برنامه ملی انتقال خون برای ریشه‌کنی هپاتیت B و C

خبرگزاری ایسنا: مدیرعامل سازمان انتقال خون برنامه ملی این سازمان برای ریشه‌کنی هپاتیت‌های B. و C. را تشریح کرد و گفت: شعار امسال روز جهانی هپاتیت، پیشگیری، تشخیص و درمان به موقع این نوع از هپاتیت است. بر همین اساس اعلام می‌کنیم کسانی که به هر دلیلی تا قبل از سال ۱۳۷۶ خون و فرآورده‌های خونی دریافت کرده‌اند، آزمایش داده و با پزشک مشورت کنند تا اگر رخداد هپاتیت C. در آن‌ها وجود داشت، اقدامات درمانی را انجام دهند.

دکتر علی‌اکبر پورفتح‌الله با بیان اینکه ششم مرداد ماه توسط سازمان بهداشت جهانی به عنوان روز جهانی هپاتیت در سراسر دنیا شناخته شده است، گفت: هپاتیت‌های ویروسی یک از چالش‌برانگیزترین بیماری‌های ویروسی دنیا محسوب می‌شوند. بر اساس برآورد سازمان بهداشت جهانی ۳۲۵ میلیون نفر در دنیا مبتلا به هپاتیت B. یا C. هستند و از آنجایی که در برخی موارد هپاتیت‌های ویروسی به سرطان کبد تبدیل می‌شوند، طبق تخمین سازمان بهداشت جهانی، سالیانه یک میلیون و ۳۴۰ هزار مرگ ناشی از سیروز کبدی که به دلیل هپاتیت B. و C. بروز کرده است، در جهان اتفاق می‌افتد.

ریشه‌کنی هپاتیت C تا ۲۰۳۰

وی با بیان اینکه سازمان بهداشت جهانی شعار ریشه‌کنی هپاتیت C. تا سال ۲۰۳۰ را در دستور کار خود قرار داده است، افزود: با توجه به ساختار ویروس هپاتیت C. می‌توان در راستای ریشه‌کنی آن گام برداشت تا رویای بشر برای رهایی از هپاتیت‌های ویروسی تحقق یابد. این هدف مانند اقدامی که ایران در حوزه ریشه‌کنی فلج‌اطفال انجام داد، قابل دسترس است.

مدیرعامل سازمان انتقال خون با بیان اینکه شعار امسال روز جهانی هپاتیت پیشگیری، تشخیص و درمان به موقع هپاتیت B. و C. است که قطعا نقش مهمی در شناسایی و درمان بیماران دارد، اظهار کرد: خوشبختانه امروز هپاتیت C. درمان کاملا مناسبی دارد که علائم و نشانه‌های بیماری را پاک می‌کند و بیمار به زندگی سالم بازمی‌گردد. در عین حال برای پیشگیری از هپاتیت B. هم یکی از قوی‌ترین و بهترین واکسن‌ها وجود دارد؛ بنابراین امکان تحقق زندگی بدون هپاتیت تا سال ۲۰۳۰ از طریق مشارکت مردم، آگاهی جامعه و همکاری سازمان‌های بهداشتی هدفی قابل دسترس است.

پورفتح‌الله ادامه داد: سازمان انتقال خون ایران نیز برنامه ریشه‌کنی هپاتیت C. را در پیش گرفته و به دنبال رسیدن به خطر صفر هپاتیت B. و C. ناشی از انتقال خون تا سال ۲۰۳۰ است. ما باید به مرحله‌ای برسیم که اطمینان داشته باشیم هیچ رخداد هپاتیت B. و C. متعاقب تزریق از خون در کشور بروز پیدا نمی‌کند. باید توجه کرد که بروز هپاتیت B. و C. چالش بزرگی را در مصرف‌کنندگان خون و فرآورده‌های خونی در دهه ۱۹۹۰ به وجود آورد. زیرا در آن زمان ویروس هپاتیت C. شناخته نشده بود و هیچ استراتژی برای پیشگیری از آن وجود نداشت. در ایران هم کسانی که قبل از سال ۱۳۷۶ خون و فرآورده‌های خونی دریافت کردند، ممکن است در معرض ابتلا به هپاتیت C. باشند.

