سوفان تحلیل کرد/ سفر رئیسی به روسیه تهران و مسکو را نزدیک‌تر می‌کند

 مرکز مطالعات امنیتی «سوفان» مستقر در نیویورک در گزارشی به تحلیل سفر اخیر «سید ابراهیم رئیسی» رئیس‌جمهور اسلامی ایران به مسکو پرداخت و نوشت این سفر دو کشور را به هم نزدیک‌تر می‌کند. 

در مقدمه این گزارش آمده است: به دعوت ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهور روسیه، ابراهیم رئیسی رئیس‌جمهور ایران از ۱۹ تا ۲۰ ژانویه از مسکو دیدن کرد. این دو به مدت سه ساعت با هم دیدار کردند و رئیسی در مجلس سفلی قانونگذاری روسیه (دوما) سخنرانی کرد، فرصتی نادر که فقط برای رهبران و افراد نزدیک به کرملین فراهم شده است. رئیسی پیش از عزیمت به مسکو به خبرنگاران گفت «این سفر ممکن است نقطه عطفی در روابط سیاسی، اقتصادی و تجاری ایران و روسیه باشد و در تامین امنیت، روابط اقتصادی و تجاری در منطقه موثر باشد».

مطابق تحلیل سوفان، «اظهارات رئیسی و برنامه سفر سطح بالا برای این دیدار نشان می‌دهد که روسیه و ایران به دنبال گسترش روابط خود فراتر از پرونده‌های دوجانبه‌شان در سال‌های اخیر هستند.

مطابق این ادعا، این پرونده‌ها موارد زیر را شامل می‌شود: مناقشه سوریه که در آن ایران و روسیه برای حفظ حاکمیت بشار اسد با یکدیگر همکاری کرده‌اند؛ مذاکرات جاری در وین برای بازگرداندن پایبندی کامل ایالات متحده و ایران به توافق هسته‌ای چندجانبه ۲۰۱۵ که روسیه یکی از اعضای آن است؛ فروش احتمالی تسلیحات روسیه به تهران؛ امنیت در آسیای مرکزی؛ تسلط طالبان در افغانستان؛ و تجارت و سرمایه‌گذاری به ویژه در حوزه انرژی. این سفر چهار ماه پس از تایید درخواست ایران برای عضویت کامل در سازمان همکاری‌های شانگهای که تحت تسلط روسیه و چین است، انجام شد».

در ادامه این گزارش در اشاره به فضاسازی اخیر غرب علیه روسیه در خصوص مسئله اوکراین آمده است: دیدار رئیسی در حالی انجام شد که فشار آمریکا و متحدانش بر هر دو کشور (روسیه و ایران) افزایش یافته است. در طول سفر رئیسی، دیپلمات‌های آمریکایی و روسی در ژنو ملاقات کردند تا سعی کنند از تهاجم احتمالی روسیه به اوکراین جلوگیری کنند-مذاکراتی که شامل تهدیدهای ایالات متحده برای تحریم‌های اقتصادی چندجانبه هماهنگ علیه روسیه در صورت تهاجم بود.

طبق این گزارش، رئیسی در اظهارات گزارش شده به نقل از وی خطاب به پوتین رئیس‌جمهور روسیه و در سخنرانی خود در مجلس قانونگذاری روسیه، موضع ایران را مبنی بر اینکه تحریم‌های جامع ایالات متحده علیه ایران «نقض حقوق ایران» است و نشان‌دهنده جنگ اقتصادی علیه جمهوری اسلامی است، تکرار کرد. رئیسی در عین حال با بیان به اینکه روسیه خواهان احیای کامل توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ ایران است، تاکید کرد که دولت او به دنبال توانمندی تسلیحات هسته‌ای نیست و متعهد به دستیابی به توافق در وین تا زمانی است که توافق منجر به برداشته شدن تحریم‌های آمریکا می‌شود.

به نوشته سوفان، «یکی از محورهای غیرمنتظره سفر رئیسی، بحث در مورد شراکت راهبردی بلندمدت در حال ظهور بین دو کشور بود که بر اساس مدل توافق مشابهی است که بین چین و ایران در مارس ۲۰۲۱ نهایی شد. رئیسی در نشستی با فعالان اقتصادی ایران در مسکو گفت که کار مقدماتی پیش‌نویس توافق مشارکت ۲۰ ساله ایران و روسیه آغاز شده و مقامات ایرانی به خبرنگاران گفتند که نه تنها ابعاد اقتصادی مانند سرمایه‌گذاری روسیه و تجارت دوجانبه، بلکه همکاری نظامی را نیز شامل می‌شود. اگرچه این پیمان گسترده در طول سفر رئیسی نهایی نشد، اما ظاهراً پوتین با ارائه خط اعتباری ۵ میلیارد دلاری به ایران موافقت کرد که تهران پس از سال‌ها محدودیت‌های بانکی بین‌المللی به شدت به آن نیاز دارد. بخش همکاری نظامی این سفر نیز به نمایش گذاشته شد و در آستانه ورود رئیسی، ناوهای جنگی روسیه برای شرکت در رزمایش دریایی مشترک با چین و ایران وارد بندر چابهار شدند».

در ادامه این گزارش ادعا شده که در سفر رئیسی نهایی کردن فروش تسلیحات جدید روسیه به ایران مورد توجه قرار نگرفت و چیزی در این خصوص اعلام نشد و سپس ذکر شده که «رفع اکثر تحریم‌های ایالات متحده در سال ۲۰۱۶ در پی توافق هسته‌ای چندجانبه با ایران، موضوع فروش تسلیحات به ایران را دوباره روی میز قرار داده و محدودیت‌های حقوقی بین‌المللی برای چنین فروش‌هایی با پایان یافتن ممنوعیت جهانی انتقال تسلیحات به تهران در اکتبر ۲۰۲۱ مطابق با مفاد قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد پایان یافت؛ با این حال، خروج دولت ترامپ در سال ۲۰۱۸ از توافق هسته‌ای و اعمال مجدد همه تحریم‌های آمریکا همچنان مانع فروش تسلیحات روسیه شد».

در بخش پایانی این گزارش گفته شده که در سال ۲۰۲۲، گسترش روابط راهبردی روسیه و ایران، همراه با منافع مشترک آن‌ها در مقابله و رویارویی با ایالات متحده در طیف گسترده‌ای از موضوعات، ممکن است از نگرانی‌های مسکو برای تکمیل فروش تسلیحات به ایران بکاهد. /فارس