گزینه بعدی برای عادی سازی روابط با رژیم اشغالگر صهیونیستی

باشگاه خبرنگاران جوان: روزنامه نیویورک تایمز در مطلبی با عنوان «سودان کانون تلاش‌های آمریکا برای بهبود مناسبات با تل آویو شده است» نوشت: مقامات روز شنبه گفتند تلاش‌های آمریکا برای متقاعد کردن تعداد بیشتری از کشور‌های عربی به عادی سازی روابط با اسرائیل پیش از انتخابات ریاست جمهوری نوامبر، بر سودان متمرکز شده است.

این در حالی است که گفتگو‌ها بر سر میزان مشوق‌های مالی وعده داده شده به سودان در مقابل به رسمیت شناختن اسرائیل، فعلاً به بن بست خورده است. این مقامات در عین حال می‌گویند بعید است مهمترین هدف این کمپین یعنی عربستان سعودی امسال اسرائیل را به رسمیت بشناسد. دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا اعلام کرده است دست کم پنج یا شش کشور آماده هستند از امارات عربی متحده و بحرین در عادی سازی مناسبات با اسرائیل پیروی کنند که یکی از بزرگترین دستاورد‌های سیاست خارجی دولت وی بوده است. ترامپ افزود یکی از آن‌ها ممکن است عربستان سعودی باشد، گشایشی که از اهمیت بسزایی در جهان عرب برخوردار خواهد بود.

اما دو مقام بلندپایه اسرائیلی آگاه از این گفتگو‌ها گفتند: با وجودی که مقامات سعودی در مذاکرات برای به رسمیت شناختن اسرائیل توسط امارات عربی متحده و بحرین نقش داشتند، آن‌ها گفتند برای این که خودشان در آینده نزدیک دست به چنین اقدامی بزنند، هیچ برنامه‌ای ندارند.

این مقامات که خواستند نامشان فاش نشود، گفتند: محمد بن سلمان، ولیعهد سعودی در ابتکار عمل امارات و بحرین نقش داشت. سعودی‌ها همچنین به صورت مخفیانه به لابی با دیگر کشور‌های منطقه برای حمایت از این اقدامات کمک کردند. کاخ سفید درباره این گفتگو‌ها اظهارنظری نکرده است.

سودان محتمل‌ترین گزینه بعدی برای عادی سازی مناسبات با اسرائیل است و دولت سودان به رسمیت شناختن اسرائیل را با حذف نام این کشور از فهرست کشور‌های حامی تروریسم مرتبط ساخته است، مطالبه‌ای که سودان سال‌ها به دنبال آن بوده است. قرار گرفتن نام سودان در این فهرست که به سال ۱۹۹۳ باز می‌گردد، سودان را از دسترسی به کمک‌های مالی بین المللی محروم می‌کند و مانعی جدی در مسیر سرمایه گذاری خارجی در این کشور است.

اما به رسمیت شناختن اسرائیل موضوعی بسیار جنجالی است که مقامات و تحلیلگران هشدار داده‌اند ممکن است دولت انتقالی شکننده سودان را بی ثبات کند. هفته گذشته ژنرال عبدالفتاح البرهان، رئیس شورای حاکمیتی سودان برای گفتگو‌های غیررسمی با مقامات امارات و آمریکا درباره اختصاص بسته کمک مالی احتمالی به اقتصاد سودان راهی امارات شد؛ گفتگو‌هایی که مقامات می‌گویند می‌توانست در به رسمیت شناختن اسرائیل توسط این کشور، موثر باشد. اما این گفتگو‌ها به دنبال آنکه دو طرف نتوانستند بر سر بسته مالی به توافق برسند بدون هیچ توافقی پایان یافت.

