سرانه مصرف ۱۳ قلم خوراکی در سبد غذایی مردم
۱۳ قلم کالای خوراکی، سبد غذایی معیشتی را تشکیل می‌دهند که تغییرات قیمتی این اقلام به عنوان مبنای تعیین هزینه معیشت و دستمزد بررسی می شوند.
احمد میدری معاون رفاهی وزیر رفاه در این باره به خبرنگار فارس می‌گوید: برای اندازه گیری خط فقر در ایران باید گفت که با کدام شاخص‌ها باید اندازه گیری شود. انواع معیار‌های قابل اعتنا برای اندازه گیری فقر وجود دارد و یکی از مهمترین معیار‌های قابل لمس در ایران برای اندازه گیری خط فقر و در نتیجه شمار فقیران، اندازه درآمد است. به این معنی که در ایران شماری از افراد درآمدشان به اندازه‌ای ناچیز است که تکافوی تامین تغذیه‌ای آن‌ها را نمی‌کند.
وی ادامه می‌دهد: به اعتقاد نهاد‌های جهانی شمار این افراد که فقیران مطلق هستند در ایران ۴ درصد کل جمعیت است، اما به باور ما این رقم ۲ درصداست و این ۲ درصدند که درآمدشان تکافوی خرید غذا را نمی‌کند.
میدری می‌افزاید: گروهی از افراد هستند که به فقر نسبی مبتلا هستند و آن‌ها درآمشان به اندازه‌ای نیست که حداقل‌های بهداشت و درمان، آموزش و سایر امور زیربنایی را بتوانند خریداری کنند. حداکثر عددی که من شنیده ام این است که این گروه ۳۳ درصد کل جامعه ایرانی است.
میدری تاکید می‌کند: در ایران اندازه گیری خط فقر مطلق تا سطح استان‌ها را اندازه گیری می‌کند و به شهرستان‌ها نمی‌رسد و باید اطلاعات این مقوله به سطح شهرستان‌ها برسد و خط فقر شهرستان‌ها استخراج و نتیجه گیری شود چراکه ممکن است در شهرستان‌هایی درآمد یک میلیون تومان درماه به دلیل اینکه ساکنان دارای خانه شخصی هستند و هزینه‌های جانبی مثل حمل و نقل و تفریح گران ندارند برایشان مناسب باشد، اما در تهران حتی درآمد ۲.۵ میلیون تومان در ماه نیز تکافو نکند.
معاون رفاهی وزیر رفاه می‌گوید: تعیین اطلاعات مربوط به خط فقر در جامعه ما بستگی به این دارد که فرد خانه و مسکن داشته باشد یا خیر؟ چرا که متفاوت است، چون بیش از ۳۰ درصد هزینه‌های زندگی مربوط به مسکن است. این رقم براساس یک نرم جهانی است که در ایران هم وضع به همین گونه است.
وی ادامه می‌دهد: البته این آمار در شهر و روستا متفاوت است. براساس جدولی که در وزارت رفاه تعیین شده هزینه‌های خوراکی هر فرد ایرانی در ضریب ۴ محاسبه می‌شود و رقم بدست آمده خط فقر می‌شود. در این هزینه‌های خوراکی باید حداقل‌ها را در نظر بگیریم، چون خط فقر یعنی حداقل‌ها.
میدری می‌گوید: به طور مثال برای یک نفر حداقل هزینه خوراکی را تعیین می‌کنیم، اما برای دو نفر ضریب ۱.۸ بدست می‌آید و برای یک خانوار چهار نفری که اغلب میانگین خانوار‌ها بر این اساس تعیین می‌شود ضریب‌های متفاوتی دارد.
حال با این وجود و تفاوت نرخ دستمزد کارگران و نرخ تورم، ترسیم جامعه کارگری با حداقل سبد معیشتی کاری دشوار نیست.
سال گذشته که سبد معیشت کارگران پس از کلی چانه‌زنی به تأیید شرکای اجتماعی رسید، قرار بود در کنار نرخ تورم انتظاری، ملاک مؤثری برای تعیین دستمزد کارگران در سال۹۷ باشد تا با افزایش دستمزد بیش از نرخ تورم، در یک زمانبندی چندساله شکاف ایجاد شده میان دخل‌وخرج خانوارهای کارگری پر شود؛ اما عملا در چانه‌زنی‌های مزدی و نامساعدبودن حال و روز بنگاه‌های اقتصادی، مجالی برای این کار باقی نماند.
