بورل: برجام در وضعیت دشواری قرار دارد

مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا بدون اشاره به خروج یکجانبه آمریکا از برجام، اقدامات غیرقانونی این کشور در راستای نابودی توافق و تداوم نقض قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحده از سوی کاخ سفید گفت که توافق هسته‌ای در وضعیت دشواری قرار دارد اما گزینه بهتری نداریم.

جوسپ بورل این مطلب را دوشنبه شب در پایان نشست شورای وزرای امور خارجه کشورهای اروپایی، در جمع خبرنگاران مطرح کرد.

وی گفت: من امروز وزرا را در جریان اخرین وضعیت توافق هسته‌ای قرار دادم. در شرایط کنونی برجام در وضعیت دشواری قرار دارد اما بنظرم گزینه بهتری نداریم که اطمینان حاصل کند ایران سلاح هسته‌ای تولید نخواهد کرد.

بورل با اشاره به تمایل اروپا برای ازسرگیری اجرای کامل برجام تاکید کرد که از نظر او تحریم‌های مرتبط با مسائل حقوق بشری و مشارکت ادعایی ایران در جنگ اوکراین باید از مساله توافق هسته‌ای تفکیک شود. وی گفت که هرچند مذاکرات وین در وضعیت بن‌بست قرار دارد و اقدامات هسته‌ای ایران مایه نگرانی اروپاست اما «باید تا حد امکان به تعاملات ادامه دهیم و تلاش کنیم که توافق احیا شود»

وی بر همین اساس تصریح کرد که در پی مذاکرات و رایزنی‌های صورت گرفته در جلسه امروز، وزرای امور خارجه اتحادیه اروپا بر حمایت از اجرای موثر برجام تاکید کردند. بورل با اشاره به نقش خود به عنوان هماهنگ کننده مذاکرات گفت که تمام تلاش خود را در این زمینه صورت می‌دهد.

مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا درباره دورنمای توافق برای از سرگیری اجرای برجام، اذعان کرد که تحریم‌های اتحادیه اروپا «مطمئناً فضای مناسبی را برای پیشرفت در روابط بین اتحادیه اروپا و ایران ایجاد نمی کند اما توافق هسته‌ای ارتباطی به روابط اتحادیه اروپا و ایران ندارد، موضوع فراتر این است و بسیاری از کشورهای دیگر نیز درگیر هستند.»

وی با اشاره به اینکه دست‌یابی به توافق سال ۹۴ برای اتحادیه اروپا به عنوان تسهیل کننده یک موفقیت بزرگ دیپلماسی بود، اعتراف کرد: متأسفانه این توافق توسط دولت ترامپ پاره شد و ما باید برای احیای آن تلاش کنیم.»

به گزارش ایرنا،  ایران پس از امضای برجام در سال 1394 با هدف لغو تحریم های ظالمانه، به عنوان کشوری مسئولیت پذیر، تعهدات خود را بدون عیب و نقص اجرا کرد و این مساله در ۱۶ گزارش آژانس بین المللی انرژی اتمی مورد تائید قرار گرفت.  

اما پس از ورود دونالد ترامپ به کاخ سفید در ژانویه ۲۰۱۷ (دی ماه ۱۳۹۵) و پس از چند اقدام مقدماتی، نهایتاً با اتخاذ مواضع مغایر با مفاد برجام، با خروج یکجانبه و غیرقانونی آمریکا از آن در ۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۷ (۸ می ۲۰۱۸)، در دو مرحله تحریم‌های ثانویه آن علیه ایران بازگردانده شد.

اجرای نامتوازنِ این توافق از یک طرف و فشارهای ناشی از اعمال و تشدید تحریم‌های یکجانبه آمریکا از طرف دیگر، باعث شد تا یکسال پس از خروج آمریکا از برجام، نهایتاً در تاریخ ۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۸ (۸ می ۲۰۱۹) شورایعالی امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران تصمیماتی در راستای متوقف کردن گام به گام اجرای اقدامات داوطلبانه تعهدات هسته‌ای با اعطای فرصت‌های ۶۰ روزه به دیپلماسی، اتخاذ کند.

ایران تا یک سال پس از خروج آمریکا از برجام به تمامی تعهداتش ذیل این توافق عمل کرد تا به کشورهای اروپایی که وعده می‌دادند آثار خروج واشنگتن از توافق را جبران می‌کنند، فرصت دهد تا برای تحقق این وعده تلاش کنند. اما با توجه به اینکه کشورهای اروپایی به وعده‌هایشان عمل نکرده‌اند، در چند گام تعهداتش ذیل برجام را کاهش داد. کاهش تعهدات ایران بر اساس مفاد توافق هسته‌ای برجام صورت گرفت.

دولت دموکرات جو بایدن پس از روی کار آمدن در ژانویه ۲۰۲۱، اقدام یکجانبه دولت سابق این کشور را برای خروج از توافق ایران و گروه 1+5 محکوم کرد اما تاکنون دربرابر هرگونه اقدام معتبر برای جبران رفتار نادرست گذشته کوتاهی کرده است.

ایران حداکثر شجاعت و بصیرت خود را با موافقت برای مشارکت در مذاکرات وین با هدف حفظ توافق برجام نشان داد اما تجربه ماه‌ها مذاکرات در وین ثابت کرد کاخ سفید به دلیل مشکلات داخلی و فشار رژیم صهیونیستی قدرت تصمیم‌گیری برای بازگشت به توافق هسته‌ای را ندارد و از این منظر، به تاکتیک مقصرنمایی و تعیین ضرب‌الاجل‌های ساختگی علیه ایران متوسل شده است.

گفت‌وگوها پس از ماه‌ها رایزنی‌های فشرده به مرحله‌ای رسیده است که چنانچه ایالات متحده آمریکا به عنوان طرف نقض کننده برجام مطالبات منطقی ایران و الزامات شکل‌گیری یک توافق پایدار و قابل اتکاء را بپذیرد، توافق نهایی حاصل خواهد شد.

قریب به اتفاق کشورهای مشارکت کننده در گفت‌ وگوها، خواهان جمع‌بندی سریع‌تر مذاکرات هستند اما دستیابی به توافق نهایی در انتظار تصمیم‌های سیاسی ایالات متحده آمریکا در خصوص چند موضوع باقی‌مانده مهم و کلیدی است.

جمهوری اسلامی ایران هم تاکید دارد که اگر طرف آمریکایی واقع‌بینانه عمل کند، امکان دستیابی به توافق در وین وجود دارد. توافق مد نظر ایران سندی است که تحریم‌ها به صورت حداکثری رفع و منطقه‌ هم از اجرای آن بهره‌مند شود.

حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه کشورمان در گفت‌ وگوی تلفنی با جوسپ بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا به عنوان هماهنگ کننده مذاکرات، اعلام کرده است که جمهوری اسلامی ایران برای رسیدن به یک توافق خوب، قوی و پایدار آمادگی دارد./ایرنا