خروج یگان‌های رزمی آمریکا از عراق به کجا رسید؟

با وجود انجام چندین دور مذاکره راهبردی میان بغداد و واشنگتن برای پایان دادن به حضور نظامی آمریکا در عراق به دلیل پایان نبرد با داعش، و نیز تصویب طرح اخراج همه نظامیان خارجی از خاک عراق در پارلمان این کشور،  آمریکا هنوز با نقض این مصوبه در خاک عراق حضور دارد. هرچند که مقامات مسئول عراقی از آغاز روند خروج نظامیان آمریکایی خبرداده‌اند و هر از چند گاهی خبر عقب‌نشینی چندین یگان رزمی آمریکا رسانه‌ای می‌شود.

 پارلمان عراق در دی ماه سال ۹۸، در پی اقدام جنایتکارانه آمریکا در ترور سردار «قاسم سلیمانی» فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران و «ابومهدی المهندس» نائب رئیس سازمان الحشد الشعبی عراق، طرح اخراج نظامیان آمریکایی از خاک این کشور را تصویب کرد.

مقامات آمریکایی نیز اظهارات ضد و نقیضی در این خصوص به زبان می‌آورند. در حالی که برخی مقامات از گفت‌وگوی جدی با مقامات عراق برای خروج نیروهای رزمی از عراق و اهتمام ورزیدن واشنگتن به این امر سخن می‌گویند، برخی مقامات نیز مانند ژنرال «کنت مک‌کنزی»  فرمانده ستاد فرماندهی مرکزی ایالات متحده موسوم به «سنتکام» می‌گوید که کشورش شمار نیروهای خود در عراق را کاهش نخواهد داد و این امر به خواست بغداد است و «عراق خواستار باقی‌ماندن ماست و ما شمار نیروها در آن را کاهش نخواهیم داد».

تحلیلگران بر این باورند که گزارش‌ها و تحلیل‌های رسانه‌های آمریکایی در کنار رصد تحرکات آمریکا در عراق مانند ورود گسترده کاروان‌های لجستیکی آمریکایی به خاک این کشور، صرف مبالغ هنگفت برای انجام عملیات توسعه ساختمانهای پایگاه هوایی عین الاسد واقع در غرب عراق، اظهارات برخی مقامات عالیرتبه سیاسی و نظامی عراقی مبنی بر نیاز به آمریکا برای مبارزه با تروریسم، نشان می‌دهد که شاید صرفا ماموریت نیروهای آمریکایی در عراق تغییر کند و این نیروها از کشور خارج نخواهند شد.

با این وجود «قاسم الاعرجی» مشاور امنیت ملی عراق که در نشست‌های دور چهارم گفت‌وگوی راهبردی با آمریکا در واشنگتن حضور داشت تاکید دارد که  دولت عراق به طرف آمریکایی تاکید کرده که نیازی به نیروهای رزمی خارجی در خاکش ندارد و «روز ۳۱ دسامبر ۲۰۲۱، طعم خاصی خواهد داشت».

لذا انتظار می‌رود که دست‌کم روند خروج یگان‌های رزمی آمریکا از عراق هرچند به صورت سمبلیک تا پایان سال ۲۰۲۱، طبق وعده‌ای که بغداد می‌دهد، به پایان برسد.

روزنامه «العربی الجدید» با انتشار گزارشی در خصوص این موضوع به بررسی این امر پرداخت که تاکنون، چه میزان از توافق بغداد واشنگتن در خصوص خروج نیروهای رزمی آمریکا از عراق محقق شده است؟

خروج  همه یگان‌های رزمی تا ۳۱ دسامبر؛حریم هوایی عراق همچنان تحت کنترل آمریکا

در این گزارش آمده است: «مقامات برجسته عراقی در بغداد که یکی از آنها ژنرال ارتش عراق است، می‌گویند که نیروهای آمریکایی به عملیات عقب نشینی تدریجی خود از این کشور و خارج کردن تسلیحات و تجهیزات سنگین "حساس" خود ادامه می‌دهد. آنها تأیید می‌کنند که ۳۱ دسامبر آینده همچنان آخرین مهلت خروج همه نیروهای رزمی آمریکایی از کشور و جایگزینی آنها با تیم های مستشاری و آموزشی نظامی است. هرچند که فعالیت نظامی هوایی آمریکا در حریم هوایی عراق،  و به طور مشخص بین عرض‌های جغرافیایی ۳۲ و ۳۵ در شمال و غرب این کشور حفظ خواهد شد. جایی که داعش در آن فعال است و در مجاورت با شمال و غرب اراضی سوریه و به طور مشخص مناطق البوکمال و الحسکه قرار دارد».

