«مراقبت‌های پرستاری در منزل» چه نفعی دارد؟

خبرگزاری ایسنا: با تصویب پوشش بیمه‌ای «مراکز مشاوره و ارائه مراقبت‌های پرستاری در منزل» در شورای عالی بیمه، بخش مهمی از طرح گسترش و ساماندهی این خدمات انجام شد، اما توسعه این مراکز که سابقه‌ای ۱۸ ساله در ایران دارند، چه سودی برای مردم خواهد داشت؟

گسترش بیماری‌های غیرواگیر و به دنبال آن بیماری‌های مزمن، امروز به تهدیدی برای سلامت مردم تبدیل شده و نیاز مردم به دریافت برخی مراقبت‌های پرستاری در منزل را افزایش داده است؛ خدماتی که در صورت ارائه شدن در بیمارستان، هزینه زیادی برای بیمار ایجاد خواهد کرد. اما مراکز مراقبت در منزل می‌توانند بخشی از مراقبت‌های تخصصی و غیرتخصصی که بیمار بعد از گذراندن دوره حاد بیماری خود به آن نیازمند است را در اختیار او قرار دهد. این مراقبت‌ها از تزریقات و پانسمان تا مراقبت‌های ویژه، توسط پرستاران تحصیل‌کرده برای بیمار انجام می‌شود.

توسعه مراکز مراقبت در منزل از سال گذشته در دستور کار وزارت بهداشت قرار گرفت و در حال حاضر ۷۰۰ مرکز مراقبت در منزل در سطح کشور فعال هستند و قرار است این آمار به ۱۰۰۰ مرکز افزایش یابد. فعالیت این مراکز در دنیا سابقه‌ای بیش از ۱۰۰ سال دارد، اما آغاز به کار آنها در ایران ۱۸ سال پیش انجام شد. با وجود این سابقه هرچند کوتاه، تغییر آیین‌نامه و ابلاغ دستورالعمل‌های جدید دو سال پیش صورت گرفت.

بنابر اعلام مسوولان پرستاری کشور، در حال حاضر مراکز مشاوره و ارائه مراقبت‌های پرستاری در منزل در همه استان‌های کشور وجود دارند، اما در برخی از استان‌ها تعداد کمتری دارند؛ به همین دلیل تصمیم گرفته شده که تعدادشان در این استان‌ها نیز افزایش یابد. برنامه وزارت بهداشت نیز در این زمینه ایجاد یک مرکز به ازای هر ۵۰ هزار نفر است.

چگونگی شناسایی موسسات مجاز از غیرمجاز

از طرفی نیز افراد و موسسات غیرمجازی که در چند سال گذشته بدون مجوز وارد این حرفه شدند، اعتماد مردم به این مراکز را کاهش داده‌اند. این موضوع باعث شد که مراکز مراقبت در منزل کمتر مورد اقبال قرار گیرد؛ به همین دلیل دو راه اصلی برای شناخت مراکز اصلی و مجوزدار انتخاب شده است؛ احمد نجاتیان- مدیرکل دفتر ارتقای سلامت،خدمات بالینی و پرستاری معاونت پرستاری وزارت بهداشت در گفت‌وگو با ایسنا، درباره راه‌های شناسایی این مراکز توضیح می‌دهد و می‌گوید: مراکزی که مورد تایید وزارت بهداشت است، به نام مراکز مشاوره و ارائه مراقبت‌های پرستاری در منزل شناخته می‌شوند و مجوز خود را از دانشگاه‌های علوم پزشکی دریافت می‌کنند. این مجوز باید در محل کار آنها نصب شود. همه این مراکز نیز باید دفتر داشته باشند و قراردادها در همین محل ثبت شود. اگر مرکزی ادعا می‌کند خدمات مراقبت در منزل انجام می‌دهد اما دفتری ندارد، متخلف است.

به گفته وی، دانشگاه‌های علوم پزشکی اسامی این مراکز را در سایت خود قرار می‌دهند و معاونت پرستاری نیز به زودی نام این مراکز را منتشر می‌کند.

