سناریوهای راند دوم انتخابات ترکیه

سرنوشت حساس‌ترین انتخابات ریاست‌جمهوری سال های اخیر ترکیه پس از ناکامی رقبا در کسب حد نصاب 50 درصد آرای مأخوذه به دور دوم کشیده شد، جایی که رجب طیب اردوغان رئیس جمهور کنونی و رهبر حزب عدالت و توسعه با کمال قلیچدار اوغلو نامزد جناح اپوزیسیون و رهبر حزب جمهوری‌خواه خلق در روز 28 می (7 خرداد) بار دیگر به رقابت خواهد پرداخت.در این شرایط به طور حتم از یک طرف، اردوغان خواهد کوشید با بهره‌برداری از پیروزی نسبی در دور اول و فتح اکثریت کرسی‌های پارلمان نتایج انتخابات را اعتماد مجدد مردم به خود و حزب متبوعش بداند و فاصله موجود را همچنان حفظ کند و در طرف مقابل ائتلاف اپوزیسیون به سمت طراحی سناریوهای جدید برای جبران ناکامی دور اول و تقویت سبد رای از طریق بسیج مخالفان حرکت خواهد کرد. بنابراین با توجه به شگفتی دور اول و این که هیچ نامزدی را نمی‌توان پیروز یا بازنده حتمی رقابت دانست، احتمال رقم خوردن سناریوهای مختلفی وجود دارد که هر یک قابل بررسی است.این اولین انتخابات ریاست جمهوری است که اردوغان در دور اول آن پیروز نشد اما با وجود کاهش اقبال عمومی به گرگ باران دیده عرصه سیاست ترکیه، وی همچنان شانس اصلی کسب ریاست جمهوری باقی مانده است زیرا حزب عدالت و توسعه هم در انتخابات بهتر از حد انتظار عمل کرد و ائتلاف مردم به رهبری اردوغان توانست اکثریت پارلمان را حفظ کند. تحلیل گران می گویند که این موضوع به رهبر ترکیه در دور دوم برتری می دهد زیرا رای دهندگان ممکن است بخواهند از داشتن جناح‌های مختلف در اداره قوه مجریه و مقننه اجتناب کنند.این موضوع اوایل روز دوشنبه از سوی اردوغان هم مورد اشاره قرار گرفت. او در جمع هواداران در آنکارا گفت: «ما شک نداریم ترجیح ملت ما که اکثریت پارلمان را به ائتلاف مردم داده است، به نفع اعتماد و ثبات در دور دوم خواهد بود.» از طرف دیگر برتری نسبی اردوغان در دور اول ممکن است پایه‌های ائتلاف اپوزیسیون را سست کند به ویژه که رای‌دهندگان حامی حزب کردی دموکراتیک خلق به رغم نتیجه نسبتاً راضی کننده در انتخابات پارلمانی (کاهش 3 درصدی نسبت به انتخابات 2018) با کسب 66 کرسی در ائتلاف با حزب چپ سبز، نتوانستند کمکی به برتری اپوزیسیون کنند.همچنین و مهم تر از همه با رفتن انتخابات به دور دوم آرای نفر سوم، یعنی سینان اوغان، بسیار حیاتی به شمار می‌رود و او از جناح راست و از مخالفان جدی ائتلاف‌سازی با کردهاست. اوغان که در انتخابات 5 درصد آرا را به دست آورده، در اولین اظهار نظر اعلام کرده در صورتی حاضر می شود با کمال قلیچدار اوغلو ائتلاف کند که دموکراتیک خلق‌ از سیستم سیاسی کنار گذاشته شود.در این شرایط اردوغان نیز فرصت را مغتنم شمرده و برای جلوگیری از چنین ائتلافی از هم اکنون روی حساسیت پان‌ترک‌های طرفدار سینان اوغان مانورهای خود را آغاز کرده است.در همین زمینه، سونر کاگاپتای، کارشناس ترکیه در اندیشکده واشنگتن، معتقد است که اکثر رای دهندگان حامی اوغان احتمالاً به سراغ اردوغان خواهند رفت، خواه نامزد اصلی آن ها از رهبر ترکیه حمایت کند یا خیر. با این حال وضعیت را نباید برای قلیچدار اوغلو و ائتلاف مخالفان کاملاً از دست رفته پنداشت. اولین امیدواری قلیچدار اوغلو بسیج جدی تر مخالفان و ترغیب آن ها برای شرکت در انتخابات است. در انتخابات روز یک شنبه حدود 88 درصد واجدان شرایط رای دادند که رقم خیره کننده ای است اما این احتمال وجود دارد که پس از شوک نتیجه دور اول به اپوزیسیون، برخلاف پیش بینی نظرسنجی‌ها، رای‌دهندگانی که خطر تداوم حضور اردوغان در راس قدرت را اکنون بیش از پیش حس می‌کنند ترغیب به مشارکت در انتخابات شوند و شگفتی‌آفرینی دیگری رخ دهد.از طرف دیگر با آن که طرفداران سینان اوغان از جناح راست ملی گرا هستند، نباید از یاد برد که ملی‌گرایان در ائتلاف شش میز نیز حضور دارند چنان که حزب جمهوری خواه خلق را کمال آتاتورک بنیان گذار ترکیه نوین تأسیس کرده است و بیانیه اوغان نیز نشان می‌دهد که ناسیونالیست های ترک از اردوغان ناراضی هستند و تمایلی به ائتلاف با او ندارند. همچنین اگرچه ممکن است دور از انتظار به نظر برسد اما چه بسا کردها در گیرودار تداوم حضور اردوغان  یا امتناع از سهم‌خواهی گزینه رفتن اردوغان را ترجیح دهند.

خراسان