تحلیل المیادین از مبارزات انتخاباتی ترکیه

تقابل کنونی در ترکیه نه بین شخصیت ها، بلکه تقابل میان گفتمان هاست و رای دهنده ترک باید موضع خود را تعیین کند. شکی نیست که او با انتخاب های خود سیاست کشورش را ترسیم خواهد کرد.

به نقل از المیادین، اقتصاد و برنامه‌های اقتصادی جایگاه ویژه ای در مبارزات انتخاباتی ترکیه دارد. در برنامه حزب حاکم عدالت و توسعه که ۱۱ آوریل اعلام شد، اقتصاد و حل مسائل اقتصادی در اولویت اول قرار دارد. در طرح جناح رقیب که به میز ائتلاف ششگانه معروف است، مسائل اقتصادی نیز برجسته شده است.

افزایش تورم در ترکیه به ویژه پس از رسیدن به نقطه ۸۶ درصدی، موضوع اقتصادی را در این کشور بسیار مهم کرده است. از این رو حزب عدالت و توسعه و احزاب مخالف آن، در برنامه انتخاباتی خود قول دادند که برای کاهش تورم تلاش کنند.

این برنامه‌ها شامل وعده‌هایی به رأی دهندگان در خصوص درآمد سرانه ملی در دوره آینده، حمایت از رشد اقتصادی و پروژه‌های زیربنایی، کاهش بیکاری، ایجاد شغل برای جوانان و حمایت از دانشجویان، کشاورزان و بازنشستگان بود.

هر یک از جریان‌ها برنامه خاص خود را دارند که از طریق آن به دنبال کسب آرای رأی دهندگان هستند. احزاب مخالف اردوغان به گونه‌ای با انتخابات برخورد می‌کنند که انگار فقط یک موضوع داخلی است و از تجربیات و اشتباهات وی سود می‌برند. در مقابل حزب عدالت و توسعه نیز در امور اجتماعی از مخالفان پیشی گرفته است.

اپوزیسیون با رأی دهندگان با زبان و گفتمانی جدید صحبت می‌کند و احزاب و شخصیت‌های سیاسی مختلف از راست تا چپ و لیبرال‌ها را گرد هم آورده است. از این رو همانطور که نظرسنجی‌های متعدد نشان می‌دهد، اپوزیسیون و حزب حاکم در انتخابات پیش رو از شانس یکسانی برخوردار هستند. البته برخی از نظرسنجی‌ها نیز از پیروزی اپوزیسیون و میز ائتلاف ششگانه به نمایندگی حزب «مردم جمهوری خواه» و «کمال کلیچداراوغلو»، نامزد ائتلاف مخالفان و رقیب اصلی اردوغان صحبت می‌کنند.

اپوزیسیون طوری رفتار می‌کند که گویی برنده قطعی این نبرد انتخاباتی است و حتماً پیروز خواهد شد و چهره ترکیه را تغییر خواهد داد و اردوغان چاره‌ای جز عقب نشینی از صحنه ندارد. رسانه‌های اپوزیسیون و حامیان آن در شهرهای بزرگ و روشنفکران آن شروع به گمانه زنی درباره وزیران احتمالی دولت آینده اپوزیسیون کرده‌اند.

پلتفرم اپوزیسیون - علاوه بر رسانه‌های خصوصی - همه رسانه‌های اجتماعی به ویژه توئیتر هستند و از آن برای پخش نظرسنجی‌هایی استفاده می‌کنند که برتری خود را نشان می‌دهد. همچنین ویدئوهایی توسط مخالفان منتشر شده که در آن «سادات بیکر» رئیس مافیا در مورد فساد دولت اردوغان صحبت می‌کند. این ویدئوها در زمان اختلاف بین امارات و ترکیه برای بدنام کردن دولت حزب عدالت و توسعه تهیه شده بودند.

کارزار انتخاباتی در ترکیه به نبرد بسیار سخت تبدیل شده که در آن از همه ابزار و اتهامات استفاده می‌شود، از جمله متهم کردن مخالفان به حمایت مالی از خارج، و کمک گرفتن از کارشناسان انتخاباتی کشورهای غربی. اپوزیسیون نیز حزب حاکم را به فساد مالی متهم کرده و تاکید می‌کند که اکثریت افراد این حزب در صورت شکست در انتخابات، با پول خود از ترکیه فرار خواهند کرد.

گفتمان اپوزیسیون، مردم شهرهای بزرگ و تاجران آنها را مخاطب قرار می‌دهد که تحت تأثیر سیاست‌های دولت حاکم قرار گرفته‌اند، در حالی که حزب عدالت و توسعه بر شهرهای کوچک و روستاها تمرکز دارد.

