نگاه موشکافانه روزنامه گاردین به زلزله ترکیه

"هر چند بعد از زمین لرزه مرگبار دو دهه پیش در ترکیه قوانین سخت‌گیرانه‌تری برای ساخت‌وساز در این کشور پیشنهاد شد اما ساخت‌وساز ضعیف نقشی عمده در بروز فاجعه اخیر این کشور ایفا کرده است."

روزنامه گاردین در گزارشی بی‌توجهی مقام‌های ترکیه به ایمنی ساخت‌وساز در این کشور بعد از زلزله مرگبار سال ۱۹۹۹ را دلیل بروز تلفات فاجعه‌بار اخیر بعد از زلزله ۷.۸ ریشتری روز دوشنبه هفته قبل در این کشور دانسته است.

این روزنامه در این گزارش با تیتر "تلفات زلزله ترکیه نشان می‌دهد درس‌های سال ۱۹۹۹ فرا گرفته نشدند" نوشته است: «در سال ۱۹۹۹ بیش از ۱۷۰۰۰ تن در زلزله در نزدیکی شهر استانبول ترکیه کشته شدند. مقام‌های این کشور متعاقب آن قول اجرای قوانین سخت‌گیرانه‌تری را دادند و با هدف ارتقای آمادگی برای زلزله در کشوری که روی دو گسل بزرگ قرار دارد طرحی تحت عنوان مالیات زلزله را اجرا کردند.

با این وجود پاسخ کُند دولت وقت آنکارا به آن فاجعه بعدا نقشی عمده در به قدرت رساندن حزب عدالت و توسعه متعلق به رجب طیب اردوغان ایفا کرد؛ این حزب که در سال ۲۰۰۲ یک حزب جدید التاسیس بود در انتخابات آن سال با اکثریت قاطعی پیروز شده و قول شفافیت و بازسازی اقتصادی که به دلیل سقوط بازار بورس از بین رفته بود را داد.

حدود ۲۴ سال بعد از آن زمان و بعد از تجربه زمین‌لرزه و پس‌لرزه‌های حتی مرگبارتر به نسبت سال ۱۹۹۹ مردم در سراسر ترکیه نه فقط در جستجوی عزیزانشان بلکه همچنین در جستجو جوابها برای این فاجعه هستند.

سال ۲۰۱۱ نیز در ترکیه زلزله‌ای رخ داد که در اثر آن صدها تن جان باختند. بعد از آن زلزله اردوغان که در آن زمان نخست وزیر بود ضعف در ساخت‌وساز را مقصر تلفات بالای آن زلزله اعلام کرده و گفت: شهرداری‌ها،  پیمانکاران ساخت‌وساز و ناظران حالا باید شاهد باشند که غفلت ورزی آنها منجر به قتل می‌شود.

اما حالا با کشته شدن بیش از ۳۰۰۰۰ تن و بی‌خانمان شدن بیش از یک میلیون تن دیگر تنها در ترکیه، در اثر این زلزله که بخشی از آن در سوریه اتفاق افتاد، هر چه آشکار تر می‌شود که فساد مزمن و عدم اجرای دقیق قوانین ساخت‌وساز در ترکیه بحران را بدتر کرده است.

اردوغان، که حالا بر خلاف زمان زلزله ۱۹۹۹، رئیس جمهور ترکیه است ساخت‌وساز را موتور اقتصاد ترکیه داد. او تا پیش از سقوط لیر ترکیه در سال ۲۰۱۸،  با اتکا به اعتبارات خارجی ارزان بودجه بزرگراه‌ها، بیمارستان‌ها و برجهای مسکونی و تجاری جدید در سراسر ترکیه را تامین کرد.

روی کاغذ ، استانداردهای ایمنی ساخت‌وساز در ترکیه از بهترین استانداردها در جهان است و آنها مرتبا با قوانین خاص برای مناطق مستعد زلزله به روز رسانی می شوند از جمله اینکه بتن باید با فولاد تقویت شود و دیوارها و ستون های حمال باید به گونه‌ای توزیع شوند تا از "پدیده پانکیک"، هنگامی که کف طبقات پس از فروپاشی عمودی روی یکدیگر جمع می شوند، اجتناب شود.

اما زمین شناسان، برنامه‌ریزان شهری ، معماران و متخصصان واکنش به زلزله در سطح ترکیه و بین‌الملل سالها هشدار دادند، حتی بسیاری از ساختمان‌های مدرن در سراسر ترکیه "آوار در انتظار فروریزی" هستند چون قوانین ساخت‌وساز در قبال آنها به درستی پیاده نشدند.

مقام‌های ترکیه تخلفات شرکت‌های ساخت‌وساز و سرمایه‌گذاران در ساخت‌و ساز را با مجازات کافی پاسخ ندادند اما کارشناسان می‌گویند این مشکل به این دلیل عمدتا نادیده گرفته شد چون رسیدگی به آن پرهزینه و نامحبوب بود.»/ایسنا