گمانه‌زنی‌ها درباره جانشین امیر کویت

ایرنا: "صباح الاحمد " امیر ۹۱ ساله کویت، حالا مدت هاست که از کهولت سن و چندین بیماری رنج می‌برد و در دوره‌های مختلف به مدت طولانی و به دلیل سفر به خارج برای درمان در این کشور غایب بوده است و این موضوع باعث شده تا گمانه زنی‌ها در مورد اینکه چه کسی جانشین او خواهد شد، بالا بگیرد.

پایگاه خبری الخلیج الجدید در گزارشی نوشت : ۲۸ تیر امسال بار دیگر دیوان امیری کویت اعلام کرد که شیخ صباح احمد جابر الصباح امیر این کشور به عنوان پیرترین پادشاه عرب برای انجام آزمایشات پزشکی به بیمارستان منتقل شده است.

این درحالی است که در سپتامبر گذشته (شهریور) امیر کویت به منظور تکمیل آزمایش‌ها و معاینات پزشکی در یکی از بیمارستان‌های آمریکا بستری شده بود. پس از بستری شدن امیر کویت در بیمارستان و انجام عمل جراحی در این کشور، وزیر دیوان امیری کویت در توئیتی اعلام کرد که به موجب فرمان امیری، ولیعهد به طور موقت وظایف شیخ صباح الاحمد الجابر الصباح امیر کویت را برعهده خواهد داشت.

این موضوع باعث شد تا بار دیگر نگرانیها در خیابان‌های کویت و در سطح برخی از کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس برای انتخاب جانشین امیر کویت پدیدار شود.

انتقال قدرت در کویت در سال ۲۰۰۶، هنگامی که امیر فعلی کشور (شیخ صباح الاحمد الصباح) قدرت را به دست گرفت و جانشین برادرش "جابر الاحمد الصباح " شد، فراتر از عرف سنتی تبادل قدرت بین جناح "الجوابر" و "السوالم" بود و با کاهش نفوذ "السوالم" که فرزندان شیخ "سالم بن مبارک الصباح " (نهمین حاکم این کشور) هستند، قدرت در نسل " شیخ جابر بن مبارک الصباح " هشتمین حاکم کویت متمرکز شد.

از آن هنگام، هر از گاهی، اختلافات در کویت و در محافل کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس درباره پرونده جانشینی شیخ "صباح الاحمد جابر الصباح" امیر کویت شنیده می‌شود.

وضعیت جسمانی امیر کویت

بر اساس گزارش سایت " تاکتیکال ریپورت " که به نشر اطلاعات محرمانه در خاورمیانه شهرت دارد، امیر کویت صبح روز شنبه ۲۸ تیر وارد بیمارستان شد و روز بعد تحت معاینات روتین پزشکی و جراحی موفقیت آمیز قرار گرفت.

بر اساس اعلام این سایت، امیر کویت قبل از ورود به بیمارستان با سرگیجه، تنگی نفس و تپش قلب روبرو شده بود و به نظر می‌رسد او برای انجام ترمیم ضربان قلب، تحت عمل جراحی باز قرار گرفته باشد.

از آنجایی که سال گذشته دستگاه تنظیم ضربان قلب امیر کویت مورد بررسی قرار گرفت، وی ممکن است با مشکلات قلبی جدیدی روبرو شده باشد.

تاکتیکال ریپورت اعلام کرده است به نظر نمی‌رسد که سلامتی "صباح" در خطر جدی قرار گرفته باشد و به همین دلیل پیش از اعزام به آمریکا، پزشکان معالج توصیه کردند که وی به خارج از کشور سفر نکند اما در هر حال این سفر درمانی انجام شد.

نامزدهای جانشینی

به دنبال ادامه اختلال در سلامتی امیر کویت، اختیارات وی به طور موقت به ولیعهدش شیخ "نواف" واگذار شد تا در صورت بروز بحران سیاسی، اقتصادی یا امنیتی، وی به جای امیر، تصمیمات فوری اتخاذ کند و این امر ضروری دانسته شد زیرا ممکن است مدت بستری امیر کویت در بیمارستان چندین هفته ادامه یابد.