وی افزود: بر همین اساس امسال که سال پیشگیری، تشخیص و درمان به موقع این نوع از هپاتیت است، اعلام می‌کنیم کسانی که به هر دلیلی تا قبل از سال ۱۳۷۶ خون و فرآورده‌های خونی دریافت کرده‌اند، آزمایش دهند و با پزشک مشورت کنند تا اگر رخداد هپاتیت C. در آن‌ها وجود داشت، اقدامات درمانی را انجام دهند. به طور مشخص این مساله در بیمارانی که تزریق خون مکرر داشتند، مانند بیماران تالاسمی رخ داده است.

روند کاهشی هپاتیت C در کشور

پورفتح‌الله با بیان اینکه آمار‌ها نشان‌دهنده کاهش رخداد هپاتیت C. در کشور هستند، گفت: طبق گزارش‌ها در سال ۷۶ در کشور میزان رخداد مثبت شدن هپاتیت C. بین ۲۸ تا ۳۲ درصد بوده که با اصلاح فرآیند‌ها این روند به شدت کاهش پیدا کرده است؛ به‌طوریکه در حال حاضر بر اساس آخرین مطالعات، میزان شیوع هپاتیت C. در تالاسمی‌ها از ۲۸ درصد به ۱۸ درصد و در سال‌های اخیر به کمتر از ۱۲ درصد رسیده است که بخشی از این دستاورد به دلیل در دسترسی قرار گرفتن درمان هپاتیت C. است. اجرای نظام مراقبت از سلامت اهدای خون در کشور

وی با بیان اینکه سازمان انتقال خون نیز برای رسیدن به خطر صفر هپاتیت B. و C. برنامه‌هایی را در دستور کار خود قرار داده، افزود: یکی از مهم‌ترین برنامه‌هایمان اجرای نظام مراقبت از سلامت اهدای خون است که از سال ۱۳۹۵ آغاز شد. در قالب این برنامه تلاش می‌کنیم تا در مرحله انتخاب اهداکنندگان، سالم‌ترین اهداکننده را انتخاب کرده و اجازه ندهیم کسی که ممکن است ناقل هپاتیت B. و C. باشد، به چرخه اهداکنندگان خون و فرآورده‌های خونی بپیوندد. پایش سازمان در این حوزه به این صورت است که نتیجه آزمایش هیچ اهداکننده‌ای مثبت نشود. البته این اقدام مستلزم آموزش اهداکنندگان، انتخاب درست اهداکنندگان و ... است. به همین دلیل ما هر ماه در مراحل مصاحبه موارد رخداد مثبت را تحلیل و ارزیابی کرده و بررسی می‌کنیم که چرا یک مورد مثبت از سد انتخاب اهداکنندگان گذشته است که این باعث می‌شود دستورالعمل‌هایمان بازبینی شده و بتوانیم خطر صفر هپاتیت B. و C. در انتقال خون را محقق کنیم.

۲۵ درصدی‌هایی که عامل ۸۰ درصد موارد مثبت هپاتیت B، C. و HIV در اهدای خون هستند

مدیرعامل سازمان انتقال خون به برنامه این سازمان برای اهداکنندگان بار اولی اشاره و اظهار کرد: بر اساس مطالعات مشخص شده که ۸۰ درصد موارد مثبت هپاتیت B، C. و HIV در کشور در اهداکنندگانی اتفاق می‌افتد که برای اولین بار به مراکز اهدای خون مراجعه کرده‌اند. از طرفی اهداکنندگان بار اولی ۲۵ درصد جمعیت اهداکنندگان کشور را شامل می‌شوند. بر این اساس ۲۵ درصد مراجعین ما مسوول رخداد ۸۰ درصد موارد مثبت هستند. بر همین اساس برنامه‌ای را برای اهداکنندگان بار اولی در راستای حفظ سلامت خون اجرا کردیم که ابتدا از استان کردستان آغاز شد و سپس به ۱۲ استان کشور که با مشکلی در زمینه تامین خون مواجه نبودند، تعمیم داده شد. به این ترتیب در این ۱۲ استان همه مراحل انتخاب اهداکننده برای اهداکنندگان بار اولی انجام می‌شود، اما خون از آن‌ها دریافت نمی‌شود و فقط نمونه خون‌شان برای آزمایش دریافت شده و بعد از چهار ماه در صورت منفی بودن نتایج، افراد مجددا برای اهدای خون مراجعه می‌کنند.

