آنتونی بلینکن: بازگشت به برجام بهترین مسیر در خصوص ایران است

 «آنتونی بلینکن»، وزیر امور خارجه آمریکا در یک جلسه استماع روز سه‌شنبه بار دیگر تأکید کرد واشنگتن بازگشت به برجام را بهترین مسیر در خصوص برنامه هسته‌ای ایران می‌داند.

وزیر خارجه آمریکا در این نشست که امروز سه‌شنبه در کمیته روابط خارجی مجلس سنا برای بررسی بودجه وزارت خارجه آمریکا در سال مالی ۲۰۲۳ برگزار می‌شد تصریح کرد: «بدون اینکه بخواهم نیش و کنایه بزنم باید بگویم ما موقعیت بسیار چالش‌انگیزی را به ارث بردیم: برنامه هسته‌ای ایران که در حال تاخت و تاز بود و فعالیت‌های مخربی که در سراسر منطقه تشدید شده بود.»

او در ادامه گفت: «تصمیم برای خروج از برجام و تلاش برای اعمال فشار حداکثری علیه ایران، هر هدفی که داشت به نتایج مدنظر ختم نشده بود و بر عکس، باعث ایجاد یک برنامه هسته‌ای خطرناک‌تر شده بود. زمان گریز هسته‌ای ایران از یک سال به حدود چند هفته رسید.»

وزیر خارجه آمریکا تصریح کرد: «این‌ها مسائلی هستند که باید به آنها رسیدگی کنیم. ما همچنان معتقدیم که بازگشت به پایبندی به برجام بهترین روش برای رسیدگی به چالش‌های هسته‌ای ایجادشده از سوی ایران خواهد بود.»

او در ادامه ادعا کرد: «از این طریق همچنین می‌توانیم اطمینان حاصل کنیم ایران که همین حالا به ستیزه‌جویی‌های باورنکردنی روی آورده به سلاح هسته‌ای یا توانایی دستیابی به آن در مدت زمان کوتاه دست پیدا نخواهد کرد.»

کشورهای غربی به رهبری آمریکا و رژیم صهیونیستی در سال‌های گذشته ایران را به پیگیری اهداف نظامی در برنامه هسته ای این کشور متهم کرده‌اند. ایران قویاً این ادعاها را رد کرده است.

ایران تأکید می‌کند به عنوان یکی از امضاکنندگان پیمان منع گسترش سلاح‌های اتمی (ان‌پی‌تی) و عضوی از آژانس بین المللی انرژی اتمی، حق دستیابی به فناوری هسته‌ای را برای مقاصد صلح آمیز دارد.

علاوه بر این، بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تاکنون بارها از تاسیسات هسته‌ای ایران بازدید کرده‌اند اما هرگز مدرکی که نشان دهد برنامه صلح آمیز انرژی هسته‌ای این کشور به سمت مقاصد نظامی انحراف داشته باشد، پیدا نکرده‌اند.

ایران علاوه بر این در سال ۲۰۱۵ به توافقی با کشورهای موسوم به گروه ۱+۵ برای حل و فصل تنش‌ها بر سر برنامه هسته‌ای خود دست پیدا کرد. علی‌رغم اذعان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به پایبندی ایران به تمامی تعهداتش، دولت آمریکا در اردیبهشت‌ماه سال ۱۳۹۷ به صورت یکجانبه از این توافق خارج شد.

«جو بایدن»، رئیس‌جمهور فعلی آمریکا مدعی شده قصد دارد از طریق مذاکراتی که چندین دور آن در شهر وین برگزار شده زمینه‌های بازگشت آمریکا به برجام را فراهم کند اما تا به حال از انجام اقدامات لازم در این خصوص خودداری کرده است.

مذاکرات رفع تحریم‌ها در وین از چند ماه پیش دچار وقفه شد. دولت آمریکا از زمان آغاز این مذاکرات به جای پیشنهاد دادن ابتکارهای عملی برای پیشرفت گفت‌وگوها بارها تلاش کرده طرف‌های مختلف به ویژه ایران را به کند کردن روند مذاکرات متهم کند.

یکی از دلایل عدم انجام اقدامات لازم از سوی طرف‌های آمریکایی در مذاکرات وین مخالفت‌های نماینده‌های کنگره با سیاست‌های دولت بایدن در خصوص برجام بوده است. یکی از انتقادات این گروه از قانونگذاران آمریکایی این است که برجام به همه حوزه‌های اختلاف آمریکا با ایران از جمله فعالیت‌های منطقه‌ای و برنامه موشکی ایران نمی‌پردازد.

بلینکن در نشست روز سه‌شنبه در پاسخ به سوال یک سناتور امریکایی در همین زمینه مدعی شد که چنانچه ایران به «سلاح هسته‌ای» دست پیدا کند تهدید این کشور در تمامی زمینه‌های دیگر نیز افزایش پیدا خواهد کرد.