تاکتیکال ریپورت به این نکته اشاره کرده است که در صورت فوت امیر کویت، تقریباً مسلم است که شیخ "نواف" جانشین وی شود زیرا سلامت " شیخ نواف " در زمان حاضر مناسب به نظر می‌رسد و هنوز زود است که وی را از لحاظ پزشکی نامناسب جانشینی بدانیم.

به اعتقاد بسیاری از تحلیلگران سیاسی منطقه، اگر شیخ "صباح الاحمد جابر الصباح" امیر کویت ناگهان فوت کند، بعید است که مساله انتخاب جانشین او بصورت فوری حل و فصل شود زیرا ممکن است روند مذاکرات بین اعضای خانواده "الصباح" برای چند هفته ادامه یابد به خصوص اینکه شیخ "نواف" ۸۴ ساله اگر جانشین برادرش شود، انتظار نمی‌رود مدت طولانی بتواند بر کویت حکومت کند.

افزون بر این، برای انتخاب جانشین امیر کویت باید با خاندان "آل سالم" هم مشورت شود زیرا در این زمینه خواسته‌های خاصی خواهند داشت. با اینحال احتمال نمی‌رود که روند انتخاب جانشینی امیر کویت به‌اندازه اوضاع ۲۰۰۶ بحث برانگیز باشد

به احتمال زیاد روند انتخاب جانشین امیر کشور به‌اندازه اوضاع در سال ۲۰۰۶ که صباح الاحمد جابر الصباح قدرت را در دست گرفت، بحث برانگیز نخواهد بود اما این احتمال وجود دارد که روند انتخاب جانشین او، طولانی شود.

کارشناسان همچنین احتمال می‌دهند که " شیخ مشعل الاحمد " که اکنون رئیس گارد ملی کویت را برعهده دارد، به عنوان ولیعهد منصوب شود اما تا کنون هیچ چیز قطعی نیست.

پایتخت‌های غربی به ویژه واشنگتن که کویت به عنوان همپیمان او میزبان مقر سوم ارتش آمریکا است و از حدود ۱۶ هزار سرباز آمریکایی میزبانی می‌کند، همچنین برخی از کشورهای خلیج فارس امیدوارند که انتقال قدرت در این کشور نفت خیز حاشیه خلیج فارس با آرامش و بصورت مسالمت آمیز انجام شود.

در این گزارش به برجسته‌ترین نامزدهای پست امیری کویت پس از شیخ "صباح الاحمد جابر الصباح" اشاره شده است :

نواف الأحمد

او ششمین فرزند " شیخ احمد الجابر الصباح " دهمین امیر کویت و از فوریه ۲۰۰۶ ولیعهد کویت است و یکی از برجسته‌ترین نامزدها برای جانشینی برادرش به شمار می‌آید.

نواف قبل از تصدی ولیعهدی در طول دوران سیاسی خود چندین سمت وزیری از جمله وزارت کشور، دفاع و امور اجتماعی و معاونت نخست وزیری را برعهده داشته است.

ولیعهد کویت، متولد ژوئن سال ۱۹۳۷ میلادی است و حدود ۸۴ سال سن دارد و تاکنون چندین عمل جراحی در داخل و خارج از کشور بر روی او انجام شده است و همین موضوع‌ها یعنی سن و بیماری، شانس او را برای انتخاب جانشین امیر کویت ضعیف می‌کند.

پیش از این نیز در کویت این موضوع سابقه داشته است و در سال ۲۰۰۶ پس از درگذشت شیخ "جابر الأحمد الصباح" به دلیل بیماری، شیخ "سعد العبدالله السالم الصباح" ولیعهد کویت برای مدت کوتاهی بر تخت سلطنت نشست اما مجلس شورای ملی کویت او را به دلیل داشتن بیماری و کهولت سن برکنار کرد و سلطنت به شیخ "صباح الاحمد جابر الصباح" امیر فعلی رسید.

