2 وعده ضد ایرانی بایدن به بنت

آلون پینکاس در هاآرتص در مطلبی نوشت: اولین ملاقات ها بین یک رئیس جمهور آمریکا و یک نخست وزیر اسرائیل همواره تعیین کننده ی یک سری نگرش ها بوده است. منظور این نیست که نشست های مورد بحث طوری طراحی شده اند که اختلافات را برطرف کنند، قاطعانه درگیر منافع متفاوت یا موضوعات بحث برانگیز شوند، یا نتایج چشمگیری به وجود آورند. آنچه آنها قصد دارند به آن دست یابند، ایجاد یک رابطه کاری مطمئن، قابل اعتماد و مبتنی بر اعتبار است. به این ترتیب، اولین ملاقات بین رئیس جمهور بایدن و نخست وزیر بنت دقیقاً به این نتیجه رسید.

در ادامه این مطلب آمده است: شیمون پرز یک بار قبل از اولین ملاقات با بیل کلینتون، رئیس جمهور وقت و ال گور، معاون وی به من گفت: زمان و فرصت های زیادی برای مخالفت و بازی سیاسی وجود خواهد داشت. تنها چیزی که در اینجا اهمیت دارد این است که اعتماد ایجاد کنیم، فعال باشیم و مواضع خود را با نهایت حساسیت نسبت به درک آمریکایی ها از مسائل اعلام کنیم.

اگرچه ممکن است ارزیابی عمیق جلسه ی روز جمعه بین بنت و بایدن زود باشد، اما به نظر می رسد که بنت موفق به انجام این کار شده است.

لازم به ذکر است که با توجه به اهمیت مسائل جاری، به ویژه موضوع ایران، بنت باید پیشنهاد می کرد که این نشست به دلیل حمله به کابل که توجه کامل کاخ سفید را به خود جلب کرد، چند روز یا چند هفته به تعویق بیفتد.

بایدن که به شدت حواسش پرت بود و بر افغانستان، کووید -19 و چین تمرکز داشت، با نخست وزیر جدید اسرائیل که ریاست یک دولت ناهمگن، متنوع و نوپا را بر عهده دارد، ملاقات کرد.

موضوعات متعددی در دستور کار نشست بنت و بایدن قرار داشت. از آن جمله می توان به ایران و احتمال بازگشت مجدد ایالات متحده به برجام، مسئله فلسطین، همه گیری و سیاست واکسیناسیون، تغییرات آب و هوایی و چین اشاره کرد. به نظر می رسد به همه ی مسائل مهم پرداخته شد.

همه مسائل قابل پیش بینی مطرح شد، بیانیه ها و اعلامیه های عظیمی اعلام شد، شعارهایی گفته شد و کلیشه ها هم مثل اینکه صفحه جدیدی در روابط ایالات متحده و اسرائیل گشوده می شود، جریان داشت. همچنین در این نشست مسائلی همچون تعهد بی دریغ آمریکا به امنیت اسرائیل و حفظ لبه نظامی کیفی تل آویو، خطرات تروریسم افراطی و همکاری مشترک علیه آن، ضرورت صلح و امنیت اسرائیل و فلسطینیان، کووید 19و لغو روادید برای ورود اسرائیلی ها به ایالات متحده مورد بحث قرار گرفت.

اینکه همه موارد مهم پوشش داده شد و تنها به یک موضوع خاص در این نشست پرداخته نشد، گواه موفقیت این بازدید است. در واقع بنت مهمان رئیس جمهوری بود که طی 20 سال گذشته میزبان چهار نخست وزیر قبلی اسرائیل شامل ایهود باراک، آریل شارون، ایهود اولمرت و بنیامین نتانیاهو بوده است. این موضوع برای بنت اهمیت زیادی داشت و دقیقاً همان چیزی بود که می خواست آن را نشان دهد.

بایدن در مورد ایران دو اظهارنظر مهم داشت. اولین مورد در رابطه با برجام بود که گفت: اگر دیپلماسی شکست بخورد، گزینه ها و مسیرهای دیگر مورد بررسی قرار می گیرد. بنت خوشحال بود و این موضع بایدن را تکرار کرد. مورد دوم این بود که ایران سلاح هسته ای نخواهد داشت. بایدن وعده ی پیشینیانش را مبنی بر اینکه ایران از نظر من به قدرت هسته ای تبدیل نخواهد شد، تکرار کرد و به تل آویو در این باره اطمینان خاطر داد.

