کاهش جدی محبوبیت اردوغان در ترکیه

خبرگزاری تسنیم: این روزها حزب عدالت و توسعه ترکیه حال و روز خوشی ندارد. چرا که اولاً دولت برآمده از این حزب به ریاست رجب طیب اردوغان، پاسخ روشنی برای حل بحران اقتصادی و تنگناهای معیشتی مردم ندارد و به تندی با منتقدین و مخالفین برخورد می کند و دوم این که اظهارات جنجالی رئیس فراری شبکه مافیا یعنی سدات پکر، با بیش از هفتاد میلیون بازدید اینترنتی، حزب حاکم را با پرسش ها و چالش های بزرگی روبرو کرده است.

در نتیجه، حزب عدالت و توسعه و رهبر آن، در مواجهه با خواسته ها و مطالبات مردم و دیدگاه های منتقدین و مخالفین، همچون گذشته، محبوب و بی رقیب نیست و بر شمار دوستداران و هواداران سران احزاب مخالف، افزوده شده است.

تازه ترین نظرسنجی های چند شرکت معتبر، حاکی از این است که اردوغان در برابر رقبایی همچون شهرداران آنکارا و استانبول، بخش مهمی از آرای خود را از دست داده و از آنان عقب افتاده است.

2 رقیب قدیمی، 2 رقیب تازه نفس

موسسه نظرسنجی متروپول (MetroPOLL) به عنوان یکی از موسسات معتبر نظرسنجی در ترکیه شناخته می شود و میزان خطای نتایج نظرسنجی های این موسسه در انتخابات های پیشین، در حد ناچیزی بوده است.

متروپول بر اساس یک نظرسنجی تلفنی در 28 استان ترکیه و از بین چند طیف سنی و تحصیلی، با جامعه هدف 1752 نفری، جویای نظرات مردم در مورد 5 چهره سیاسی برای رسیدن به مقام ریاست جمهوری ترکیه در انتخایات آتی شده است:

1.رجب طیب اردوغان رهبر حزب عدالت و توسعه و رئیس جمهور مستقر.

2.خانم مرال آکشنر رهبر محافظه کار – ملی گرای حزب خوب و شریک ائتلاف ملت (مهم ترین ائتلاف ضد دولت).

3.کمال کلیچدار اوغلو رهبر حزب جمهوری خلق با صبغه و مشی کمالیست – سوسیال دموکرات و شریک آکشنر در ائتلاف ملت.

4.منصور یواش شهردار کنونی آنکارا، وابسته به ائتلاف ملت اما نزدیک به طیف ملی گرایان.

5.اکرم امام اوغلو شهردار فعلی استانبول، وابسته به ائتلاف ملت و نزدیک به طیف چپ دموکرات.

سوال متروپول از مردم و پاسخ ها به این شکل است:

الف) اگر در انتخابات ریاست جمهوری پیش رو، با دو گزینه اردوغان – آکشنر روبرو شوید. انتخاب شما کدام خواهد بود؟

اردوغان: 38.5 درصد.

آکشنر: 42.5 درصد.

ب) اگر در انتخابات ریاست جمهوری پیش رو، با دو گزینه اردوغان – کلیچدار اوغلو روبرو شوید. انتخاب شما کدام خواهد بود؟

اردوغان: 42.5 درصد.

کلیچدار اوغلو: 37.5 درصد.

ج) اگر در انتخابات ریاست جمهوری پیش رو، با دو گزینه اردوغان – امام اوغلو روبرو شوید. انتخاب شما کدام خواهد بود؟

اردوغان: 38.8 درصد.

امام اوغلو: 49.7 درصد.

د) اگر در انتخابات ریاست جمهوری پیش رو، با دو گزینه اردوغان – یواش روبرو شوید. انتخاب شما کدام خواهد بود؟

اردوغان 37.5 درصد.

یواش: 49.4 درصد.

نتایج اولیه مقایسه آرای این نظرسنجی نشان می دهد:

1.اردوغان صرفاً در برابر کلیچدار اوغلو می تواند نامزد پیروز باشد.

