حرکت صفحه تکنوتیکی عربی به سمت شمال

به گزارش سایت فردا، زلزله ویران گر ترکیه و سوریه به یکی از بزرگ ترین فجایع خاورمیانه در قرن اخیر مبدل شده و همچنان آمار قربانیان این فاجعه رو به افزایش است اما دلیل گستردگی حجم ویرانی ومیزان چشمگیر خسارات و تلفات این زلزله چه بود؟

تا کنون تعداد قربانیان این حادثه به بیش از 8000 نفر رسیده و متاسفانه این اعداد همچنان رو به افزایش است. در ترکیه از سال 1939 تا کنون وقوع چنین زلزله ای با شدت 7/8 ریشتر سابقه نداشته و گستردگی این زمین لرزه نیز حجم گسترده ای از ویرانی و تخریب همچنان تلفات مالی و جانی باقی گذاشته است.

مجموعه ای از دلایل و عوامل مختلف را می توان در این خصوص مورد ارزیابی قرار داد اما از نظر کارشناسان یکی از اصلی ترین دلایل تعداد قابل توجه قربانیان و تلفات این زلزله ساعت وقوع آن است. زلزله هایی که در نیمه شب و در هنگام خواب اتفاق میافتد همواره بیشترین تلفات را به همراه دارد چرا که قربانیان در هنگام خواب زیر آوار گرفتار می شوند و فرصتی برای خارج شدن از ساختمان پیدا نمی کنند. روژه موسون ، پژوهشگر لرزه شناسی از انگلستان معتقد است زلزله اخیر که در بامداد روز دوشنبه اتفاق افتاد به همین دلیل بیشترین قربانی و تلفات را به همراه داشته است.

موسون همچنین به شرایط نامناسب ساختمان ها و ساخت شهرها در مناطق و نقاط زلزله خیز اشاره کرده و می گوید:"شهرسازی در مناطقی که بستر شکل گیری زمین لرزه های بزرگ و وحشتناک است درست نیست حتی اگر این منطقه در گذشته آرام بوده و سابقه چنین زلزله ای را نداشته اما بررسی ها نشان می دهد که مستعد بروز چنین فاجعه ای بوده است. "

ترکیه یکی از کشورهای زلزله خیز جهان است و روی یکی از خطوط اصلی زلزله قرار گرفته که در سال 1999 نیز موجب وقوع زلزله وحشتناک ازمیت در فاصله یکصد کیلومتری استانبول شد و بیش از 17 هزار نفر در این حادثه جان باختند.

زلزله اخیر در سمت دیگر ترکیه ، نزدیک به مرز سوریه و در امتداد بخش شرقی خط زلزله در این کشور اتفاق افتاده است.

روژه موسون اضافه می کند:بخش شرقی این خط در بیش از دو قرن گذشته چنین لرزشی را با شدت بیش از 7 ریشتر تجربه نکرده بود و طبیعتا ساکنان این منطقه نمی توانستند میزان خطرات احتمالی را پیش بینی کنند. در طول این سال ها حجم انرژِی قابل توجهی در این منطقه متراکم شده و در نهایت موجب بروز چنین زلزله عظیم همراه با پس لرزه های گسترده و متعدد شده است.

به گفته این پژوهشگر لرزه شناسی ، زلزله روز دوشنبه تقریبا تکرار زلزله سال 1822 به شمار می رود که در همین منطقه اتفاق افتاد و شدت آن 7/4 درجه بود و در آن مقطع نیز شهرها را به شکل کامل نابود کرده و ده ها هزار کشته بر جای گذاشت.

 موسون می گوید:زمین لرزه روز دوشنبه در عمق 17.9 کیلومتری زمین در نزدیکی شهر غازی انتپ ترکیه اتفاق افتاده که بیش از دو میلیون نفر در این شهر زندگی می کنند. در این زمین لرزه صفحه تکنوتیکی عربی به سمت شمال حرکت کرده و چنین جا به جایی موجب زلزله عظیمی در این حد می شود. طول خط زلزله نیز یکی دیگر از عوامل تاثیرگذار در گستردگی خسارات است و می توان گفت طول خط لرزش در این زلزله بیش از یکصد کیلومتر بوده به این معنی که محدوده یکصد کیلومتر عملا در مرکز این زمینه لرزه قرار داشته است.

کارمن سولانا دانشمند زمین شناسی در دانشگاه پورتسموث انگلستان نیز نحوه ساخت ساختمان ها را اصلی ترین عامل بروز فجایعی همچون زلزله اخیر دانسته است.

او در این خصوص می گوید:"میزان مقاومت ساختمان ها در جنوب ترکیه و خصوصا در سوریه متاسفانه با سایر مناطق متفاوت است و به همین دلیل دیگر تنها راه نجات جان ها سرعت عمل در عملیات نجات است."

زلزله سال 199 ترکیه موجب شد از سال 2004 کلیه ساختمان ها ملزم به رعایت اصول ساخت بر مبنای الگوهای ضد زلزله شوند و انتظار می رود زلزله اخیر هم موجب شود دولت ترکیه به شکل سختگیرانه به دنبال اجرای قوانین در این بخش باشد.

بیل مگوایر زمین شناس دانشگاه بریتانیا نیز در این خصوص می گوید:"خرابی بسیاری از ساختمان ها در این زلزله به شکل طبقاتی بوده و این اتفاق زمانی میافتد که اتصال کافی و مستحکم بین دیوار و سطوح در ساختمان ایجاد نشده که در این شرایط هر طبقه روی طبقه پایین تر فرو می ریزد و این اتفاق موجب می شود ساکنان فرصت کوتاهی برای فرار و نجات یافتن پیدا کنند. اینکه یک ساختمان ویران شود اما آسیبی به ساختمان کناری وارد نشود به هیچ وجه مسئله عجیب و کم سابقه ای نیست بلکه کاملا به میزان استحکام ساختمان ها بستگی دارد و نشان دهنده ساخته شدن غیر اصولی دیگر ساختمان هاست.