سهم «کالای ایرانی» از بازار سلامت

خبرگزاری مهر: نامگذاری سال ۹۷ به عنوان سال حمایت از کالای ایرانی، با اعلام برنامه‌های دستگاه‌های مختلف اجرایی و وزارتخانه‌هایی همراه شده است که بیشترین مصرف کننده محصولات و کالا‌های هستند که یا در قالب واردات تامین می‌شود و یا اینکه در داخل تولید می‌شود. این قبیل سازمان‌ها و نهادها، تلاش می‌کنند برای مقابله با تحریم‌ها و کاهش سهم واردات، توجه به تولیدات داخلی را سرلوحه اهداف عملیاتی برنامه‌های خودشان قرار دهند. در این بین، بیمارستان‌ها و مراکز درمانی، آزمایشگاه‌های پزشکی، مراکز تصویربرداری پزشکی، داروخانه‌ها و حتی مطب‌های پزشکان، از این قاعده مستثنی نیستند و می‌توانند سهم بالای در سال حمایت از کالای ایرانی داشته باشند. در این بین، توجه به نظرات دست اندرکاران و متولیان نظام سلامت، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. جایی که وزیر بهداشت، موضوع «رانت» را مطرح می‌کند و تاکید دارد که اجازه نخواهیم داد محصولات پزشکی به سرنوشت صنعت خودروسازی در کشور دچار شوند. در حال حاضر سهم زیادی از دارو‌های مصرفی در کشور در اختیار تولیدات داخلی است. در عین حال، تجهیزات پزشکی تولید داخل که در مراکز درمانی کشور نیاز است مصرف شود، سهم زیادی ندارد. تفاوت این دو بخش در تامین کالا‌های مورد نیاز در بازار سلامت کشور، با ابهاماتی همراه بوده است، بطوریکه برخی عقیده دارند نمی‌توان به بهانه تولید داخلی، از واردات محصولات دارویی و پزشکی با کیفیت جلوگیری کرد و عده دیگری نیز خلاف این ادعا را دارند. یعنی اینکه، نباید به بهانه کیفیت پایین دارو و تجهیزات پزشکی تولید داخل، به واردات رو آورد و ایجاد «رانت» نمود. اختلاف نظر در بین این دو دیدگاه، در سالی که قرار است از کالای ایرانی حمایت شود، می‌بایست با وسواس و دقت نظر خاصی دنبال شود. زیرا، کالا‌های سلامت، متفاوت با سایر کالا‌های وارداتی هستند که اگر چنانچه بی کیفیت باشند، خطری برای سلامت افراد داشته باشد. اما، کالا‌ها و محصولات سلامت محور با جان مردم سر و کار دارد. دکتر عباس کبریایی زاده رئیس مرکز تحقیقات اقتصاد و مدیریت داروی دانشگاه علوم پزشکی تهران، به وضعیت صنعت داروسازی کشور اشاره می‌کند و می‌گوید: مشکل اول صنعت داروسازی کشور در حال حاضر رقابت با رقبای خارجی در بیرون از مرز‌ها نیست، بلکه در درون مرز‌ها نهفته است. آنچه صنعت ما را ناتوان برای رقابت در بازار‌های جهانی و منطقه‌ای کرده است، ریشه در ساختار و روش مدیریت دارد. وی معتقد است؛ چنانچه ۹۷ درصد دارویی که توسط صنایع داخلی تولید می‌شود را دولت ناچار بود وارد کند، باید ۳ تا ۵ برابر آنچه امروز بابت دارو پرداخت می‌‎کند، می‌پرداخت. به علاوه اینکه اطمینانی وجود ندارد که کیفیت دارو‌های وارداتی از این منابع متفرقه آسیایی و اروپای شرقی قابل اتکا باشد. صنعت داروسازی در ایران از نظر وسعت فن‌آوری از جمله کشور‌های پیشرو در دنیا است. توان تولید مواد اولیه دارویی، صنعت بیوتکنولوژی پیشرفته، صنعت واکسن سازی با قدمت بیش از ۸۰ سال و...