2.موقعیت هر دو شهردار کلانشهرهای استانبول و آنکارا یعنی اکرم امام اوغلو و منصور یواش، بسیار مطلوب تر از دو رهبر ائتلاف ملت است و به راحتی می توانند با فاصله ای قابل توجه، اردوغان را شکست دهند.

3.در هر دو سناریوی رقابت اردوغان با آکشنر و کلیچدار اوغلو، میزان افراد مردد و دو دل که برای رای دادن تصمیم نگرفته اند، در سطح 20 درصد است، اما در سناریوی رقابت اردوغان با شهرداران آنکارا و استانبول، شمار تصمیم نگرفته ها، تنها به 10 درصد می رسد.

آیا پای رقبای دیگر نیز در میان است؟

متروپول فعلاً در این نظرسنجی به بررسی میزان رای و محبوبیت 4 چهره ای پرداخته که به عنوان اصلی ترین رقبای اردوغان، ذکر آنها به میان آمد. ویژگی مشترک هر 4 چهره، این است که شریک و تحت امر «ائتلاف ملت» هستند.

یعنی همان جبهه ای که در چند سال گذشته، به صورت شبانه روزی در برابر اردوغان – باغچلی (ائتلاف جمهور) مبارزه کرده است. اما خارج از این مجموعه ائتلافی، مخالفین دیگری نیز وجود دارند که برخی از چهره های برجسته آنها عبارتند از:

1.علی باباجان رهبر حزب جهش و دموکراسی.

2.عبدالله گل رئیس جمهور سابق.

3.احمد داوود اوغلو رهبر حزب آینده.

البته از میان 3 چهره ای که نام آنها به میان آمد و هر 3، از یاران قدیمی اردوغان بوده اند، شانس علی باباجان با فاصله ای جدی، بیشتر از گل و داوود اوغلو است. با این حال، باباجان هنوز برای پیوستن به ائتلاف ملت تصمیم جدی نگرفته است.

شواهد نشان می دهد که مشکلات اقتصادی چند سال اخیر، بروز برخی اشکالات مهم در حزب عدالت و توسعه از جمله عدم توجه به شایسته سالاری و بها دادن به رانت های گروهی و خانوادگی، در کاهش محبوبیت رجب طیب اردوغان موثر بوده است.

نکته دیگر این است که حزب عدالت و توسعه در چند سال گذشته، عملاً گفتمان فکری و سیاسی خاصی نداشته و به تمامی تحت تاثیر آراء و تفکرات ملی گرایان راست افراطی قرار گرفته و از تمام ظرفیت های رسانه ای و تبلیغاتی برای حمله به مخالفین و منتقدین، بهره گرفته است. اما این حملات نتیجه عکس داده است. یعنی با آن که بارها، افرادی همچون امام اوغلو، یواش و آکشنر، با الفاظ و القابی همچون خائن، فاسد، دست نشانده و ناتوان، مورد اتهام قرار گرفته اند، اما میزان محبوبیت اجتماعی آنان از اردوغان بیشتر است.

نکته مهم دیگر این است که حزب عدالت و توسعه در چند سال گذشته، به تمامی فردمحور بوده و کادرهای قدیمی و موسس حزب، نتوانسته اند همچون شانس مسلم جایگزینی اردوغان، مورد توجه واقع شوند. در نتیجه این حزب، به جای آن که تبدیل به یک حزب قدرتمند کادرساز و رئیس جمهور ساز شود، عملاً تبدیل به حزب قدیمی و کلاسیکی شده که تنها شانس بقا و ادامه حیات سیاسی خود را در گرو ماندگاری قدرت اردوغان خلاصه کرده است.

در پایان باید به این موضوع نیز اشاره کرد که در شرایط طبیعی و قانونی، تا سال 2023 میلادی، در ترکیه، خبری از انتخابات سراسری و ریاست جمهوری نخواهد بود و دولت در دست حزب عدالت و توسعه و شریک آن یعنی حزب حرکت ملی خواهد بود.

اما در صورتی که بحران های اقتصادی و حواشی شگرفی نظیر افشاگری های رئیس فراری باند مافیایی، شرایط را برای برگزاری انتخابات پیش از موعد فراهم کند، شانس پیروزی مخالفین، بیش از حزب عدالت و توسعه است.