حزب عدالت و توسعه گامی استراتژیک با ماهیت توسعه‌ای اقتصادی-نظامی برداشته است و با وعده‌های داخلی مانند راه‌اندازی اولین پهپادبر در دنیا، راه اندازی فرآیند تولید خودروی ترکیه‌ای «Tog»، راه اندازی پروژه انتقال گاز استخراج شده از دریای سیاه و شروع استفاده محلی از آن، قرار دادن ترکیه در لیست کشورهای تولید کننده این ماده و همچنین فعال سازی فاز اول نیروگاه هسته‌ای «آکویو» که با هماهنگی شرکت روسی «روساتوم» در جنوب شهر مرسین در حال ساخت است، در صدد جلب پاسخ مثبت رأی دهندگان به خود است.

در این انتخابات از همه ابزارها و اتهامات متقابل اعم از قومی، فرقه‌ای، سیاسی و اجتماعی استفاده می‌شود. برخی از دوستان قدیمی اردوغان مانند «احمد داود اوغلو» که حزب عدالت و توسعه را ترک کردند، نیز بر علیه وی شدند و تلاش اردوغان برای عادی سازی با سوریه و بازگشت به «سیاست صفر» را یک اشتباه محاسباتی قلمداد کردند.

سیاست خارجی نقطه ضعف اپوزیسیون و نقطه قوت حزب حاکم

استراتژی اپوزیسیون برای پیروزی در انتخابات پارلمانی و ریاست جمهوری بر سه رکن استوار است :۱- بازگشت به نظام پارلمانی ۲- اصلاحات اقتصادی و ۳- اتخاذ دموکراسی و شفافیت برای محاکمه مفسدان. اما در مورد سیاست خارجی، اپوزیسیون با ضعف بزرگی مواجه است. ائتلاف مخالف در مورد سیاست خارجه صحبت نمی‌کند و در واقع فاقد برنامه مشخص است. می‌توان گفت که این ائتلاف بیم آن دارد که برنامه‌هایش درباره سیاست خارجی، مورد استقبال رأی‌دهندگان قرار نگیرد.

اپوزیسیون می‌تواند حزب حاکم را مقصر بداند و بگوید که فرصت مشارکت در سیاست‌گذاری خارجی را نداشته یا این سیاست شفاف نبوده است. به طور کلی ائتلاف مخالف در صورت پیروزی در انتخابات، به سیاست متعادل‌سازی روابط میان شرق و غرب و بازیابی روابط قبلی با ایالات متحده آمریکا به عنوان اولین متحد و شریک استراتژیک ترکیه و احیای هدف عضویت ترکیه در اتحادیه اروپا روی می‌آورد. رسانه‌های اپوزیسیون همیشه، سیاست‌های دولت اردوغان از خرید اس- ۴۰۰ گرفته تا تنش سیاسی با آمریکا به سبب عدم فروش جنگنده‌های اف- ۳۵ را مورد نقد قرار داده‌اند.

بنابراین اپوزیسیون بر اثرات بحران اقتصادی، توزیع نابرابر درآمد و وخامت قوه قضائیه و عدالت تمرکز کرده و دولت را متهم می‌کند که از دستور کار خود در سیاست خارجی به عنوان راهی برای کمک به تحکیم قدرت خود استفاده می‌کند.

حزب عدالت و توسعه که برای جلوگیری از «حملات» پ‌.ک‌.ک، روند عادی‌سازی با کشورهای همسایه همچون عراق و سوریه را در پیش گرفته، اپوزیسیون را متهم کرد که با حزب دموکراتیک خلق‌ها، که با پ.ک. ک و پروژه‌های آن در سوریه ارتباط دارد، هماهنگ است.

تقابل کنونی در ترکیه نه بین شخصیت‌ها، بلکه تقابل میان گفتمان هاست و رأی دهنده ترک باید موضع خود را تعیین کند. شکی نیست که او با انتخاب‌های خود سیاست کشورش را ترسیم خواهد کرد و فردای انتخابات ممکن است با تصویر سیاست خارجی جدید ترکیه و اولویت‌های آن بیدار شود. گزینه‌های رأی دهنده ترکیه چیست و چگونه آنها را تعیین می‌کند؟ آیا مخالفان اکثریت پارلمان را به دست خواهند آورد و اردوغان در نبرد ریاست جمهوری پیروز خواهد شد؟ آیا تصویر کنونی ترکیه به همین شکل باقی خواهد ماند یا چهره ترکیه که ۲۰ سال است با نام اردوغان گره خورده تغییر خواهد کرد؟ نتایج انتخابات پیش ترکیه، پاسخگوی این سوالات خواهد بود./فارس