در مورد اولین موضوعی که بایدن مطرح کرد مبنی بر اینکه گزینه های غیر از دیپلماسی را علیه تهران بررسی خواهد کرد، باید بگوییم هرکسی که منطق و تغییر پارادایمی را که بر خروج از افغانستان تاکید کرده است دنبال کند، می فهمد که ایالات متحده به این زودی ها به دنبال یک ماجراجویی نظامی جدید علیه ایران نخواهد بود. با این حال، در صورت عدم توافق و اگر ایران در پروژه هسته ای خود پیشرفت های تحریک آمیز و داشته باشد، ممکن است بایدن دوباره با اکراه وارد خاورمیانه شود.

موضوع دوم از دیدگاه اسرائیل مشکل سازتر است. "ایران سلاح هسته ای نخواهد داشت" به این معنی است که ایران به عنوان یک دولت در آستانه ی دستیابی به سلاح هسته ای قابل قبول است، یعنی دارای دانش، فناوری، اجزا و اورانیوم غنی شده است، اما تولید واقعی خود را متوقف می کند.

چنین تحولی مستلزم چندین جلسه دیگر و ایجاد یک مکانیزم سطح بالای مشورت ایالات متحده و اسرائیل است که معیارهای پیشرفت ایران را تعیین کند و گزینه ها و پاسخ ها را مورد بررسی قرار بدهد.

شاید این واقعیت که بایدن تحت تأثیر حوادث افغانستان بود، باعث شد که بنت از برخی سوالات ناراحت کننده در مورد فلسطینی ها صرف نظر کرده باشد. آخرین چیزی که باید در دستور کار سیاست خارجی بایدن قرار گیرد، حضور مجدد در عرصه ی بی پایان "روند صلح اسرائیل و فلسطین" است. بایدن همچنین می داند که اولویت اصلی اسرائیل، ایران است. به همین دلیل است که اظهارات بنت در مصاحبه ای با نیویورک تایمز قبل از سفر به واشنگتن مبنی بر اینکه "اسرائیل یک کشور فلسطینی ایجاد نخواهد کرد" به طرز عجیبی بی موقع به نظر می رسید. با وجود اینکه بنت قبل از سفرش به آمریکا در مورد مسئله ی فلسطین صحبت کرد، اما در دیدار بنت و بایدن اول به موضوع ایران پرداخته شد، حال این سوال پیش می آید که هدف از این کار چه بود؟

اسرائیل یکی از امضاکنندگان چندین توافقنامه است که شامل ایده دولت فلسطین در آینده است. معاهده اسلو، نقشه راه 2004، سخنرانی نتانیاهو در "بر-ایلان" در سال 2009، توافقنامه آبراهام 2020 همه به نوعی در مورد فلسطین است و به تعهد اسرائیل در مورد تأسیس دولت فلسطینی اشاره دارد. این سوال وجود دارد که آیا بنت از تعهدات اسرائیل سر باز می زند؟ البته امکان سنجی تأسیس یک کشور فلسطینی بحث دیگری است که باید به آن پرداخته شود.

سوم، گفته می شود که تأسیس یک دولت فلسطینی در دستور کار نیست. در واقع، این موضوع الان واقعاً در دستور کار نیست، اما چرا اصلاً این بحث را مطرح می کنید، پس احتیاط دیپلماتیک کجاست؟ الان کسی انتظار ندارد که بنت در مورد این موضوع اظهارنظر کند و مثلاً اعلام کند که تأسیس دولت فلسطینی در دستور کار قرار گرفته است.

چهارم، در بخش چهارم بایدن را وادار می شود تا پاسخ دهد و شفاف سازی کند و چشم انداز آمریکا در مورد مدل "دو دولت" را دوباره مورد تأکید قرار دهد.

سرانجام، فلسطینی ها را مجبور می کند واکنش نشان داده و ناراحتی خود را ابراز کنند. آنها درباره محدود شدن درگیری توسط بنت با سرمایه گذاری اقتصادی و محدود کردن روابط اسرائیل و فلسطین شنیده اند، پس چرا با چنین بیانیه ای دوباره به مشکلات دامن می زنید؟

مسئله اصلی، یعنی ایران، بدیهی است که در ملاقات خصوصی و رو در رو مورد بحث قرار گرفت. آنها به احتمال زیاد در مورد دو نتیجه احتمالی بحث کردند: توافق ایالات متحده برای ورود مجدد به برجام یا عدم توافق با آن به این دلیل که بر اساس برآورد آمریکا ایران به طور جدی به توافق علاقه ای ندارد و مذاکرات بیهوده ای را ترجیح می دهد که به آن امکان می دهد تا وضعیت آستانه خود را تحکیم کند./انتخاب