افشای طرح اعلام جنوب مراکش به عنوان «کشور یهود»

ایسنا: روزنامه هسپرس مراکش در این راستا اعلام کرد که سند مذکور بعد از آنکه تماس‌های رسمی میان رباط و تل‌آویو ازسرگرفته شد، روابط تاریخی میان یهودیان و مراکش را مجدداً برجسته می‌سازد.

این روزنامه نوشت، آن ایده مطرح شده بود. اما بعد از آن ایده مهاجرت یهودیان جهان به فلسطین شکل گرفت.

در این راستا، روزنامه یدیعوت آحارونوت نوشت که تئودور هرتزل، بنیانگذار صهیونیسم سند محرمانه و مبهمی از "طرح مراکش" را ترویج داد که شهرت کمتری از طرح اوگاندا داشت که بر اساس آن، یهودیان روسیه در منطقه‌ وادی الحصان در جنوب غرب مراکش مستقر می‌شدند.

تدریس "طرح اوگاندا برای اسکان یهودیان در شرق آفریقا" در داخل مدارس اسرائیل در چارچوب درس‌های تاریخ انجام می‌شود اما اطلاع بسیاری از طرح جایگزین هرتزل وجود ندارد که نام طرح مراکش بر روی آن گذاشته شده بود و هدف آن اسکان یهودیان روسیه در مراکش بود و این پیشنهادی بود که وی در پیام مبهم خود در سال ۱۹۰۳ آن را مطرح کرد.

بر اساس این روایت، جوزف چمبرلین، وزیر مستعمره‌های انگلیس در آوریل ۱۹۰۳ پیشنهادی به هرتزل جهت اسکان یهودیان در شرق آفریقای انگلیسی و مشخصاً در کنیا ارائه داد، این پیشنهاد در گفتمان صهیونیستی به نام طرح اوگاندا معروف شد. اما هرتزل قاطعانه با این پیشنهاد مخالفت کرد، چراکه به نظر او "یهودیان فقط به خاک اسرائیل شوق دارند".

از مطبوعات عبری نقل شد که هرتزل بعد از آن معرفی یک مکان دیگری به عنوان کشور یهود را بررسی کرد که همان منطقه وادی الحصان در جنوب غرب مراکش در ۲۰ ژوئیه ۱۹۰۳ بود که این امر یک ماه قبل از برگزاری کنفرانس بود. اما مرگ ناگهانی هرتزل در سوم ژوئیه ۱۹۰۴ باعث شد که این طرح در آرشیو قرار بگیرد و متوقف شود.

یعقوب حاجویل، رئیس سازمان جهانی صهیونیسم در مصاحبه‌ای با یدیعوت آحارونوت گفت: یهودیان زیادی در آنجا چه در مراکش یا در شمال آفریقا حضور داشتند. باید به این مساله توجه داشت که هرتزل یک مرد بسیار عملگرا بود. او از یک سو، مشکل با یهودیان ستمدیده که از آشوب‌ها در اروپای شرقی رنج می‌بردند، شاهد بود و از سوی دیگر، معتقد بود که مراکش یک جامعه یهودی شکوفا با مراکز یهودی فعال است.

پروفوسور یوسف شیطریت، از بخش زبان عبری در دانشگاه حیفا گفت که گزینه مراکش را اولین بار دو برادر ارائه دادند که دو فعال شناخته شده در جنبش صهیونیسم بودند که نام آن دو عبارت از باروخ و یعقوب موشه تلیدانو، پسرانی از والدین مهاجرت کرده از مراکش بود.

این پروفسور می‌گوید که باروخ به نمایندگی از خودش و برادرش با هرتزل چند ماه قبل از فوتش صحبت کرد، سپس به فیدل منفاس، خاخام فرانسوی نزدیک به نظام پادشاهی و دولت مراکش پیام داد تا منطقه‌ مستقلی برای یهودیان در وادی الحصان ایجاد شود.

این پژوهشگر که در دانشگاه حیفا فعالیت می‌کند، به این امر اشاره کرد که خاخام فرانسوی که در سیاست داخلی کشور نقش داشت، می‌دانست که این طرح وهمی اوضاع داخلی مراکش را مد نظر قرار نمی‌دهد پس آن را در کشو قرار داد. پس از آن، نوه‌اش در اسرائیل که همان نام را دارد، این سند را پیدا و برای نخستین بار آن را افشا کرد.