شادی کاذب در افراد با مصرف روانگردان

تبعات مصرف مواد محرک

روانگردان‌ها برای افزایش انرژی کاذب بیشتر مصرف می‌شوند و تبعات متفاوت و آثار سوئی به دنبال دارند، به حدی که به شدت روی سیستم‌ها و عملکرد مغزی تاثیر گذاشته و باعث توهم، سوء ظن، هذیان و... در مصرف‌کننده‌ها می‌شوند. همچنین از عوارض دیگر روانگردان‌ها دیدن یا شنیدن صداهایی است که به مصرف کنندگان دستور کارهای خطرناک را می‌دهند. این در حالی است که وقتی مصرف مواد مخدر زیاد می‌شود به تبع آن سن افراد نیز پایین می‌آید. همچنین آسیب‌های اجتماعی پیرو مصرف روانگردان‌ها ایجاد می‌شوند و طلاق، خشونت خانگی، کودک آزاری، میل به شرجویی و پرخاشگری‌های خیابانی، همسرآزاری و... ماحصل آن است که بارها و بارها در جامعه شاهد آن بوده ایم. حتی درجه تحمل مصرف کنندگان نیز پایین می‌آید و آستانه صبرشان خدشه دار می‌شود، در حالی که قدرت تصمیم گیری در این افراد نیز از بین می‌رود. علم روانشناسی درباره هیجان‌ها می‌گوید: «شادی ملات روابط اجتماعی است. همان طور که ملات در ساخت و ساز و چسباندن اجزای مختلف در کنار هم کارساز است، شادی هم باعث کارکرد صحیح روابط انسان‌ها می‌شود.» وقتی شادی‌های واقعی وجود ندارند خود به خود بستر شادی‌های کاذب فراهم می‌شود. از این رو کاهش میزان روابط عاطفی خانواده‌ها از جمله روابط فرزندان با والدین ناشی از نبود شادی و توسل به شادی‌های کاذب است که این مساله در جامعه به وضوح دیده می‌شود.

شیوع مصرف روانگردان‌ها در جامعه

ایران همسایه تولید کننده اصلی مواد افیونی دنیا یعنی افغانستان است. در واقع کشور ما محل ترانزیت مواد است. با وجود تلاش‌های زیادی که نیروهای مختلف و مسئول می‌کنند بخشی از این مواد وارد کشور ما می‌شود. از طرف دیگر به علت سودآوری برخی افراد انواع مواد شادی زا را از کشورهای دیگر وارد کرده و به قاچاق انواع مواد دامن می‌زنند. ضمن اینکه ممکن است در این زمینه برنامه ریزی‌های خاصی نیز صورت گرفته باشد که نمی‌توان آنها را نادیده گرفت. با توجه به این مساله عده‌ای می‌دانند که در کشور ما حد و مرز شادی مشخص نیست و اینکه چه میزانی از این شادی خوب است و چه میزانی بر اساس مقررات، پذیرفتنی است. کسانی هستند که می‌خواهند که از این طریق به کشور ما ضربه وارد کنند، چرا که در کشور ما هم ابهاماتی در این زمینه وجود دارد که تصریح نشده و روشن نمی‌شود. بنابراین روی شادی‌های کاذب سرمایه‌گذاری می‌کنند، یعنی انواع و اقسام روش‌هایی که از طریق آن کسب لذت می‌شود؛ مصرف روانگردان و مواد محرک بخشی از آن است. از این رو باید با شادی‌های قانونی، حلال و مشروع، حد و مرز شادی را در کشور گسترش دهیم تا جوانان به سمت شادی‌های کاذب کشیده نشوند، چرا که در این صورت باید هزینه‌های بیشتری را برای درمان آنها متحمل شد، در حالی که تبعات مصرف روانگردان‌ها نیز انکارناپذیر است و معضلات دیگری را نیز به بار می‌آورد.

مصرف مواد از سر آگاهی

همواره رسانه‌ها در مورد عواقب روانگردان‌ها اطلاع رسانی و آگاهی بخشی می‌کنند، اما همیشه این آگاهی بخشی روی افزایش دانش کار می‌کنند و به رفتار تبدیل نمی‌شوند. بسیاری از افراد می‌دانند که رفتارشان پیامدهای بدی دارد ولی دوباره آن را انجام می‌دهند. در اینجا روانشناسان اجتماعی درباره تبدیل نگرش به رفتار می‌گویند که به احتمال قریب به یقین مزایایی وجود دارد و افراد توجیه بیرونی قوی تری را دنبال می‌کنند. به عبارت دیگر مصرف کننده‌ها توجیه می‌کنند که روانگردان‌ها کیف‌دارتر هستند و لذت بیشتری دارند، یعنی توجیه بیرونی را بهانه می‌کنند و تا زمانی که نگرش در مورد پیامد مواد محرک درونی نشود شادی‌های کاذب همچنان ادامه پیدا می‌کند. در واقع با وجود اطلاع رسانی هنوز برخی جوانان اقناع نشده اند و فکر می‌کنند راهی برای رسیدن به لذت‌هایی که پایه‌های زیستی و غریزی دارد نیست، چرا که نیاز به شادی درونی است و باید چیزی وجود داشته باشد که جایگزین لذت‌های کاذب باشد، چون برخی شادی‌های مشروع هزینه بردار است و نسل جوان قبول مسئولیت نمی‌کند. از این رو ممکن است جوانان با وجود دانستن پیامدهای مخرب مواد محرک به رفتارها و شادی‌های کاذب روی بیاورند. از سوی دیگر، برخی از آنان نیز در بسیاری مواقع فکر می‌کنند که دچار آسیب نمی‌شوند و زمانی پی می‌برند کار اشتباهی انجام داده اند که کار از کار گذشته و معتاد شده اند. این مساله مهم است که برخی از سودجویان عنوان می‌کنند استفاده از برخی مواد اعتیاد آور نیست، حال آنکه این مساله کاملا اشتباه است.

* روانشناس و کارشناس مواد مخدر