تلاش اعراب منطقه برای تنش زدایی با ایران

اندیشکده اروپایی نوشت، همه اعضای شورای همکاری خلیج فارس ایران را تهدید نمی‌دانند و عربستان سعودی و امارات نیز به دنبال کاهش تنش با ایران هستند.

اندیشکده «شورای روابط خارجی اروپا» در تحلیلی در زمینه سفر «جو بایدن» رئیس جمهور آمریکا به فلسطین اشغالی  و طرح تشکیل پدافند مشترک بین رژیم موقت صهیونیستی با برخی کشورهای عربی منطقه نوشت، پیمان نظامی بین (رژیم) اسرائیل و کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس، به همان سرنوشتی طرح‌های شکست خورده دولت ترامپ دچار می‌شود.

در بخشی از این گزارش که روز چهارشنبه منتشر شد آمده است، علیرغم گمانه زنی‌های جنون آمیز در مورد یک پیمان نظامی رسمی بین (رژیم) اسرائیل و کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس، این ابتکار ممکن است به همان سرنوشتی دچار شود که طرح‌های شکست خورده دولت ترامپ برای ایجاد اتحاد راهبردی خاورمیانه به آن دچار شد. در حالی که اعضای بالقوه این ائتلاف از تقویت همکاری امنیتی منطقه‌ای استقبال خواهند کرد، تصورات و اولویت‌های متفاوت تهدیدات آنها در مورد ایران احتمالاً مانع هماهنگی مؤثر بین آنها خواهد شد.

*تلاش اعراب منطقه برای تنش زدایی با ایران

بر اساس این گزارش، همه کشورهای شورای همکاری خلیج فارس ایران را یک تهدید عینی نمی‌دانند. حتی آنهایی که این کار را انجام می دهند، مانند عربستان سعودی و امارات، اخیراً به دنبال کاهش تنش با ایران از طریق تعامل دیپلماتیک و در مورد امارات، افزایش روابط اقتصادی بوده‌اند. اردن که در سال 1994 یک معاهده صلح با اسرائیل امضا کرد، در درجه اول نگران پتانسیل توافق ابراهیم برای تضعیف راه حل دو دولتی بین اسرائیل  و فلسطین است. مصر نیز از حمایت از هرگونه اقدام امنیتی ضدایرانی خودداری کرده، حتی درخواست عربستان برای حمایت از یمن را رد کرده است. مراکش، نیز امنیت خود را از دریچه رقابت با الجزایر تا ایران دور از خود می‌بیند.

* بی‌میلی اعراب در اشتراک داده‌های نظامی

در بخش دیگر این تحلیل آمده است، حتی ایده ساده‌تر سامانه  دفاع هوایی یکپارچه منطقه‌ای نیز در قالبی چندجانبه دشوار خواهد بود. ایالات متحده بیش از یک دهه است که ایده دفاع موشکی  یکپارچه شورای همکاری خلیج فارس را ترویج کرده است، اما بی‌میلی عمیق سران عرب خلیج فارس برای به اشتراک گذاشتن داده‌های نظامی حساس با یکدیگر مانع از پیشبرد این تلاش شده است.

تلاش برای افزایش قابلیت‌های دفاعی کشورهای خلیج فارس به خودی خود چیز بدی نیست، به‌ویژه اگر تضمین‌های امنیتی بیشتری برای آنها فراهم کند، اما اطمینان از این که این همکاری امنیتی به یک اتحاد تهاجمی علیه ایران تبدیل شود مشکل خواهد بود. با توجه به نقش اسرائیل و تمرکز آشکار آن بر ایران، تهران مطمئناً به این موضوع نگاه خواهد کرد.

این اندیشکده نوشت، به دور از تضعیف موقعیت منطقه‌ای و برنامه هسته‌ای ایران، همسویی نظامی بین (رژیم) اسرائیل و کشورهای عربی خلیج فارس می‌تواند تنش‌ها را در خاورمیانه افزایش دهد. تهران تلاش‌ها برای ایجاد زیرساخت‌های نظامی در شبه جزیره عربستان که اسرائیل می‌تواند از آن حمله مستقیم کند، را تهدیدی جدی خواهد دید. ایران  احتمالاً با تسریع برنامه هسته‌ای خود و تشدید عملیات نظامی خود، از جمله به شیوه‌ای که می‌تواند منافع غربی‌ها مانند نفتکش‌های انتقال انرژی به اروپا را هدف قرار دهد، تلافی خواهد کرد.

*فرار قطر و امارات از تحریم‌های ایران

این اندیشکده با پرداختن به مذاکرات بین عربستان و ایران با میانجیگری عراق نوشت،  گفت‌وگو با میانجی‌گری عراق بین عربستان سعودی و ایران تاکنون موفقیت محدودی داشته، اما تنش‌های منطقه‌ای را به‌طور قابل توجهی کاهش داده و به ایجاد یک آتش‌بس چند ماهه در یمن کمک کرده است. اگر این گفت‌وگو ادامه یابد، ایران و عربستان سعودی می‌توانند بر روی راه‌حلی دائمی‌تر برای مناقشه یمن به توافق برسند که چشم‌انداز کاهش تنش منطقه‌ای گسترده‌تر را افزایش می‌دهد.

در خاتمه این گزارش آمده است، امارات متحده عربی مایل است از کشیده شدن به موج جدید تحریم‌ها و فشارهای آمریکا بر ایران اجتناب کند هم به این دلیل که از تشدید تنش نظامی توسط تهران می‌ترسد و هم به این دلیل که در موقعیت ایده‌آلی برای تبدیل شدن به مرکز تجارت گسترده با این کشور قرار دارد. قطر به نوبه خود فعالانه از مذاکرات بر سر برنامه هسته‌ای ایران حمایت کرده و ممکن است آماده همکاری با تهران برای توسعه بیشتر میدان گازی مشترک خود باشد./فارس