مزایای اقتصادی احیای برجام

مجله فارن افرز درباره شرایطی که پس از پایان موفقیت‌آمیز مذاکرات وین و احیای توافق هسته‌ای، به ویژه برای ایران، در گزارشی نوشت: پس از ماه‌ها بحث و رایزنی، به نظر می‌رسد مذاکره‌کنندگان به توافقی برای احیای توافق هسته‌ای نزدیک هستند. اگرچه برخی مسائل از جمله برخی خواسته‌های دقیقه آخری روسیه هنوز حل‌نشده باقی مانده‌اند، هم آمریکا و هم ایران به نظر نسبت به رسیدن به توافقی در روزها و هفته‌های آتی متعهدند. اگر توافق به طور کامل اجرا شود، موجب پایبندی آمریکا و ایران به توافق اصلی می‌شود، یعنی برنامه جامع اقدام مشترک(برجام)، و برنامه هسته‌ای تهران را در ازای لغو سخت‌ترین تحریم‌هایی که آمریکا اعمال کرده است، به حالت قبل باز می‌گرداند.

فارن افرز می‌نویسد: توافق برجام به شکل احتمالی‌اش مزایای اقتصادی چشم‌گیر قریب‌الوقوعی را برای ایران به همراه خواهد داشت و به تهران اجازه خواهد داد نفتش را آزادانه بفروشد و دوباره به نظام مالی جهانی متصل شود. تهران در عوض، تولید اورانیوم غنی‌شده و آزمایش سانتریفیوژهایش را محدود کرده و بازرسی‌های افزایش‌یافته بین‌المللی را خواهد پذیرفت. اما هرگونه توافقی احتمالا به خاطر بدتر شدن رفتار آمریکا و خود ایران، دستخوش همان کاستی‌هایی خواهد شد که توافق شش سال پیش داشت.

در ادامه این گزارش آمده است: اگر توافق جدید با موفقیت اجرایی شود، موجب فراهم آمدن مزایای واقعی اقتصادی برای تهران خواهد شد. ایران قادر خواهد بود نفتش را با قیمت بالاتری بفروشد و درآمدش را به داخل کشور بازگرداند. این خود ماهانه موجب ایجاد میلیاردها دلا درآمد بیشتر خواهد شد. تهران همچنین قادر خواهد بود به مبلغ نزدیک به ۱۰۰ میلیارد دلار ازذخایر ارزی‌اش در خارج از کشور دسترسی پیدا کند. بانک‌های ایرانی قادر خواهند بود دوباره به نظام مالی جهانی متصل شوند. تجارت توسعه خواهد یافت و برخی شرکت‌های آسیایی و اروپایی در این کشور[ایران] شعبه‌ای افتتاح خواهند کرد. همان طور که در زمان اجرایی شدن توافق اصلی در سال ۲۰۱۶ انجام شد، این تحولات موجب بالا بردن رشد اقتصادی، کاهش فشار تورم و بهبود زندگی میلیون‌ها ایرانی خواهد شد.

گزارش فارن افرز می‌افزاید: هرچقدر اجرایی کردن توافق در سال ۲۰۱۶ سخت بوده باشد، اجرایی کردن آن امروز چالش‌برانگیزتر خواهد بود. در دل این مشکل استدلال بنیادین لغو تحریم‌ها قرار دارد. دولت‌های آمریکا و اروپایی می‌توانند کسب‌وکارها را به همکاری با ایران تشویق کنند اما نمی‌توانند تضمین کنند مزایای اقتصادی به محض لغو محدودیت‌های اقتصادی سرازیر خواهند شد. هزاران شخص، بانک و شرکت خودشان درباره سود و زیان‌شان تصمیم‌گیری می‌کنند و دولت‌ها در زمینه این که چطور نگرانی‌های سرمایه‌گزاران و سهام‌داران را کاهش دهند، با محدودیت‌هایی مواجه هستند.

در بخش دیگری از این گزارش با مقایسه سیاست‌گذاری‌های اقتصادی دولت قبلی با دولت جدید ایران، مطرح شد:  سیاست خارجی ابراهیم رییسی بر بهبود روابط با همسایگان ایران، روسیه و چین مبتنی است، نه آمریکا و اروپا.

فارن افرز در جای دیگری در این راستا آورده است: احتمالا رییسی با تکیه بر «اقتصاد مقاومتی» منابع مالی حاصل از لغو تحریم‌ها را به سمت تقویت ظرفیت ایران برای مقاومت در برابر شوک‌های تحریمی آینده سرازیر خواهد کرد، نه پیوستن به اقتصاد جهانی.

در بخش پایانی این گزارش آمده است: با وجود این که دولت بایدن در ابتدا هدفش این بود که از احیای توافق هسته‌ای به عنوان بستری در آینده برای مذاکره با ایران استفاده کند اما این چشم‌انداز مبهم به نظر می‌رسد، به ویژه اگر این توافق نتواند مزایایی را که بسیاری از ایرانی‌ها انتظار دارند به همراه بیاورد، مقامات آمریکایی و اروپایی احتمالا استدلالشان این خواهد بود که اگر ایران توافقی پایدارتر می‌خواهد، باید بر سر انجام شدن چنین توافقی وارد مذاکره شود. اما تهران احتمالا نتیجه عکس خواهد گرفت. اگر آمریکا و متحدانش نتوانند موجب رهایی از وضع فعلی شوند، بعید است در آینده بتوانند. مذاکره درباره احیای توافق چالش‌برانگیز بود اما به جریان انداختن توافق و حفظ آن به مراتب سخت‌تر خواهد بود./ایسنا