او همچنین مدعی شد: «توافق [برای بازگشت به برجام]، اگر به آن دست پیدا کنیم، به هیچ عنوان توانایی یا عزم ما در کنار متحدان و شریکانمان را برای مقابله با آنها (ایرانی‌ها) در تمامی این زمینه‌های را کم نمی‌کند. ما زمان زیادی را با شریکان و متحدانمان به کار بر روی همین موضوعات اختصاص می‌دهیم.»

تعیین ضرب‌الاجل‌های ساختگی یکی از تاکتیک‌های ضلع غربی مذاکرات وین در ماه‌های گذشته برای تحت فشار قرار دادن تیم ایران بوده، حال آنکه شواهد مختلفی نشان می‌دهند ضعف تصمیم‌گیری در طرف‌های غربی به خصوص آمریکا عامل حرکت کند مذاکرات بوده است.

حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران عصر دوشنبه ۱۵ فروردین ماه در توئیتی درباره مذاکرات وین نوشت: ‌اگر مکثی در روند مذاکرات وین دیده می شود، به دلیل زیاده خواهی طرف آمریکایی است.وزارت امور خارجه در جهت کسب عالی منافع ملت و رعایت خطوط قرمزها با قدرت و منطق عمل می کند. هرگز زیر بار زیاده خواهی آمریکا نخواهیم رفت. اگر کاخ سفید واقع بینانه رفتار کند، توافق دست یافتنی است.

«میت رامنی»، سناتور جمهوری‌خواه آمریکایی در بخشی از جلسه استماع امروز از آنتونی بلینکن خواست که طبق مفاد قانون موسوم به «اینارا» هر گونه توافق احتمالی با ایران را برای بررسی توسط قانونگذاران آمریکایی به کنگره ارائه دهد.

قانون موسوم به «بررسی توافق هسته‌ای با ایران، 2015» (اینارا) در ماه مه سال 2015 در بحبوحه اختلافات داخلی قانونگذاران آمریکایی با دولت «باراک اوباما» بر سر مفاد توافق هسته‌ای برجام به تصویب نهاد قانونگذار این کشور رسید. این قانون، در کل، به کنگره اجازه می‌دهد توافقات حاصل‌شده میان ایران و گروه 1+5 را مورد بررسی قرار دهد.  

با آنکه در متن «اینارا» زمینه‌سازی‌هایی برای رد برجام و جلوگیری از رفع تحریم‌ها در صورت عدم پایبندی ادعایی تهران به مفاد توافق هسته‌ای بر اساس ارزیابی‌های کنگره در نظر گرفته شده این قانون فاقد مفادی است که حصول توافق را منحصراً به تأیید کنگره منوط کرده و بتواند به راحتی مانع شکل‌گیری آن شود.

با این حال قانون «اینارا» در بردارنده مفادی است که علاوه بر آنکه می‌تواند ورود دولت بایدن به برجام را با مشکلاتی مواجه کند دست قانونگذاران کنگره را هم برای سنگ‌اندازی در مراحل بعدی اجرای این توافق و رفع تحریم‌ها باز می‌گذارد.

به عنوان مثال مطابق قانون اینارا دولت آمریکا تا 30 روز بعد از حصول توافق هسته‌ای با ایران که کنگره مفاد توافق را مورد بررسی قرار می‌دهد از اختیار کاهش تحریم‌ها برخوردار نخواهد بود. کنگره همچنین در این دوره می‌تواند توافقات را به صحن هر دو مجلس سنا و نمایندگان آورده و رد یا تأیید آن را به رأی بگذارد. در اینجا چنانچه کنگره به رد توافق رأی بدهد، بایدن می‌تواند مصوبه کنگره را وتو کند اما باید اطمینان حاصل کند که کنگره از دو سوم آرای لازم برای شکستن این وتو برخوردار نیست.

اینارا بعد از اجرایی شدن هر توافق هسته‌ای با ایران هم زمینه‌های لازم را برای اظهارنظر درباره روند توافق فراهم می‌کند. مطابق این قانون، رئیس‌جمهور آمریکا باید هر 90 روز یکبار روند پایبندی ایران به توافق را به کنگره گزارش داده و با تأیید اینکه ایران تعهداتش را اجرا کرده خواستار تمدید رفع تحریم‌ها از سوی نهاد قانونگذار شود.

آنتونی بلینکن در بخش دیگری از این جلسه در واکنش به سوال یک سناتور آمریکایی درباره سپاه پاسداران انقلاب اسلامی هم اظهارنظر کرد. بلینکن گفت که از ۱۰۷ مورد تحریم که در دولت بایدن صادر شده ۸۶ مورد علیه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بوده است.

او گفت: «در مدت زمان فعالیت این دولت، از میان ۱۰۷ موردی که در فهرست تحریم قرار داده‌ایم ۸۶ مورد علیه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی یا بخش‌های آن بوده است.هیچ کدام از این موارد مغایر با توافق هسته‌ای نیستند، چه این توافق [از سوی آمریکا] در حال اجرا باشد یا نباشد.»