با سواد شدن به قیمت جان!

خبرگزاری ایسنا: معمولاً در فصول امتحانات، کتابخانه‌های شهر مملو از دانشجویان و دانش‌آموزانی می‌شود که تا پاسی از شب و حتی تا نیمه‌های شب برای کسب آمادگی لازم برای حضور موفق در امتحانات به مرور دروس خود می‌پردازند.

بعضاً کسب موفقیت در امتحانات آن ‌قدر برای این افراد حائز اهمیت می‌شود که برای یک ساعت بیدار ماندن و درس خواندن یا داشتن تمرکزی بهتر برای مطالعه، دست به هر روشی می‌زنند ولی بعضا در این میان شیوه‌های نادرستی را برمی‌گزینند که آسیب‌های جدی برای آنها به دنبال دارد.

روی آوردن دانشجویان و حتی دانش‌آموزان به مصرف غیر مجاز انواع داروها و بدتر از آن بعضاً استفاده از برخی مخدرها به بهانه اختصاص زمان بیشتر به مطالعه یا افزایش تمرکز و ضریب هوشی برای درس خواندن، از مهمترین آسیب‌هایی مبتلا به آنهاست که متاسفانه این روزها و در تب و تاب امتحانات شاهد آن هستیم.

البته در این میان مصرف داروهایی که به دلیل داشتن کافئین بالا موجب افزایش بیداری و شاید هم تمرکز بیشتر در هنگام درس خواندن می‌شوند، چهره موجه‌تری در اذهان عمومی در قیاس با مخدرها دارد، لذا این موضوع را حتی در کتابخانه‌های شهر نیز می‌توان به وفور مشاهده کرد.

نکته حائز اهمیت‌تر در این رابطه نحوه دسترسی دانشجویان به این داروهاست به نحوی که عمدتاً این داروها که برای درمان انواع بیماری‌های اعصاب و روان و صرع مورد استفاده قرار می‌گیرد، تنها و تنها با تجویز پزشک قابل ارائه از سوی داروخانه‌هاست.

این موضوع چند گزینه را در ذهن تداعی می‌کند که از مهمترین آنها می‌توان به تخلف پزشکان برای تجویز غیرمجاز دارو، تخلف داروخانه‌ها در عرضه این داروها بدون نسخه و به نظر مهمتر از همه نبود نظارت کافی بر عرضه دارو در سطح شهر اشاره کرد.

یکی از دانشجویان که برای درس خواندن به کتابخانه‌ای در سطح شهر یزد آمده به خبرنگار ایسنا می‌گوید: معمولاً بیدار ماندن برای درس خواندن در فصول امتحانات یکی از مهمترین دغدغه‌های دانشجویان و دانش‌آموزان است لذا به پیشنهاد دوستانم برای داشتن چنین توانی اقدام به مصرف قرص‌هایی مانند «ریتالین» می‌کنم.

وی در مورد نحوه دستیابی به این قبیل داروها نیز بیان می‌کند: معمولاً این داروها را از طریق یکی از اقدام دوستم که پزشک است، نسخه و به سهولت از داروخانه‌ها تهیه می‌کنیم.

وی که معتقد است قطعاً این داروها ضررهایی را نیز به همراه دارد، عنوان می‌کند: نکته مهم برای من این است که با مصرف این قرص‌ها توسط من و بسیاری از دانشجویان دیگر به راحتی تا صبح بدون احساس نیاز به خواب می‌توانیم درس بخوانیم.

در همین رابطه به سراغ دکتر «محمدحسین مصدق» معاون غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی یزد رفتیم تا نظر وی را نیز در این باره جویا شویم.

مصدق در گفت‌وگو با ایسنا با تایید شیوع مصرف قرص‌هایی مانند «ریتالین» به عنوان قرص شب امتحان، اظهار می کند: ریتالین‌های مصرف شده کاملاً از راه‌های غیرمجاز به دست دانشجویان می‌رسد.

وی ادامه می‌دهد: قرص ریتالین که در درمان پیش فعالی مصرف می‌شود، قبلاً از انبار دارویی معاونت دارو و غذا تهیه می‌شد ولی اکنون شرکت‌های دارویی این دارو را تحت کنترل و نظارت کامل در بین داروخانه‌های منتخب توزیع می‌کنند.

عضو شورای پژوهشی مرکز تحقیقات سلامت و ایمنی غذا می‌گوید: در حال حاضر تنها ۱۰ داروخانه در استان تنها به شرط تحویل نسخه و ارائه فاکتور به معاونت دارو مجاز به دریافت و توزیع انواع مختلف این داروها همچون ریتالین هستند.

دکتر مصدق از عدم تاثیر مصرف قرص ریتالین در بیدار ماندن می‌گوید و بیان می‌کند: مطالعات اخیر نشان داده است که استفاده از قرص ریتالین به منظور بیدار ماندن، حتی هیچ تاثیری در افزایش ضریب هوشی مصرف‌کننده آن ندارد و تنها اثری معادل دارونما دارد لذا مصرف این داروها فقط منجر به وابستگی و عوارض سوء مصرف دارو می‌شود.

معاون غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی در مورد مصرف دیگر اقلام داروهای تاثیرگذار برسیستم عصب مرکزی و روان گردان نیز می‌گوید: این چنین داروها مثل «کلونازپام» و «لورازپام» استفاده چندگانه داشته و در درمان صرع و به عنوان آرام‌بخش مورد استفاده قرار می‌گیرند لذا این موارد در تمام داروخانه‌ها توزیع می‌شوند.

وی با تاکید بر این که داروهای مذکور نیز تنها با ارائه نسخه قابل عرضه به بیماران است، تصریح می‌کند: داروخانه‌ها در صورت ضرورت مصرف آنها توسط بیماران، تنها مجاز به عرضه بدون نسخه حداقل مقدار و در اندازه یک تا دو دوز مصرفی به بیماران نیازمند به این داروها مانند بیماران مبتلا به صرع و تشنج هستند.

وی متذکر می شود: هرگونه توزیع غیرمجاز این داروها در صورت شکایت فرد مصرف‌کننده می‌تواند جریمه‌های سنگینی را برای داروخانه‌ها به دنبال داشته باشد.

دکتر مصدق در همین رابطه به معضل اجتماعی مزاحمت معتادان برای داروخانه‌ها نیز اشاره و عنوان می‌کند: از آنجایی که معتادان علاقمند به مصرف این داروها هستند، غالباً برای داروخانه‌های شبانه‌روزی ایجاد مشکل می‌کنند تا حدی که بعضی از این واحدها در حال حاضر مجبور به بستن در داروخانه و توزیع دارو از طریق باجه شده‌اند.

این مسئول در پایان نیز ضمن این که از پزشکان می‌خواهد تا از ارائه نسخه به افراد بدون اندیکاسیون درمانی خودداری کنند، خاطرنشان می‌کند: البته تاکنون مواردی در رابطه با توزیع غیرمجاز داروهایی مشابه ریتالین و روان‌گردان‌ها در سطح شهر و استان یزد مشاهده نشده ولی در صورت آگاهی برابر قانون و مقرارت در این مورد رسیدگی خواهیم کرد.