این در حالی است که بر اساس اعلام وزارت رفاه در سال گذشته، جدول حداقل هزینه غذای یک خانوار چهار‌نفره در ایران در سال ۹۴، حدود ۹۰۰ هزار تومان است!
سبد غذایی تأمین‌کننده ۲۱۰۰ کیلو گالری در روز (منطبق با الگوی غذایی بالغین)| ماده غذایی | مقدار غذای ماهیانه | متوسط هزینه | جایگزین‌ها |
| نان | ۸ کیلوگرم | ۲۰۰۰۰ | - |
| برنج | ۳ | ۲۴۰۰۰ | - |
| ماکارانی | ۷۰۰ گرم (یک بسته) | ۱۹۰۰ | رشته فرنگی |
| سیب‌زمینی | ۱.۵ کیلوگرم | ۳۵۰۰ | نخود سبز |
| عدس | ۶۰۰ گرم | ۵۰۰۰ | دیگر حبوبات |
| شیر | ۷ کیسه یک لیتری | ۱۹۰۰۰ | - |
| ماست | ۳ کیلوگرم | ۹۰۰۰ | - |
| گوشت قرمز | ۱.۲ کیلوگرم | ۴۳۰۰۰ | - |
| گوشت سفید | ۱.۵۰۰ کیلوگرم (یک عدد مرغ) | ۱۰۵۰۰ | ماهی منجمد (۱.۵ کیلوگرم) |
| تخم‌مرغ | ۱۰ عدد | ۳۰۰۰ | - |
| پنیر | ۴۵۰ گرم | ۲۲۰۰ | - |
| میوه | ۶۰ واحد | ۷۰۰۰۰ | - |
| سبزی‌های برگ سبز | ۶۰ واحد | ۱۵۰۰۰ | - |
| دیگر سبزی‌ها | ۶۰ واحد | ۱۵۰۰۰ | - |
| روغن مایع | ۹۰۰ سی‌سی | ۴۹۰۰ | - |
| شکر | ۱ کیلوگرم | ۲۷۰۰ | قند، عسل یا مربا |
بر اساس این جدول، هزینه مورد نیاز برای تامین ۲۱۰۰ کیلو کالری در حدود ٢٤٧ هزار تومان در ماه می‌شود. با توجه به اینکه تعداد اعضای خانوارهای شهری ایران اغلب چهار نفری است، برآورد‌ها حاکی از آن است که هر خانوار چهار نفره در حدود ٩٠٠ هزار تومان در ماه هزینه غذایی دارد. رقمی که با امروز فاصله عجیبی پیدا کرده است.
در شرایطی که ۶ماه از درخواست اولیه کارگران برای جبران هزینه معیشت می‌گذرد، رشد هزینه معیشت خانوارهای کارگری نسبت به دی‌ماه سال گذشته، به بیش از ۷۵درصد رسیده و جمع مبلغ این سبد از مرز ۵میلیون تومان نیز گذشته است و رایزنی برای برگزاری جلسات شورای‌عالی کار به‌منظور بررسی خواسته معوق جبران هزینه‌ها ادامه دارد.
به اعتقاد کارشناسان، میزان کالری مفید مصرفی هر عضو خانوار کارگری ۴۷۵ واحد کاهش یافته، مصرف مواد پروتئینی در سفره کارگران رو به کاهش و مصرف مواد غذایی غیرمفید و مضر رو به افزایش است.
با بررسی آمار و جدول‌های مرکز آمار و بانک مرکزی مشاهده می‌شود خانوار کارگری با کاهش دریافتی ۴۷۵ کیلوکالری به ازای هر نفر در روز مواجه شده است و از طرفی بیماری‌های متابولیکی که افزایش چربی و چاقی یکی از نتایج زیان بار آن است، در جامعه روبه افزایش است.
از سال گذشته بود که سبد غذایی مطلوب و تاثیر گذار در هزینه معیشت با دعوت از کارشناسان انستیتو تغذیه استخراج شد که به تایید نمایندگان شرکای اجتماعی در کمیته دستمزد نیز رسید. بر همین اساس، نمایندگان کارگری معتقدند در بخش خوراکی‌ها فقط ۱۳ قلم تاثیر زیادی بر کاهش یا افزایش هزینه معیشت نیروی کار دارند.
دیدگاه تان را بنویسید