یک مقام سودانی اعلام کرد به این کشور پیشنهاد حدود ۸۰۰ میلیون دلار به صورت سرمایه گذاری و کمک مستقیم شده بود که بخش اعظم آن از جانب امارات و آمریکا و نزدیک به ۱۰ میلیون دلار آن از سوی اسرائیل تامین می‌شد، اما مقامات سودان در پاسخ به این پیشنهاد اعلام کردند که دستکم به چهار برابر این رقم یعنی سه تا چهار میلیارد دلار برای بهبود وضعیت اقتصادی بحران زده این کشور نیاز دارند، بحرانی که موجب افزایش نرخ تورم و کمبود چشمگیر اقلام اساسی در سودان شده و دولت شکننده این کشور را به شدت تحت فشار قرار داده است.

مقامات آمریکا تاکنون اعلام کرده‌اند نام سودان را از فهرست کشور‌های حامی تروریسم در مقابل پرداخت غرامت ۳۳۵ میلیون دلاری به قربانیان بمبگذاری‌های سفارتخانه‌های آمریکا در کنیا و تانزایا در سال ۱۹۹۸ و ناوشکن آمریکایی در سال ۲۰۰۰، حذف خواهند کرد.

بسیاری از سودانی‌ها بر این باروند از زمان سرنگونی عمرالبشیر در اعتراضات سال گذشته که غرب نیز از آن به عنوان یک اقدام دموکراتیک استقبال کرد، قرار داشتن نام سودان در فهرست کشور‌های حامی تروریسم ناعادلانه است. پرداخت غرامت به قربانیان این انفجار‌ها از آنجا پیچیده شده است که کنگره آمریکا باید زمینه یک اقدام قانونی را که مانع از تحت تعقیب قرار گرفتن دولت سودان می‌شود فراهم کند، اما به دنبال اعتراضات خانواده‌های قربانیان حملات ۱۱ سپتامبر که قصد دارند سودان را به خاطر پناه دادن به اسامه بن لادن تا سال ۱۹۹۶ تحت تعقیب قانونی قرار دهند، اعضای کنگره بر سر این مسئله دچار اختلاف شده‌اند.

عبدالله حمدوک، نخست وزیر سودان روز شنبه بار دیگر مخالفت خود را با تلاش‌های آمریکا برای مرتبط ساختن به رسمیت شناختن اسرائیل با حذف نام سودان از فهرست کشور‌های حامی تروریسم اعلام کرد. با وجود این، دیگر مقامات بلندپایه و برخی مقامات نظامی سودان اعلام کردند از عادی سازی مناسبات با اسرائیل به ویژه اگر به حذف نام این کشور از فهرست کشور‌های حامی تروریسم آمریکا کمک کند، حمایت می‌کنند.

مقامات می‌گویند بسته کمک مالی به سودان، مشوق عادی سازی مناسبات این کشور با اسرائیل، اگر به اندازه کافی بزرگ باشد می‌تواند به اقتصاد این کشور جان تازه‌ای ببخشد، اما برخی دیگر هشدار داده اند از خصومت مردمی با اسرائیل در این کشور کاسته نخواهد شد و یک توافق عجولانه با اسرائیل ممکن است موج جدید حمایت‌ها از مردم را به دنبال داشته باشد که به دنبال برکناری عمرالبشیر به حاشیه رانده شدند.

سودان و اسرائیل تاریخچه‌ای طولانی و در عین حال پیچیده دارند. اسرائیل حامی اصلی تلاش‌ها در قرار دادن نام سودان در فهرست کشور‌های حامی تروریسم بود. در اواخر دهه ۱۹۷۰ و اوایل دهه ۱۹۸۰، ده‌ها هزار یهودی اتیوپی به امید مهاجرت به اسرائیل، به سودان گریختند. نیرو‌های اسرائیلی برای تحویل گرفتن آن‌ها از سودان دست به عملیاتی مخفیانه زدند که سودان با مداخله اسرائیل مخالفت کرد.

پس از آنکه امارات و بحرین، اسرائیل را به رسمیت شناختند، آمریکا به شدت در تلاش است عربستان سعودی نیز قدم در مسیر این دو کشور بگذارد.