تأثیر جدال فرانسه و آمریکا بر سر نوشت توافق هسته‌ای

گروه بین‌الملل فردا: اصل ماجرا این است که فرانسوی ها بابت انعقاد قراردادی به نام " آکوس" میان واشنگتن، کانبرا و لندن به شدت از این سه بازیگر گلایه کند هستند. بر اساس توافقی که اخیرا میان آمریکا، انگلیس و استرالیا صورت گرفته است، کانبرا ( دولت استرالیا) توافق قبلی خود با فرانسوی ها در خصوص خرید زیردریایی های هسته ای را لغو کرده و آن را از ایالات متحده تهیه خواهد کرد! نکته قابل تامل اینکه مقامات دولت بایدن ، از قبل مقامات فرانسوی را در جریان این جایگزینی و لغو قرارداد اولیه قرار نداده اند. همین مسئله، منجر به تحقیر کاخ الیزه و خصوصا دولت امانوئل مکرون در نظام بین الملل شده است. 

فرانسه فسخ یکجانبه این قرارداد را که «قرارداد قرن» برای صنعت این کشور نامیده می‌شد و ارزش آن بالغ بر ۵۶ میلیارد یورو بود، به منزله «خنجر از پشت» به دست یکی از کشورهای متحد خود قلمداد کرده و به همین دلیل برای نخستین بار سفرایش را از واشنگتن و کانبرا فراخوانده است.امانوئل ماکرون، رئیس جمهوری فرانسه هنوز مستقیما در این زمینه اظهارنظری نکرده، اما ژان ایو لودریان، وزیر امور خارجه فرانسه گفت که فراخوان سفرا «برای مشورت» به دستور شخص رئیس جمهوری انجام شده است.اما وزارت امور خارجه آمریکا گفته است این کشور در جریان مجمع عمومی سازمان ملل متحد در روزهای آینده درباره این موضوع با مقام‌های ارشد فرانسه گفتگو خواهد کرد. آمریکا پیش از این نیز گفته بود که مقامات ارشدش قبل از اعلام قرارداد آکوس، با همتایان فرانسوی تماس گرفته‌اند تا در مورد مشارکت جدید با استرالیا گفتگو کنند. فرانسه این خبر را تأیید نکرده است.

وزارتخانه‌های خارجه و دفاع فرانسه از آمریکا به دلیل این رفتار انتقاد کرده و گفته‌اند تصمیم آمریکا که منجر به «محرومیت یک متحد و شریک اروپایی» مانند فرانسه از مشارکت ساختارمند با استرالیا می‌شود، نشان دهنده عدم همبستگی است و فرانسه از این بابت «متاسف» است.ارزش توافق میان‌دولتی فرانسه و استرالیا که ۵ سال پیش امضا شد، در ابتدا ۳۱ میلیارد یورو بود اما به دلیل افزایش هزینه‌ها و نیز تغییرات نرخ ارز به مرور زمان افزایش یافت. گروه صنعتی فرانسوی «ناوال» در سال ۲۰۱۶ برای ساخت ۱۲ زیردریایی برقی-دیزلی در استرالیا انتخاب شد اما اکنون، رویاهای فرانسه در قبال این قرارداد کلان، جملگی بر باد رفته است!بر اساس گزارش یورونیوز، روابط میان فرانسه و ایالات متحده آمریکا پس از جنگ جهانی دومی چند بار به سردی گراییده است. شاید مهم‌ترین موارد، تهدید ژنرال دو گل به ترک پیمان ناتو و مخالفت دولت شیراک با حمله ایالات متحده به عراق در سال ۲۰۰۳، مهم‌ترین بحران‌های دیپلماتیک میان پاریس و واشنگتن بوده است.

ژان ایو لو دریان، نسبت به آینده سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) هم هشدار داد و گفت: «ناتو پس از درخواست امانوئل ماکرون، مشغول بازاندیشی درباره بنیان‌های خود است. به زودی اجلاس سران ناتو در مادرید برای پایان این پروسه برگزار می‌شود. ماجرایی که شاهدش هستیم، طبیعتا تاثیر خود را بر تعریف جدید خواهد گذاشت.»

کشورهای اروپای عضو ناتو بسیار امیدوار بودند که با خروج ترامپ از کاخ سفید و به قدرت رسیدن جو بایدن، شکاف میان دو سوی اقیانوس اطلس پر شود. با این حال پیمان اوکاس میان واشنگتن، انگلیس  و استرالیا و بازی خوردن فرانسه در این ماجرا، امیدواری پیشین را با تردیدهای جدی مواجه کرده است.

در هر حال، باید در انتظار عواقب و آثار این  مجادله بی سابقه و تمام عیار بر پرونده هایی که در آنها، واشنگتن و پاریس هر دو  به نوعی ایفای نقش می کنند ، ماند. یکی از این موارد، مذاکرات برجام می باشد. طی سالهای گذشته و اخیر، پاریس به مهره بازی واشنگتن و تل آویو در مذاکرات برجام تبدیل شد. همگان به یاد دارند که حتی فرانسوی ها یک بار مانع از انعقاد توافق موقت با ایران در سال 1392( موصوم به توافق موقت ژنو) شدند. با این حال ، مذاکرات دوجانبه یاچند جانبه آتی در پروسه احیای توافق هسته ای مشخص خواهد کرد که منازعات سخت اخیر میان کاخ سفید و کاخ الیزه، چه تاثیری بر رفتار مشترک آنها در قبال برجام و احیای آن خواهد گذاشت. 

ایالات متحده به خاطر ایفای نقش بزرگ در آزادسازی فرانسه در جنگ جهانی دوم، تصویر تاریخا مثبتی برای بخش بزرگی از جامعه فرانسه دارد.

آقای لودریان با انتقاد از شیوه خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان گفت: «پس از آن خروج ناگهانی، آن‌هم بدون هماهنگی با متحدان و حالا این پرونده زیردریایی‌ها، اگر اروپایی‌ها نخواهند فقط در تاریخ درجا بزنند، باید متحد شوند و همراه با هم از منافع خودشان دفاع کنند. آینده کاملا متفاوت خواهد بود.»