چرا پزشکان بد خطند؟
حتماً شما هم از بدخطی پزشکان ایرانی بسیار شنیده‌اید. شاید هم شده که بارها نسخه یا آزمایشتان را بالا و پایین کرده باشید و از آن سر در نیاورده باشید. لابد اتفاق افتاده که به داروخانه رفته‌اید و دکتر نتوانسته نسخه‌تان را بخواند و شما را دوباره فرستاده پیش پزشکتان. از همه بدتر اینکه به خاطر بدخطی پزشک داروی اشتباه خورده باشید. آیا همه اینها کلافه و عصبانی‌تان نکرده؟ از خودتان پرسیده‌اید آخر این چه رسمی است؟ رسم خرچنگ قورباغه نوشتن؟
روزنامه ایران: شاید برایتان جالب باشد بدانید این مشکل فقط ویژه ما ایرانی‌ها نیست و بیشتر پزشکان حتی پزشکان اروپایی بدخط هستند. برای همین است که در اوایل سال میلادی جاری، سیستم درمانی هلند همه پزشک‌ها را مجبور کرد نسخه‌هایشان را تایپ کنند. فرشاد سال‌هاست در هلند زندگی می‌کند. او می‌گوید: «بدخطی پزشکان موجب خطای پزشکی می‌شد، خیلی اوقات داروخانه‌ها داروی اشتباه به بیمار می‌دادند. بیمار هم مدتی همان دارو را مصرف می‌کرد و وقتی می‌دید حالش بد شد، دوباره به پزشک مراجعه می‌کرد و می‌فهمید نسخه اشتباه بوده. در اوایل سال‌جاری میلادی این قانون اجرا شد. یعنی قانون تایپ کردن نسخه‌ها و پزشکان موظف شدند نسخه‌هایشان را پرینت شده به داروخانه‌ها بدهند. یعنی بعد از این تاریخ داروخانه‌ها هم نسخه پرینت نشده، با مهر و امضای دکتر را قبول نکردند. الان دیگر این موضوع برای همه عادی شده. انگار که این قانون همیشه بوده و چیز عجیبی هم نیست. الان در هلند بیشتر دکترها کارهای‌شان را با رایانه انجام می‌دهند. از جمله آرشیو پرونده بیمار. پس کار سختی هم نیست که ۳۰ ثانیه وقت بگذارند و نسخه‌ها را تایپ کنند و با یک کلیک دست مریض بدهند.» طبق
آماری که انجمن پزشکی آمریکا منتشر کرده سالانه صدها نفر به علت بدخط بودن نسخه‌ها و این‌گونه اشتباهات جان خود را از دست می‌دهند. منوچهر خیاط‌‌زاده مسئول داروخانه‌ای نزدیکی میدان رسالت تهران است. 20 سال سابقه کار دارد. او می‌گوید: «اصلاً نمی‌فهمم چرا پزشکان ما روز به روز بدخط تر می‌شوند. اوایل کارم، یعنی سال‌ها پیش می‌توانستم همه نسخه‌ها را بخوانم، اما باورتان نمی‌شود، من هم با این همه تجربه این روزها نمی‌توانم نسخه‌ها را بخوانم. گاهی پیش آمده نسخه را اشتباه بپیچم. به دستیارها هم اصلاً نمی‌توانم اعتماد کنم، یعنی بیچاره‌ها حق هم دارند. این روزها تا به نسخه‌ای شک می‌کنم زود بیمار را می‌فرستم پیش دکترش تا نسخه را اصلاح کند. اگر خطایی اتفاق بیفتد فردایش می‌آیند سراغ ما. دیگر نمی‌گویند پزشک بدخط بوده.» یک مرد مسن که در همین داروخانه منتظر است تا دکتر نسخه‌اش را آماده کند، حرفهایمان را می‌شنود و دنباله حرف را می‌گیرد: «به نظرم دکترها مخصوصاً بدخط می‌نویسند تا بیمار از فهرست داروها سر درنیاورد. چون ما خیلی از داروها را توی خانه‌مان داریم، می‌خواهند این جوری ما را مجبور کنند تا دوباره دارو بخریم. بیا خانه من را