بنا بر این گزارش، «جو بایدن» رئیس‌جمهور آمریکا، ژوئیه گذشته در جریان استقبال از «مصطفی الکاظمی» نخست‌وزیر عراق در کاخ سفید پرونده عقب‌نشینی را حل و فصل و پس از دیدار پشت درهای بسته با الکاظمی تاکید کرد که نقش ایالات متحده در عراق حول محور تداوم آموزش نیروهای عراقی خواهد چرخید و گفت: ما به عراق در مقابله با داعش کمک خواهیم کرد و اما تا پایان سال جاری [میلادی] دیگر دارای ماموریت نظامی در عراق نخواهیم بود».

تغییر ماموریت رزمی آمریکا به مستشاری و آموزشی

در ادامه این گزارش با اشاره به فشارهای پارلمان و گروه‌های مقاومت عراق بر دولت در خصوص ضرورت خروج نظامیان خارجی از کشور و نیز حملات راکتی ناشناس اما متعدد به پایگاه‌های نظامی‌ آمریکایی، هدف قرار گرفتن کاروان‌های لجستیک آمریکا در استان‌های مختلف، آمده است که این امور موجب شد تا در آغاز ماه جاری، یک تیم بلندپایه نظامی و امنیتی عراق با یک تیم از ائتلاف آمریکایی موسوم به ضد داعش نشستی پشت درهای بسته در بغداد برگزار کردند.

بنا بر این گزارش در این نشست، قاسم الاعرجی، سرلشکر ستاد «عبد الأمیر الشمری» معاون فرمانده عملیات مشترک و  تیمی از نیروهای ائتلاف به رهبری  ژنرال «جان برِنان» فرمانده ائتلاف آمریکایی و حضور سرتیپ «ریچارد بل» معاون انگلیسی وی و سرتیپ فرانسوی «وینسنت کاست» مدیر اداره مشترک ائتلاف، در این نشست حضور داشتند. در بیانیه پایانی این نشست ادامه کار برای اجرای مفاد توافقنامه در خصوص تغییر وظایف نیروهای آمریکایی از رزمی به آموزشی و مستشاری تاکید شد.

 خروج بیش از سه یگان رزمی از عراق طی دو ماه اخیر

در این چارچوب دو مقام عراقی در بغداد که یکی از آنها ژنرال فرماندهی عملیات مشترک است، از ادامه عملیات خروج  نیروهای رزمی آمریکایی از این کشور به صورت هوایی و با هماهنگی مقامات عراقی صحبت کردند. یکی از آنها به العربی الجدید گفت که ارتش آمریکا طی دو ماه گذشته بیش از سه دسته از نیروهای رزمی خود را خارج کرده است و گروهی دیگر در حال آماده شدن برای خروج هستند و همه آن‌ها در چارچوب ماموریت‌های رزمی در ائتلاف بین‌المللی در حال خدمت بودند.

خارج شدن تجهیزات نظامی سنگین و حساس آمریکا از عراق

دیگر مسئول عراقی نیز تاکید کرد که ایالات متحده آمریکا در حال حاضر تجهیزات نظامی حساس و سلاح های سنگین، از جمله بالگردهای نظامی را که بین سال های ۲۰۱۵ تا ۲۰۱۷ برای حمایت از نیروهای عراقی در عملیات آزادسازی شهرها از دست داعش استفاده شده،  از پایگاه عین الاسد در غرب الانبار انتقال داده است.

جایگزینی نیروهای رزمی با نیروهای مستشاری

وی همچنین در گفت‌وگو با العربی الجدید، تصریح کرد که مدت باقی‌مانده برای پایان دادن به توافقنامه امضا شده بین دو کشور کافی است و کمیته‌های فنی وجود دارند که فرآیند جایگزینی این نیروها را با نیروهای مستشاری و آموزشی انجام می‌دهند تا یگان‌های ارتش عراق و نیروهای سرویس مبارزه با تروریسم را در برنامه‌های توسعه معرفی کنند.

به گفته این مقام عراقی، عملیات پشتیبانی و دخالت هوایی ائتلاف بین‌المللی به دلیل توانایی آن در انجام حملات و پاسخ سریع به عملیات نظامی علیه نیروهای داعش در شمال و غرب عراق ادامه خواهد داشت.

