تنش بین آمریکا روسیه بالا گرفت

 یک مقام ارشد وزارت خارجه آمریکا گفته دولت این کشور دومین دیپلمات بلندپایه مسکو در سفارت روسیه در واشنگتن را اخراج کرده است.

پیش از این، روز ۲۸ بهمن‌ماه روسیه اعلام کرده بود «بارت گورمن» معاون سفیر آمریکا در مسکو را از این کشور اخراج کرده است. آمریکا همان موقع اعلام کرد که این اقدام را پاسخ می‌دهد.

اقدام آمریکا همزمان با بالا گرفتن تنش میان روسیه و کشورهای غربی بر سر تحولات اوکراین انجام شده است. روسیه از صبح پنجشنبه (۲۴ فوریه/ ۵ اسفند) دستور حمله نظامی به اوکراین را صادر کرد. این تحول چند روز بعد از آن رخ داد که مسکو رسماً استقلال جمهوری‌های «دونتسک» و «لوهانسک» در شرق اوکراین را به رسمیت شناخت.

روسیه می‌گوید اوکراین به تعهداتش ذیل توافقات مینسک که در سال‌های ۲۰۱۴ و ۲۰۱۵ برای حل مناقشه‌های موجود میان جدایی‌خواهان و کی‌یف حاصل شده بود عمل نکرده است.

اوکراین ساعاتی بعد از حمله روسیه اعلام کرد تمامی ارتباطات دیپلماتیک با این کشور را قطع کرده است. ولادیمیر پوتین گفته هدف از عملیات نظامی روسیه گرفتن توانمندی‌های نظامی اوکراین و «نازی‌زدایی» از این کشور است.

پوتین در چند سخنرانی از کشورهای غربی به دلیل نادیده گرفتن نگرانی‌های امنیتی روسیه و ارسال سلاح‌های پیشرفته به اوکراین انتقاد کرده است. رئیس‌جمهور روسیه گفته که این اقدام نظامی برای جلوگیری از خونریزی‌های بیشتر در آینده ضروری است.

ولادیمیر پوتین در سخنرانی مفصلی که برای توضیح درباره دلایل تصمیمش برای به رسمیت شناختن جمهوری‌‌های دونتسک و لوهانسک ایراد کرد بخشی از اظهاراتش را به توضیح درباره خلف وعده‌های آمریکا درباره عدم گسترش ناتو اختصاص داد و گفت: «مضاف بر این، ما از مواضع سران آمریکا آگاه هستیم که می‌گویند خصومت‌های فعال در شرق اوکراین، احتمال پیوستن این کشور به ناتو را منتفی نمی‌کند و این اتفاقی است که در صورتی که کی‌یف معیارهای ناتو را برآورده کند و به فساد غلبه کند رخ خواهد داد.»

پوتین اضافه کرد: «در همین حال، بارها و بارها سعی می‌کنیم خودمان را متقاعد کنیم که ناتو یک ائتلاف دوستدار صلح و صرفاً دفاعی است که هیچ تهدیدی علیه روسیه ایجاد نمی‌کند. باز هم از ما می‌خواهند که حرفشان را باور کنیم، در حالی که ما خیلی خوب می‌دانیم این حرف‌ها چقدر ارزش دارند. در سال ۱۹۹۰، وقتی که مذاکرات اتحاد دو آلمان مطرح بود ایالات متحده به سران شوروی قول داد که قلمرو ناتو یا حضور نظامی‌اش یک اینچ به سمت شرق حرکت نخواهد کرد و اتحاد دو آلمان به گسترش سازمان نظامی ناتو به سمت شرق منجر نخواهد شد. این عین حرف آنها است. کلی تضمین‌های کلامی دادند که همه‌شان پوچ از آب درآمد.»

اوایل فوریه سال ۱۹۹۰ آمریکایی‌ها پیشنهادی برای مصالحه به مقام‌های شوروی پیشنهاد کردند. متن نوشته‌شده از جلسات این رایزنی‌ها نشان می‌دهد که در روز ۹ فوریه همان سال، «جیمز بیکر»، وزیر خارجه وقت آمریکا به سران شوروی پیشنهاد کرده که واشنگتن در ازای همکاری مسکو در موضوع آلمان می‌تواند به این کشور «ضمانت‌های مستحکمی» خواهد داد مبنی بر اینکه ناتو «یک اینچ به سمت شرق توسعه پیدا نخواهد کرد.»

با وجود این، بررسی اسناد داخلی و یادداشت‌های دولت آمریکا نشان می‌دهد تصمیم‌گیران سیاسی در آمریکا اندکی بعدتر به این نتیجه می‌رسند که منتفی کردن گسترش ناتو به نفع ایالات متحده نیست؛ لذا، اواخر فوریه همان سال رئیس‌جمهور وقت آمریکا و مشاورانش تصمیم می‌گیرند که بایستی احتمال پیوستن به ناتو را برای پیوستن کشورهای اروپای شرقی به آن باز بگذارند.

از سال ۱۹۹۰ به این سو، ناتو دست‌کم در ۵ نوبت بزرگتر شده تا کشورهای بیشتری از اعضای پیمان ورشو و عضو شوروری را به خودش جذب کند./فارس