ببین، خودم یک داروخانه کامل دارم! بعضی دکترها هم می‌گویند برو فلان داروخانه. انگار باهم قرارداد دارند. یک جوری می‌نویسند که همان داروخانه طرف قرارداشان بتواند نسخه را بخواند.» خانم جوانی که داروهایش را تازه گرفته تا این حرف ها را می‌شنود می‌گوید: «یک بار به جای داروی معده نمی‌دانم دایجستیو بود یا داروی دیگری که به من قرص قلب دادند. آنقدر حالم بد شد که نگو. بعد که مراجعه کردم دکتر، فهمید دارو را آقای دکتر آنقدر بدخط نوشته که دکتر داروخانه هم اشتباه متوجه شده. این طوری با جان ما بازی می‌کنند، با این بدخطی‌شان.» امیر پورموسی پزشک عمومی، خط خوبی دارد. چند نمونه از نسخه‌هایش را نشانم می‌دهد: «بد خطی نسخه همکارانم تا این حد باور نکردنی است که گاهی من هم از آنها سر در نمی‌آورم. این از نظر نظام سلامت نادرست است. من به‌عنوان یک پزشک با این نسخه‌ها بشدت مخالفم. برخی پزشک ها با این کار می‌خواهند ثابت کنند نسخه‌شان ویژه است یا به نوعی در نسخه‌ها رمزگذاری می‌کنند. این موضوع وهمچنین تعداد اقلام دارویی که پزشکان ایرانی می‌نویسند جای بررسی دارد. برخی فکر می‌کنند، اگر نسخه‌شان کوتاه و خوش‌خط باشد شأن آنها پایین
می‌آید.» او به نکته دیگری هم اشاره می‌کند؛ اینکه این بد خط نوشتن، فقط مخصوص پزشکان نیست و کادر پزشکی هم متأسفانه همین قدربد خطند: «نمی‌دانید گاهی در بیمارستان ها به خاطر همین بدخط نوشتن چه فاجعه‌هایی که رخ نمی‌دهد. این اتفاق‌ها اصلاً قابل مقایسه با یک نسخه بدخط نیست. چون وقتی بیمار نسخه‌ای را پیش دکتر داروخانه می‌برد او دوباره آن را کنترل می‌کند و احتمال خطا کم می‌شود، اما در بیمارستان وقتی در پرونده بیمار نام دارویی توسط پرستار اشتباه نوشته شود، ممکن است اشتباه‌های وحشتناکی پیش بیاورد و تا مدت‌ها بیمار داروی اشتباه مصرف کند.» مصطفی کوکبی، پزشک، خودش را چندان بدخط نمی‌داند. با خنده‌ای می‌گوید دست‌کم داروخانه‌ها می‌توانند نسخه‌ام را بخوانند: «دلیل بدخطی تند‌نویسی پزشکان است. واقعاً علت دیگری ندارد. البته همه پزشکان می‌دانند که باید سه چهار حرف اول دارو را خوش خط بنویسند. داروهایی مثل والفارین و دیگوکسین و... چون دوز دارویی‌شان خطرناک است، باید کامل و خوش خط نوشته شوند. شاید به همین خاطر بسیاری از بیمارستان‌های آمریکا که همه‌ساله تعدادی بیمار به خاطر بدخطی پزشکان جانشان را از دست می‌دادند، نسخه‌هایشان را
الکترونیک کردند.» این بار که نسخه بدخطی از پزشکتان گرفتید، بد نیست چند لحظه‌ای تأمل کنید. شاید هم اعتراضی کوچک به پزشک، تلنگری باشد برای خوش خط نوشتن نسخه بیمار بعدی؛ شاید!
دیدگاه تان را بنویسید