آیا کسی این پیش بینی را می‌کرد که تحریم ها بر روسیه اثر عکس دارد؟!

سایمون جنکینز، ستون نویس روزنامه گاردین، در مطلبی در این نشریه با موضوع بی اثر شدن تحریم‌هایی که غربی‌ها علیه روسیه به بهانه جنگ اوکراین اعمال کردند، می‌نویسد: «تحریم‌های غرب علیه روسیه نسنجیده‌ترین و زیانبارترین سیاست مشاهده شده در تاریخ بین‌المللی اخیر است. شاید کمک‌های نظامی غرب به اوکراین موجه باشند، اما جنگ اقتصادی آن علیه حکومت مسکو بی اثر و به سبب اهداف نامطلوبش ویرانگر است. قیمت‌های جهانی انرژی در حال افزایش هستند، تورم دارد سر به فلک می‌گذارد، زنجیره‌های تامین اقلام مغشوش و میلیون‌ها نفر از گاز، غلات و کود محروم شده‌اند.

انتقاد از تحریم‌های غرب به مثابه بی‌حرمتی شده است. تحلیلگران دفاعی در مورد این موضوع لال شده‌اند. اندیشکده‌های متخصص در امور استراتژی ساکت هستند. لیز تراس و ریشی سوناک به عنوان رهبران مفروض بریتانیا، در لفاظی‌های ستیزه‌جویانه علیه روسیه با یکدیگر رقابت می‌کنند و وعده تحریم‌های سخت‌تر را بدون ذکر هیچ گونه هدفی مطرح می‌کنند. با این حال، اگر در این موضوع شک و تردید کنید به عنوان "طرفدار پوتین" و ضد اوکراین مورد غضب قرار خواهید گرفت. تحریم‌ها رجزخوانی جنگ صلیبی غرب است.

واقعیت تحریم‌ها علیه روسیه به این نحو است که آنها را به تلافی جویی دعوت می‌کند. دست پوتین باز است تا در زمستان امسال اروپا را منجمد کند. او عرضه گاز از طریق خطوط لوله‌های اصلی مانند نورد استریم 1 را تا 80 درصد کاهش داده است. قیمت جهانی نفت افزایش یافته و جریان گندم و سایر مواد غذایی از اروپای شرقی به آفریقا و آسیا به طور کلی متوقف شده است.

هزینه قبض‌های گاز داخلی در بریتانیا در عرض یک سال با دورنمای سه برابر شدن مواجه است. ذینفع اصلی کسی نیست جز روسیه که صادرات انرژی آن به آسیا افزایش یافته است و این وضعیت تراز پرداخت‌های آن را به مازاد بی سابقه‌ای سوق داده است. روبل در سال جاری میلادی یکی از قوی‌ترین ارزهای جهان بوده که از ژانویه تا کنون نزدیک به 50 درصد تقویت شده است. دارایی‌های مسکو در خارج از این کشور مسدود شده‌اند و الیگارش‌هایش قایق‌های تفریحی خود را به جاهای دیگر منتقل کرده‌اند، اما هیچ نشانه‌ای از اینکه پوتین اهمیتی به آن بدهد وجود ندارد. او نگران هیچ پایگاه آرایی نیست.

وابستگی متقابل اقتصادهای جهان، که تا پیش از این مدتها به عنوان ابزاری برای صلح تلقی می‌شد، به سلاحی جنگی تبدیل شده است. سیاستمداران پشت میز ائتلاف ناتو در مورد مساله افزایش کمک‌های نظامی به اوکراین محتاطانه عمل کرده‌اند. آنها بازدارندگی نظامی را درک می‌کنند، با این حال، به نظر می‌رسد که آن‌ها در علم اقتصاد کاملاً مبتکر هستند. در این مورد آنها می‌خواهند اقتصاد روسیه را با بمباران "به عصر حجر" برگردانند!