، از ویژگی‌های صنعت دارویی کشور است. کبریایی زاده می‌گوید: انتظار صنعت داروسازی از رئیس جمهوری این است که به این نکته واقف باشند که صنعت داروسازی که ۹۷ درصد نیاز کشور را تامین می‌کند، فقط ۷۷۰ میلیون دلار ارز بری دارد و آن ۳ درصدی که واردات می‌شود بیش از یک میلیارد دلار ارز بری دارد. لذا، اجازه ندهند با بهانه‌های کلی نظیر کیفیت قابل رقابت جهانی و... زمینه برای واردات فراهم شود. رسول خضری عضو کمیسیون اجتماعی مجلس، در واکنش به صحبت‌های اخیر سخنگوی وزارت بهداشت که گفته است بیمارستان‌ها تا زمانی که داروی ایرانی موجود است، مجاز به استفاده از داروی خارجی نیستند، می‌گوید: صنایع داروسازی کشور به دلیل فرسوده بودن نیازمند تکنولوژی، فناروی و دانش روز است، به طورحتم باید طبق تاکیدات رهبری از مصرف کالای داخلی حمایت شود، ضمن اینکه وزارت بهداشت و دولت باید از صنایع داروسازی داخل حمایت جدی کنند. وی با عنوان این مطلب که بودجه‌ها و اعتبارات جهشی باید برای استفاده از تکنولوژی روز دنیا به بخش داروسازی تزریق شود، می‌افزاید: باید در راستای تولیدات داخلی گام‌های اساسی در جهت رقابت جدی با مشابه خارجی آن برداشته شود، به طورحتم داروسازی نیازمند تکنولوژی و فناوری روز دنیا بوده و دولت باید از این صنایع حمایت جدی کند. خضری می‌افزاید: اگر شرکت‌های دارویی به دلیل مشکلات مالی و عدم دریافت مطالباتشان نتوانند مواد اولیه تولیدات را تهیه کنند، قطعا ورشکسته شده و مشکلات افزایش پیدا می‌کند؛ اگر به دنبال حمایت از تولیدات داخلی به ویژه صنایع دارویی هستیم، باید برای نگهداری از آن حمایت‌های جدی به عمل آید؛ به طورحتم صنعت دارویی کشور در کنار حمایت‌ها از توانایی لازم برای رقابت با دارو‌های مشابه خارجی برخوردار است. البته تکنولوژی ساخت برخی دارو‌ها در کشور وجود نداشته و به طورحتم باید به کشور وارد شود، اما اگر از صنایع داروسازی و دانشمندان این حوزه حمایت شود؛ حتی می‌توان برخی دارو‌های با فناوری بالا را نیز در داخل کشور تولید کرد. در همین حال، دکتر سیدحسن هاشمی وزیر بهداشت، با عنوان این مطلب که در حال حاضرصفر تا صد ۵۰ درصد دارو‌های مورد نیاز کشور در داخل تولید می‌شود و بقیه آن هم قابل تولید است، می‌گوید: بار‌ها اعلام کرده‌ام به هیچ وجه اجازه نمی‌دهیم کاری که در صنعت خودروسازی کشور انجام شد در حوزه پزشکی هم رخ دهد، چون خیانت است که دارو و تجهیزات پزشکی بی کیفیت را در اختیار مردم قرار دهیم و به اسم حمایت از تولید داخل برای عده‌ای رانت ایجاد کنیم. از سوی دیگر، همایون یوسفی نایب رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس، معتقد است که کناره گیری دولت از تولید دارو و تجهیزات پزشکی، می‌تواند به حمایت از تولید کالای ایرانی کمک کند. وی با عنوان این مطلب که در حدود ۸۰ درصد تولیدات و تجهیزات پزشکی به نوعی متکی به واردات است، می‌گوید: اگر دولت در ۷۹۰ بیمارستان دولتی و بیمارستان‌های تامین اجتماعی از تولیدات داخلی استفاده کند، برای بخش خصوصی و مردم فرهنگسازی خواهد شد. یوسفی، از تاسیس بانک اطلاعات جامع تولیدات داخلی، اجرای قانون حداکثر استفاده از توان و تولید داخلی، جلوگیری از ورود کالا‌های دست دوم، حمایت از تولید واقعی، کاهش انحصار در حوزه‌های مختلف، افزایش تحقیقات در حوزه‌های مختلف از جمله تولید دارو، حمایت از شرکت‌های دانش بنیان، مبارزه با قاچاق، کناره گیری دولت از تولید دارو و تجهیزات و ممنوعیت ورود کالا‌هایی که مشابه داخلی دارند، به عنوان راهکار‌های حمایت عملی از کالا‌های تولید داخل نام می‌برد و می‌افزاید: کلید واژه حمایت از کالا‌های تولید داخل در اقتصاد مقاومتی خلاصه می‌شود.