ناصر الأحمد

فرزند ارشد امیر کویت و در صحنه سیاسی این کشور در صدر قرار داشته است و طی چند سال گذشته علاوه بر مقام معاون نخست وزیر، در سال ۲۰۱۷ وزارت دفاع کویت را نیز در اختیار داشت.

ناصر ۷۲ ساله، اجرای طرح چشم‌انداز ۲۰۳۵ کویت که هدفش ساختن اقتصاد چند پایه ، پس از نفت است را برعهده دارد و برخی کارشناسان او را در صدر نامزدهای جانشینی پدرش می‌دانند.

این شاهزاده آینده نگر متولد ۱۹۴۸ و از سابقه تاجری برخوردار است و قصد دارد کشورش را به سمت رهایی از وابستگی به نفت که منبع اصلی درآمد این کشور است، سوق دهد و علاوه بر اجرای طرح توسعه پنج جزیره کویت و تبدیل آن‌ها به یک مقصد گردشگری، یک شهر اقتصادی در شمال کویت ساخته است.

در همین حال گفته شد شاهزاده ناصر الاحمد در کشف یک پرونده فساد بزرگ در رابطه با سیطره بر حدود ۸۰۰ میلیون دلار از صندوق کمک‌های نظامی قبل از آنکه پست وزارت دفاع را بر عهده بگیرد سهیم بوده است که این مساله منجر به استعفای دولت در نوامبر گذشته شد.

پس از این اتفاق امیر کویت، پسر خود را از سمتش برکنار کرد و باعث ایجاد شک و تردید درباره آینده سیاسی این شاهزاده که در حال حاضر تنها پست معاون رئیس شورای برنامه ریزی را در اختیار دارد، شد با این حال انتظار می‌رود رای دستگاه قضایی کویت در پرونده " صندوق ارتش " چهره او را به عنوان یک مقام ضد فساد تقویت و از ولایت عهدی او در آینده حمایت کند.

محمد صباح السالم

شیخ "محمد صباح السالم الصباح" معاون نخست وزیر سابق است و در گذشته چندین سمت وزیری که مهمترین آن‌ها خارجی، نفت، دارایی و برنامه ریزی است را در اختیار داشته است و نخستین کاندیدای خانواده "السوالم" برای جانشینی امیر کویت است.

السوالم ۶۴ ساله پس از استعفا از دولت در اواخر سال ۲۰۱۱ نسبت به عدم موفقیت دولت برای مقابله با فساد اعتراض کرد و یکی از نامزدهای جانشینی امیر کویت به شمار می‌آید اما باتوجه به کاهش نفوذ "السوالم" در مقایسه با جبهه " الجابر" در قدرت و غیبت چشمگیر "محمد صباح السالم" از صحنه سیاسی، شانس او را برای دستیابی به قدرت از بین می‌برد.

جابر مبارک الحمد

به اعتقاد کارشناسان، همچنین در فهرست کاندیداهای جانشینی امیر کویت نام شیخ "جابر مبارک الحمد الصباح" ۷۷ ساله که در نوامبر گذشته از نخست وزیری استعفا داد، وجود دارد.

"جابر" پس از اختلاف نظر با شیخ " ناصر بن صباح الأحمد الصباح " وزیر دفاع و فرزند امیر، از سمت نخست وزیری که بیش از ۷ سال در آن بود به دلیل اتهامات فساد استعفا داد. جابر که از تجربه سیاسی خوبی برخوردار است با ابراز انزجار از تهمت و ادعاهایی که علیه او انجام شده، امر جدید امیر کویت برای تشکیل دولت را رد و تاکید کرد که واجب است اول بی‌گناهی او ثابت شود.

أحمد الفهد

در لیست نامزدهای جانشینی امیر کویت نام شیخ "احمد الفهد الاحمد الصباح " که آرزوی خود را برای حکمرانی به عنوان وارث پدرش "فهد الاحمد الجابر الصباح" ( در جریان حمله عراق به کویت در سال ۱۹۹۰ کشته شد) پنهان نمی کند، وجود دارد.