پورفتح‌الله با بیان اینکه این برنامه نقش مهمی در سلامت اهداکنندگان و دریافت‌کنندگان خون دارد، افزود: در تهران هم در برخی مواقع و برخی فصول سال این برنامه را اجرا می‌کنیم. زیرا نگاه‌مان این است که خون سالم و کافی داشته باشیم. ما باید ذخایر مناسب خون را در کشور داشته باشیم تا بتوانیم این برنامه را اجرا کنیم و بر همین اساس یکی از بحث‌هایی که امسال پیگیری می‌کنیم این است که میزان اهدای خون را در کشور افزایش دهیم. طبق هدف‌گیری‌های انجام شده امسال باید افزایش پنج درصدی اهدای خون را نسبت به سال قبل داشته و مطمئن باشیم که رخداد کمبود خون در کشور اتفاق نمی‌افتد و در این صورت می‌توانیم برنامه‌هایمان را پیش بریم. وضعیت شیوع هپاتیت B. و C. در کشور

وی درباره میزان بروز هپاتیت B. و C. در اهداکنندگان خون و فرآورده‌های خونی در کشور، گفت: بعد از اجرای این برنامه میزان شیوع هپاتیت B. در اهداکنندگان خون از ۱۱۶ در ۱۰۰ هزار نفر به ۵۳ در ۱۰۰ هزار نفر رسید و میزان شیوع هپاتیت C. هم از ۳۱ در ۱۰۰ هزار نفر به ۲۶ مورد در هر ۱۰۰ هزار نفر رسیده است. در عین حال باید توجه کرد که وضعیت شیوع هپاتیت B. و C. در اهداکنندگان خون نسبت به جامعه بسیار کمتر است؛ به‌طوریکه موارد رخداد هپاتیت در میان اهداکنندگان خون ۱۰ برابر کمتر از جامعه است. بر همین اساس طبق گزارش‌های کشوری میزان شیوع هپاتیت B. در جامعه ۱.۵ درصد است، درحالیکه در جمعیت اهداکنندگان خون و فرآورده‌های خونی حدود ۵۳ در ۱۰۰ هزار نفر است.

مدیرعامل سازمان انتقال خون با بیان اینکه برنامه دیگرمان بحث واکسیناسیون اهداکنندگان خون در مقابل هپاتیت B. است، اظهار کرد: خوشبختانه هپاتیت B. با واکسیناسیون قابل پیشگیری است. بر همین اساس تمام متولدین سال ۷۳ به بعد در کشور واکسن هپاتیت B. را دریافت کرده‌اند و حالا یکی از برنامه‌هایمان جذب اهداکنندگان جوان متولد ۷۳ به بعد است که بر اساس تفاهم‌نامه‌ای که با وزارت علوم و وزارت بهداشت بسته‌ایم کانون‌های دانشجویی را فعال کرده و جهت‌گیری اهدای خون را به سوی جوانان سوق می‌دهیم.

پورفتح‌الله همچنین گفت: در عین حال از سال جاری واکسیناسیون سایر اهداکنندگانی که در این رنج سنی نیستند را آغاز خواهیم کرد؛ بنابراین برای این افراد یک فراخوان ملی خواهیم داد و ظرف پنج ماه از اول مهر ماه تا پایان اسفند ماه تلاش می‌کنیم تا در سه نوبت طی فراخوان‌هایی همه اهداکنندگان سازمان انتقال خون را تحت پوشش واکسیناسیون هپاتیت B. بریم تا بتوانیم به هدف خطر صفر هپاتیت B. و C. قبل از سال ۲۰۳۰ رسیده و در زمینه ریشه‌کنی هپاتیت B. و C. پیشتاز باشیم.