برنامه آژانس اتمی برای ایران در حالت فرضی شکست مذاکرات
وبگاه شبکه خبری بلومبرگ مدعی شده آژانس بینالمللی انرژی اتمی در حال تدوین برنامههایی برای ادامه بازرسیها در ایران در حالت فرضی شکست مذاکرات برجام است.
یک رسانه آمریکایی گزارش داده بازرسان آژانس بینالمللی انرژی اتمی که فعالیتهایشان در ایران محدود شده در حال تدوین برنامههای اقتضائی جهت پر کردن شکافهای اطلاعاتی از برنامه هستهای ایران در حالت فرضی شکست مذاکرات برجام هستند.
وبگاه شبکه خبری بلومبرگ با گزارش این خبر خاطرنشان کرد مقامهای آژانس بینالمللی انرژی اتمی مشغول آماده کردن گزارش فصلی این نهاد بینالمللی درباره فعالیتهای هستهای ایران هستند. این گزارش، در جلسه ماه بعدی آژانس در وین تقدیم دیپلماتها خواهد شد.
این رسانه نوشته بازرسان بینالمللی به دنبال به دست آوردن اطلاعات کامل درباره فعالیتهای هستهای ایران هستند. ایران در ماههای گذشته به دلیل عدول طرفهای غربی از تعهداتشان در برجام، تعهدات خود در این توافق را کاهش داده است.
با توجه به اینکه مذاکرات در وین برای مشخص کردن وضعیت برجام به بنبست خورده و هنوز زمان برگزاری دور هفتم آن مشخص نیست ایران طبق مفاد قانون مصوب مجلس شورای اسلامی، دسترسیهای آژانس را محدود کرده و از تمدید توافقی با این نهاد بینالمللی که اجازه ضبط ویدئو و جمعآوری برخی اطلاعات در چند تأسیسات ایران را فراهم میکرد، خودداری کرده است.
توافق قبلی ایران و آژانس
ایران و آژانس اتمی اسفندماه سال گذشته به توافقی برای ارائه دسترسیهای داوطلبانه از سوی ایران به دو مکان مشخص شده و تسهیل فعالیتهای راستی آزمایی آژانس دست یافتند. این توافق، یک بار قبل از منقضی شدن به مدت یک ماه و تا تاریخ سوم تیرماه تمدید شد اما ایران بعد از آن تاریخ، توافق مذکور را تمدید نکرد.
آژانس بینالمللی انرژی اتمی میگوید پروتکل الحاقی به این نهاد بینالمللی اجازه دسترسی گستردهتر به اطلاعات و اماکن موجود در ایران را میدهد. سال گذشته مجلس شورای اسلامی ایران قانونی را به تصویب رساند که دولت را ملزم میکند در صورت عدم رفع تحریمها علیه ایران بازرسیهای آژانس اتمی در ایران را معلق کند.
آژانس در اندیشه استفاده از توافق جامع پادمانی
دیپلماتها در وین به بلومبرگ گفتهاند آژانس بینالمللی انرژی اتمی اکنون میتواند توافق جداگانه خود با ایران را که در آن دفعات بازدید از سایتهای محل فرآوری اورانیوم مشخص شدهاند را بهروزرسانی کند.
توافق مورد اشاره بلومبرگ «توافق جامعپادمانی» نام دارد. این رسانه مدعی شده که توافق مذکور کشورها را ملزم میکند در صورت عبور از برخی مرزهاش مشخص در فعالیتهای هستهای، دسترسیهای بیشتری به بازرسان آژانس اعطا کنند.
دو مقام مطلع در گفتوگو با بلومبرگ مدعی شدهاند تصمیم ایران برای افزایش سطح غنیسازی از محدودههای مشخصشده در توافق جامع پادمانی فراتر رفته است.
ادعاها علیه ایران
کشورهای غربی به رهبری آمریکا و رژیم صهیونیستی در سالهای گذشته ایران را به پیگیری اهداف نظامی در برنامه هسته ای این کشور متهم کردهاند. ایران قویاً این ادعاها را رد کرده است.
ایران تأکید میکند به عنوان یکی از امضاکنندگان پیمان منع گسترش سلاحهای اتمی (انپیتی) و عضوی از آژانس بین المللی انرژی اتمی، حق دستیابی به فناوری هستهای را برای مقاصد صلح آمیز دارد.
علاوه بر این، بازرسان آژانس بینالمللی انرژی اتمی تاکنون بارها از تاسیسات هستهای ایران بازدید کردهاند اما هرگز مدرکی که نشان دهد برنامه صلح آمیز انرژی هستهای این کشور به سمت مقاصد نظامی انحراف داشته باشد، پیدا نکردهاند.