نجاتیان همچنین درباره روش‌های شکایت از مراکز متخلف نیز توضیح می‌دهد و می‌گوید: سال گذشته هیئت دولت تعرفه‌های خدمات پرستاری را مشخص کرد؛ به همین دلیل اگر مردم از تعرفه‌های این خدمات شکایت داشتند، می‌توانند از ادارات نظارت بر درمان دانشگاه‌ها موضوع را پیگیری کنند. افزون بر آن اگر با تخلفی در حین ارائه خدمت به بیمار روبرو شدند و بیمار صدمه ببیند، سازمان نظام پزشکی به شکایت آنها رسیدگی می‌کند.

چه نیروهایی در این مراکز استخدام می‌شوند؟

دو گروه نیروی پرستاری در مراکز مراقبت در منزل فعالیت می‌کنند؛ بخشی از آنها نیروهای غیرحرفه‌ای هستند که به نام کمک پرستار نیز شناخته می‌شوند و می‌توانند مراقبت‌های اولیه و غیرتخصصی مورد نیاز بیمار را انجام دهند. گروه دوم نیز پرستاران تحصیل‌کرده‌ای هستند که مدرک تحصیلی کارشناسی و بالاتر دارند. قرار است از پایان سال جاری برای همه این نیروها کارت شناسایی صادر شود تا مردم به کمک آن بتوانند نیروهای مجاز را شناسایی کنند. این پرستاران باید دوره‌های آموزشی تکمیلی را نیز گذرانده باشند.

اشتغال پرستاران به شرطِ...

مدیرکل دفتر ارتقای سلامت، خدمات بالینی و پرستاری وزارت بهداشت همچنین می‌گوید: اگر مردم از این مراکز استقبال کنند، زمینه شغلی مناسبی برای پرستاران فراهم می‌شود. بنابراین میزان اشتغال پرستاران در این مراکز به استقبال مردم از این خدمات بستگی دارد. تا الان این خدمات پوشش بیمه‌ای نداشتند و فقط کسانی که به شدت به آن نیاز داشتند از آن استفاده می‌کردند، اما امیدواریم با توجه به اینکه پوشش بیمه‌ای این خدمات در شورای عالی بیمه مصوب شده است، ظرفیت زیادی برای اشتغال پرستاران ایجاد شود. ۵۰ پرستار در یک مرکز مشغول به کار می‌شوند و امیدواریم همه این مراکز بتوانند این تعداد پرستار را جذب کنند.

وی در ادامه با اشاره به اقدام برخی بیمارستان‌ها برای در اختیار قرار دادن همراه بیمار، اظهار کرد و گفت: برای این کار مجوزی وجود ندارد، اما خود بیمارستان آنها را شناسایی کرده و در اختیار بیمار قرار می‌دهد. اگر این نیروها از طریق بیمارستان معرفی ‌شوند، حتما شناسایی شده و مورد اعتماد هستند و خدمتی است که بیمارستان در کنار خدمات خود به بیمار ارائه می‌دهد.

وی افزود: نمی‌توان گفت این اقدام بیمارستانها غیرقانونی یا قانونی است. به هر حال بیمارستان باید خدماتی را در اختیار بیمار قرار دهد. به همین دلیل طرح نیروهای کمک پرستار ایجاد شد.

مدیرکل دفتر ارتقای سلامت، خدمات بالینی و پرستاری معاونت پرستاری وزارت بهداشت در ادامه تاکید کرد: اصلا مناسب نیست که فردی از خارج بیمارستان به عنوان همراه بیمار انتخاب شود. حتی در شان سیستم درمانی نیز نیست. امیدواریم با حضور کمک پرستاران این مشکلات بر طرف شود. پولی که از خانواده بیمار برای این خدمت پرداخت می‌شود تعرفه مشخصی ندارد. مرم نیز اگر شکایتی از این موضوع داشتند می‌توانند به ادارات نظارت بر درمان دانشگاه‌های علوم پزشکی شکایت کنند.