برایم جالب است که بدانم آیا کسی سندی با محتوای پیش‌بینی نتیجه احتمالی تحریم‌های اعمال شده از سوی انگلیس علیه روسیه را نزد کابینه بوریس جانسون مطرح کرده است یا خیر؟ به نظر می‌رسد که فرض بر این است که اگر تحریم‌های تجاری صدمه بزند، آنها موثر هستند. از آنجایی که آنها مستقیماً مردم را نمی‌کشند، به نوعی شکل قابل قبولی از تجاوزگری هستند. پشت آنها یک فرضیه نوامپریالیستی وجود دارد مبنی بر اینکه کشورهای غربی واجد شرایط هستند جهان را آنطور که می‌خواهند نظم دهند. این تحریمها، اگر نه از طریق قایق‌های توپدار، بلکه از طریق بازوی سرمایه‌داری در اقتصادی جهانی شده به اجرا در می‌آیند. از آنجایی که آنها عمدتاً بر کشورهای کوچک و ضعیف اعمال می‌شوند که به زودی از سرتیتر اخبار خارج می‌شوند، هدف آنها عمدتا نمادگرایی در قبال "احساس خوب" بوده است.

یکی از معدود دانش‌آموزان نادر این حوزه نیکولاس مولدر، مورخ اقتصادی آمریکایی است که اشاره می‌کند که بیش از 30 "جنگ" تحریمی در 50 سال گذشته به اجرا در آمده‌اند که حداقل تأثیر را اگر نگویم که اصلا تاثیری نگذاشتند، داشته‌اند. آنها قصد دارند "مردم را بترسانند تا شاهزادگان خود را مهار کنند". اگر هم آنها قرار بوده اثری بگذارند این اثر آنها معکوس بوده است. از کوبا تا کره، از میانمار تا ایران، از ونزوئلا تا روسیه، حکومتهای آنها تثبیت و نخبگانشان تقویت شده‌اند. به نظر می‌رسد تحریم‌ها ثبات و خودکفایی را حتی به ضعیف‌ترین قربانی خود القا می‌کنند. تقریباً تمام قدیمی‌ترین دیکتاتورهای جهان از تحریم‌های غرب سود برده‌اند.

مسکو نه کوچک است و نه ضعیف. ریچارد کانولی، یک ناظر و کارشناس دیگر مسائل روسیه در مؤسسه خدمات متحد سلطنتی، به شرح واکنش پوتین به تحریم‌های اعمال شده علیه او از زمان تصرف کریمه و دونباس در سال 2014 پرداخته است. هدف آنها تغییر رویه روسیه در آن مناطق و جلوگیری از تهاجم بیشتر بود. شکست آنها به سختی می‌تواند از این آشکارتر باشد. عذر تراشها این موضوع را به دلیل بیش از حد ضعیف بودن تحریم‌ها توجیه می‌کنند. موارد کنونی تحریمها که شاید سفت و سخت‌ترین تحریمهای اعمال شده تا به حال علیه یک قدرت بزرگ جهانی بوده باشند، ممکن است هنوز اثر نگذاشته باشند و شاید به مرور زمان کارساز شوند. گفته می‌شود که آنها روسیه را از ریزتراشه‌ها و قطعات یدکی پهپادها محروم کرده‌اند و آنها به زودی پوتین را وادار خواهند کرد که برای صلح التماس کند!

پوتین اگر التماس کند در میدان جنگ خواهد بود. کانولی نشان می‌دهد که چگونه روسیه در جبهه داخل، "به آرامی با شرایط جدید خود سازگار می‌شود". تحریم‌ها باعث ارتقای تجارت روسیه با چین، ایران و هند شده است. رستوران‌های مک‌دونالد در سرتاسر این کشور با یک رستوران زنجیره‌ای متعلق به روسیه به نام Vkusno & tochka ("خوشمزه و بس") جایگزین شده است. البته اقتصاد ضعیف‌تر است، اما پوتین در حالی که تحریم‌ها در حال منسجم کردن یک قلمرو اقتصادی جدید برای او در سراسر آسیا هستند و نقشی قوی‌تر از هر زمان برای چین را پذیرا هستند قوتی‌تر است. آیا کسی این پیش بینی را می‌کرد؟!»/ایسنا