ایران علاوه بر این در سال ۲۰۱۵ به توافقی با کشورهای موسوم به گروه ۱+۵ برای حل و فصل تنشها بر سر برنامه هستهای خود دست پیدا کرد. علیرغم اذعان آژانس بینالمللی انرژی اتمی به پایبندی ایران به تمامی تعهداتش، دولت آمریکا در اردیبهشتماه سال ۱۳۹۷ به صورت یکجانبه از این توافق خارج شد.
اصلاح توافق جامع با دسترسیهای برجام قابل مقایسه نیست
وبگاه شبکه خبری بلومبرگ نوشته با آنکه اصلاح کردن توافق جامع پادمانی با بازرسیهای بیسابقه اعطاشده ذیل برجام قابل مقایسه نیست اما افزایش تکرر بازدیدها از ذخایر هستهای ایران میتواند برخی از نگرانیها از احتمال تغییر کاربری اورانیوم به سمت مصارف نظامی را تسکین خواهد داد.
جمهوری اسلامی ایران تا یک سال بعد از خروج آمریکا از برجام به تمامی تعهداتش ذیل این توافق عمل کرد تا به کشورهای اروپایی که وعده میدادند آثار خروج واشنگتن از توافق را جبران میکنند فرصت دهد برای تحقق این وعده تلاش کنند.
بعد از گذشت یک سال از خروج آمریکا از برجام، تهران اعلام کرد با توجه به اینکه کشورهای اروپایی به وعدههایشان عمل نکردهاند در چند گام تعهداتش ذیل برجام را کاهش خواهد داد. کاهش تعهدات ایران ذیل مفاد توافق هستهای برجام صورت میگرفت.
جمهوری اسلامی ایران، بعد از برداشتن ۵ گام برای کاهش تعهدات، سرانجام ۱۵ دیماه ۱۳۹۸ اعلام کرد دیگر با هیچ محدودیتی در حوزه عملیاتی (شامل ظرفیت غنی سازی، درصد غنی سازی، میزان مواد غنی شده، و تحقیق و توسعه) مواجه نیست.
دولت «جو بایدن» مدعی است قصد دارد از طریق مذاکرات جاری در شهر وین، پایتخت اتریش زمینههای لازم برای بازگشت کشورش به توافق هستهای برجام را فراهم کند.
بنبستها در مذاکرات وین
تا کنون ۶ دور مذاکره در شهر وین میان آمریکا و سایر طرفهای برجام غیر از ایران برای تسهیل بازگشت آمریکا به برجام انجام شده است. طرفها میگویند پیشرفتهای ملموسی در این مذاکرات حاصل شده اما پارهای اختلافات کماکان باقی است.
یکی از زمینههای اختلاف در این مذاکرات اصرار آمریکا بر حفظ برخی از تحریمهایی است که دولت «دونالد ترامپ» بعد از خروج از برجام علیه ایران اعمال کرده است. مضاف بر این، دولت بایدن اعلام کرده هیچگونه ضمانتی نمیتواند درباره عدم خروج دوباره دولتهای بعدی آمریکا از برجام بدهد.
مضاف بر این، مقامهای دولت آمریکا پیش از این تصریح کردهاند که قصد دارند از ورود به برجام به عنوان «سکویی» جهت پرداختن به سایر اختلافات از جمله مسائل موشکی و منطقهای استفاده کنند.
اخیراً مقام معظم رهبری در جلسهای تأکید کردند آمریکاییها خواستن گنجاندن بندی در توافق هستهای برجام برای ملزم کردن ایران به گفتوگو بر سر مسائل موشکی و منطقهای هستند.
رهبر انقلاب اسلامی در آخرین دیدار با دولت دوازدهم خاطرنشان کردند: «آمریکاییها در زبان و وعده میگویند تحریمها را بر میداریم اما تحریمها را برنداشتند و برنمیدارند، ضمن آنکه شرط هم میگذارند و میگویند که باید در همین توافق جملهای بگنجانید که بعداً درباره برخی موضوعات صحبت شود و گرنه توافقی نخواهیم داشت.»
حضرت آیتالله خامنهای گفتند: «آنها میخواهند با گذاشتن این جمله، بهانهای برای دخالتهای بعدی خود درباره اصل برجام و مسائل موشکی و منطقهای فراهم کنند و اگر ایران حاضر به بحث درباره آنها نشود بگویند توافق را نقض کردهاید و توافق، بیتوافق.»
جمهوری اسلامی ایران تأکید کرده با توجه به اینکه آمریکا طرفی بوده که توافق را نقض کرده این واشنگتن است که باید با رفع تحریمها به توافق بازگردد و لازم است اجرای تعهدات آمریکا مورد راستیآزمایی قرار گیرد. تهران البته تأکید کرده اصرار یا عجلهای برای بازگشت آمریکا به توافق ندارد./فارس
دیدگاه تان را بنویسید