تحویل بیش از ۸۰۰ خودروی نظامی آمریکا به ارتش عراق

در همین راستا، «بدر الزیادی» یکی از اعضای کمیسیون امنیتی و دفاعی پارلمان سابق عراق، در مصاحبه با العربی الجدید فاش کرد که عراق اخیرا بیش از ۸۰۰ خودروی نظامی مختلف را از آمریکا تحویل گرفته است و سایر خودروهای نظامی به نیروهای پیشمرگه در منطقه کردستان عراق داده شده است.

خروج محرمانه یگان‌های رزمی مهم از عراق

وی افزود که عقب‌نشینی یگان‌های رزمی آمریکا با هواپیماهای نظامی این کشور و از طریق کشور کویت انجام می‌شود. نیروهای مهم رزمی ارتش آمریکا به صورت کاملا محرمانه عملیات عقب نشینی را انجام می‌دهند و تعداد نیروهای حاضر در پایگاه‌های عین الاسد و حریر (در منطقه شقلاوه در منطقه کردستان) کم است و آن‌ها نیز به نوبه خود عقب نشینی خواهند کرد.

آغاز مرحله دوم عقب‌نشینی یگان‌های رزمی از فردا

الزیادی گفت که در حال حاضر از ۲۵۰۰ نیروی رزمی آمریکا در عراق،  حدود ۱۵۰۰ نیرو در عراق مستقر هستند و «طبق اطلاعات من، مرحله دوم برای عقب نشینی این نیروها، فردا دوشنبه آغاز خواهد شد  و تسلیحات و تجهیزات نظامی آن‌ها از طریق هواپیماها از عراق به پایگاه‌های نظامی آمریکا در خلیج‌فارس منتقل خواهند شد و شامل تسلیحات مهمی خواهد بود.

وی تاکید کرد : «مراحل عقب‌نشینی به درستی پیش می رود و [پیش‌بینی می‌‌کند] در صورت بروز هرج و مرج در کشور و درخواست رسمی دولت عراق بر اساس توافق نامه‌های امضا شده بین عراق و ایالات متحده، نیروهای بین المللی دوباره در عراق مستقر شوند. هرچند این موضوع را به دلیل توانایی نیروهای عراقی در صیانت از پرونده امنیتی بعید می‌داند».

این سیاستمدار عراقی در ادامه  از تداوم حضور مستشاری آمریکا در عراق با توجه به موضوع نگهداری و بهره‌برداری از اسکادران اف ۱۶ به عنوان ستون فقرات نیروی هوایی عراق خبر داد و گفت که دولت عراق قبلاً متعهد شده بود از «اعضای ائتلاف بین‌المللی که به نیروهای امنیتی عراق مشاوره و کمک می‌کنند و در راستای توانمندسازی آن‌ها تلاش می‌کنند، محافظت کند. اعضای ائتلاف به دعوت عراق، مطابق با حاکمیت، قوانین و عرف‌های بین‌المللی در این کشور حضور دارند».

تحلیلگر عراقی: این عقب‌نشینی نیست، بیشتر جایگزینی نیروهاست

اما «احمد الشریفی» تحلیلگر عراقی معتقد است که اقدامات کنونی مربوط به خروج نیروهای رزمی آمریکا را نمی توان، عقب‌نشینی تلقی کرد و این اقدام بیشتر به معنای جایگزینی نیروهای رزمی با نیروهای دیگر، است.

وی در گفت و گو با العربی الجدید گفت: «‌آن‌چه در حال حاضر اتفاق می‌افتد، تکمیل اجرای مفاد توافقنامه امنیتی است که بین دو کشور امضا شده است و توانمندی‌های داخلی عراق با حمایت بین المللی پشتیبانی خواهد شد. این گام‌ها با توجه به کاهش عملیات نظامی و امنیتی در عراق که  در حال حاضر در حد توان ملی قرار می دهد، کاملا هماهنگ است».

الشریفی در رابطه با آینده روابط عراق و آمریکا گفت: «عراق همچنان متحد مهم ایالات متحده است و این یک موضوع قطعی و تمام شده است».

رصد نحوه اجرای توافق امنیتی بغداد - واشنگتن از سوی مقاومت عراق

پیشتر »سعد السعدی»، یکی از اعضای دفتر سیاسی گروه «عصائب اهل الحق» گفته بود که این گروه در مدیریت گفت‌وگو با آمریکا به الکاظمی اعتماد ندارد و گروه‌های مقاومت عراق نیز نگران نتایج گفت‌وگو با واشنگتن نیستند و به آن توجهی ندارند و در صورت عدم عملی شده وعده‌ها در خصوص عقب‌نشینی نظامیان خارجی از عراق، پروژه مقاومت در برابر اشغالگری اجرا خواهد شد./ فارس