شیخ "احمد الفهد الاحمد الصباح " ۵۶ ساله نفوذ زیادی در دنیای ورزش دارد و رئیس شورای المپیک آسیا و رئیس فدراسیون هندبال آسیا است.

سالها پیش، " شیخ احمد الفهد " با اتهامات فساد از سوی دادستان سوئیس و همچنین اتهامات فساد از سوی پارلمان کویت مواجه شد.

وی پیش از این وزارتخانه‌های نفت، انرژی، تبلیغات و بهداشت را در اختیار داشت و او رئیس آژانس امنیت ملی، معاون نخست وزیری کویت و دبیر کل اوپک بود.

کارشناسان می‌گویند که مبارزات شخصی و مجادله‌ای که وی در داخل و خارج از کشور برای حکمرانی بر کویت انجام داده و خود را محق دست یابی به سلطنت دانسته است از جمله مواردی هستند که فرصت‌های او را برای انتخاب به عنوان جانشین امیر کویت محدود می‌کند.

نام‌های دیگری از جمله شیخ "صباح خالد الحمد الصباح" فزند شیخ خالد حمد المبارک الصباح نخست وزیر فعلی کویت نیز در بین لیست جانشینان امیر کویت وجود دارد اما شانس وی بسیار اندک است.

بر اساس قانون اساسی، در ماده (۱) قانون ارث سلطنت مصوب سال ۱۹۶۴ تصریح شده که فرزندان مرحوم " مبارک الصباح" که از سال ۱۸۹۶ تا ۱۹۱۵ میلادی بر کویت حکومت می‌کرد، میراث دار سلطنت این کشور هستند اما این ماده قانونی طریقه انتقال قدرت را به شکل واضح مشخص نکرده است و این باعث می‌شود که آرایش قدرت یکی از مهمترین چالش‌های پیش روی خانواده حاکم در کویت باشد.

تأثیر جا به جایی قدرت در کویت بر کشورهای خلیج فارس

به اعتقاد بسیاری از کارشناسان و تحلیلگران سیاسی منطقه، انتقال و جا به جایی قدرت در این کشور بر فعالیت دیپلماسی آن و همچنین شورای همکاری خلیج فارس تاثیر گذار خواهد بود زیرا "صباح الأحمد الصباح" امیر کنونی کویت پس از رسیدن به قدرت، به مدت چهار دهه متوالی (از سال ۱۹۶۳ تا ۲۰۰۳ میلادی) مقام وزیر امور خارجه این کشور را برعهده داشت.

امیر کویت دارای یک حس دیپلماتیک قوی بر پایه سیاست بی‌طرفی است که تجربیات زیاد وی به موفقیت او در این زمینه کمک کرد خصوصاً برای حل تنش‌های منطقه‌ای از جمله اختلاف کشورهای خلیج فارس با ایران و درگیری‌های بین قطر و کشورهای نفتی همسایه از جمله عربستان سعودی.

در حالی که در سال ۲۰۱۷ شورای همکاری خلیج فارس پس از یک بحران جدی و به دنبال چالش بوجود آمده بین کشورهای عربستان، امارات متحده عربی و بحرین با قطر و قطع روابط این کشورها با دوحه در آستانه فروپاشی قرار گرفته بود، شیخ "صباح الاحمد جابر الصباح" امیر کویت وارد عمل شد و طرح آتش بس را روی میز گذاشت و اعلام کرد که تمام تلاش خود را برای جلوگیری از درگیری نظامی بین طرفین انجام خواهد داد.

به رغم عدم موفقیت امیر کویت برای میانجیگری بین قطر و کشورهای تحریم کننده ، کویت تاکنون همراه با عمان به عنوان کشوری بی‌طرف باقی مانده است و برای حل اختلاف‌ها به تلاش خود ادامه می‌دهد.

کویت در سال ۱۹۶۲ به عنوان اولین کشور عربی حاشیه خلیج فارس اقدام به تشکیل پارلمان کرد و همواره به عنوان بازیگر منطقه‌ای و بین‌المللی به ویژه در بین کشورهای عربی نقش آفرینی و وساطت کرده است.