سیاست‌های اشتباه ولیعهد سعودی

«مضاوی الرشید» نویسنده برجسته عربستانی در این گزارش نوشت: شکست‌های منطقه‌ای پی در پی محمد بن سلمان اخیرا او را مجبور به عقب‌نشینی در مقابل مخالفان خود و اتخاذ سیاستی همگراتر با آن‌ها کرده است. سیاست‌های گمراه‌کننده منطقه‌ای ولیعهد سعودی در سال‌های اخیر به موقعیت ریاض آسیب جدی وارد و دشمنان آن را بیشتر از دوستانش کرده است. در همین راستا بن سلمان در شش ماهه اول سال ۲۰۲۱، پس از یک سری اشتباهات فاحش در سیاست خارجی در شش سال گذشته، عقب‌نشینی از سیاست‌های منطقه‌ای تهاجمی خود را نشان داد.

عمان متحد همیشگی ریاض نیست

با نزدیک شدن به پایان سال ۲۰۲۱، به نظر می‌رسد بن سلمان مصمم به تغییر روند و اتخاذ لحن آشتی‌جویانه است و چندین طرح منطقه‌ای در حال انجام دارد. اما برخی از تصمیمات نادرست قبلی او همچنان مانع از توانایی‌اش در متقاعد کردن همسایگانش می‌شود که او اکنون یک مرد صلح طلب است، نه یک رئیس جوان پرهیاهو که در سال‌های اولیه حکومت خود با بسیاری از متحدان منطقه‌ای بالقوه دشمنی کرده است.

با آغاز سال ۲۰۲۱، محمد بن سلمان استراتژی جدیدی را اتخاذ کرده که با پایان دادن به تحریم قطر و تلاش برای بازگرداندن وحدت شورای همکاری خلیج فارس شروع شد. هفته گذشته نیز ولیعهد عربستان سفری به کشور‌های حاشیه خلیج فارس انجام داد که از عمان آغاز شد. عمان کشوری بود که رسانه‌های سعودی قبلا آن را به ایجاد مسیری برای قاچاق اسلحه به یمن متهم کرده بودند. پادشاه جدید عمان پس از مرگ «سلطان قابوس» ممکن است تحت فشار اقتصادی باشد و فرشی قرمز برای ولیعهد عربستان پهن کند، اما از نظر تاریخی، عمان متحد همیشگی برای عربستان نبوده است. سیاست خارجی عربستان همیشه بر رویکرد سیاه و سفید بنا شده است، که به این معنی است که کشور‌ها دشمن تلقی می‌شوند مگر اینکه کاملا مطیع دستورات ریاض باشند.

قطر سال‌های محاصره را فراموش نخواهد کرد

قطر ممکن است محمد بن سلمان را بخاطر اعمال تحریم‌های سخت علیه این کشور بخشیده باشد که دور از ذهن است، اما قطر از سال‌های تحریم و محاصره جان سالم به در برد، زیرا ثروتمند است و از حمایت متحد خود، آمریکا و سایرین در منطقه برخوردار است. این کشور اخیرا نقشی محوری در رسیدگی به هرج و مرج ایجاد شده بدست آمریکا در افغانستان، کمک به ایجاد پل‌ها با طالبان و تخلیه هزاران افغان که برای دو دهه با قدرت‌‎‌ها کار کرده‌اند، ایفا کرده است.

ولیعهد سعودی نظاره‌گر چگونگی کمک قطر به انزوای آمریکا در حال خروج از تحقیر و آشفتگی بیشتر بود و حسادت باید او را عذاب داده باشد که به این نتیجه رسید که اگر نمی‌تواند بر کسی غلبه کند، به آن بپیوندد.

در حالی که به نظر می‌رسد امیر قطر ولیعهد عربستان را بخشیده است و او را با شکوه در آغوش می‌گیرد، اما ممکن است هرگز به طور کامل احساس اطمینان نکند که بحران دیگری در شورای همکاری خلیج فارس تا زمانی که محمد بن سلمان در قدرت باقی بماند، ایجاد نخواهد شد.

مذاکرات عربستان با ایران

در همین حال، محمد بن سلمان از عراقی‌ها درخواست کرد که مذاکرات با ایران را تسهیل کنند، اما با وجود گزارش هایی درباره  از سرگیری روابط تجاری ایران و عربستان سعودی پس از تعلیق در سال ۲۰۲۰، مذاکرات به اتمام نرسیده است و تحریم اخیر عربستان علیه لبنان به دلیل انتقاد یک وزیر از جنگ یمن، همراه با موضع عربستان در قبال حزب الله به جای تسهیل صلح با ایران ممکن است روند صلح را پیچیده‌تر کند.

ترکیه مقصد بعدی ولیعهد سعودی

تعامل با «رجب طیب اردوغان» رئیس‌ جمهور ترکیه پس از سقوط ارزش لیره که تحت فشار‌های اقتصادی بسیار زیادی قرار دارد، ممکن است ایده خوبی به نظر برسد، اما مقامات ترکیه همچنان تحت فشار داخلی خواهند بود تا عاملان قتل جمال خاشقچی، روزنامه نگار منتقد حکومت عربستان را به دست عدالت بسپارند. آنکارا مایل است از این جنایت به عنوان یک ابزار چانه‌زنی با ولیعهد سعودی استفاده کند.

یمن، زخمی که التیامش طول خواهد کشید

در نهایت، جنگ جاری در یمن احتمالا به عنوان یک باتلاق آزاردهنده باقی می‌ماند که منابع سعودی را تحلیل می‌برد و ریاض را از نظر دیپلماتیک منزوی می‌کند. حتی اگر صلح حاصل شود، زخم‌های یمن ده‌ها سال طول می‌کشد تا التیام یابد و عربستان همیشه با دشمنی زخمی در مرز جنوبی خود باقی خواهد ماند. بر این اساس، محمد بن سلمان برای خلاص شدن از زخم‌های یمن به چیزی بیش از یک آتش بس دائمی و یک پیمان صلح نیاز دارد.

تغییر سیاست خارجی اخیر آل سعود ممکن است واقعاً نشان دهنده تغییر سیاست این کشور نباشد زیرا مواضع افراطی منطقه‌ای که محمد بن سلمان در شش سال گذشته اتخاذ کرده است، به شدت به جایگاه منطقه‌ای عربستان سعودی لطمه وارد کرده است./باشگاه خبرنگاران