روستاییان و بن بست بیمه

روزنامه آرمان امروز - نگین باقری: هر چند قرار است بیمه روستاییان نقش حمایتی خود را در زمان حوادث، پیری، بیماری، فوت و بیکاری برای اقشار کم درآمد جامعه ایفا کند، اما آن‌چنان در این مسیر ضعیف عمل کرده و مسکوت مانده که نه تنها دردی دوا نشده بلکه حتی هنوز هم عده زیادی از روستاییان، کشاورزان و عشایر از وجود چنین بیمه ای بی خبرند، در حالی که پراکندگی روستا هم به این قضیه دامن زده است. از سوی دیگر، اختیاری بودن این بیمه و نبود کارفرما، عدم توانایی پرداخت حق بیمه و... باعث شده استقبالی هم از آن نشود و کارکردهای صندوق بیمه اجتماعی روستاییان همچنان پنهان بماند. در این میان مسئولان هم طی این سال‌ها تنها توپ را در میدان هم انداخته اند، بدون آنکه به فکر راه علاج و کارایی صندوق بیمه برای تامین امنیت اجتماعی روستاییان باشند. به همین دلیل صاحب نظران برآنند که این طرح با شکست مواجه شده است. بر هیچ کس پوشیده نیست که ارائه خدمات بیمه اجتماعی مشکلات مالی خانواده‌ها را کاهش می‌دهد و موجب بهبود زیر ساخت‌های اقتصادی، اجتماعی و درمانی در بخش کشاورزی، روستایی و عشایر می‌شود، اما درآمد روستاییان نامشخص است و آنها از نظر امکانات و نیروهای بهداشتی در مضیقه قرار دارند. به همین دلیل دولت مصمم است با تزریق خدمات بیمه‌‌های اجتماعی در میان روستاییان، کشاورزان و عشایر موجبات کاهش محرومیت و فاصله طبقاتی جمعیت روستایی و شهری و گسترش عدالت اجتماعی را فراهم کند. آن‌چنان که در ایران آن‌قدر نظام تامین بیمه‏‌‌های اجتماعی اهمیت دارد که اصل بیست و نهم قانون اساسی جمهوری اسلامی نیز به آن پرداخته است. علاوه بر آن در قانون ساختار نظام جامع رفاه و تامین اجتماعی و در برنامه‌های چهارم و پنجم توسعه هم اجرای بیمه‏ اجتماعی در سطح جوامع روستایی و عشایری مورد تاکید قرار گرفته است، تا جایی که به کمک آن جلوی مهاجرت بی‌رویه روستاییان به شهرها گرفته می‌شود و اختلاف طبقاتی کاهش و سطح زندگی روستاییان و عشایر ارتقا می‌یابد، چرا که تمامی مردم نیازمند تامین امنیت اجتماعی هستند که باید در سایه توزیع عادلانه درآمد محقق شود. این مسائل جزو اهداف صندوق بیمه تامین اجتماعی کشاورزان، روستاییان و عشایر است که در باب آشنایی با خود بیان کرده و بذر عضوگیری خود را در زمین روستاییان ساده دل پاشیده است، چرا که روستاییان، کشاورزان و عشایر کم درآمد بدون آگاهی و شناخت کافی تنها به دنبال روزنه ای هستند که مشکلات زندگی خود را با تکیه بر خدمات بیمه ای مرتفع سازند. در حالی که بیش از یک دهه از عمر این صندوق بیمه می‌گذرد و عملکرد چند ساله آن نشان داده که در پیشبرد اهداف خود نیز موفق نبوده است، چون سابقه تشکیل این صندوق به ۱۳۸۴ برمی‌گردد و شامل ساکنان دائمی روستاها، روستاییان ساکن در شهرها و دارای زمین در روستا، رانندگان حمل و نقل باربری و نظام مهندسی و کشاورزی می‌شود. با وجود این، صندوق بیمه روستاییان، کشاورزان و عشایر به دنبال مصوبه دولت و در قالب برنامه چهارم توسعه تصویب شد و فعالیت آن در راستای عمل به ماده سه قانون اساسی است، اما بعد از گذشت حدود ۱۱ سال تنها ۲۳ درصد از جمعیت مورد هدف زیر پوشش قرار گرفته اند و گویی وعده وعیدهای این صندوق جامه عمل نپوشیده و محقق نشده است، چرا که عدم استقبال عمومی روستاییان صحه بر این ادعاست. آن‌چنان که باید به حال این طرح تاسف خورد، چون در مرحله اجرا نیر کارآمد نبوده است. طوری که شهریور امسال فرمانداران و معاونان فرمانداران شهرستان‌های مازندران خواستار رفع مشکلات و چالش‌های پیش روی اجرای این بیمه شدند تا افراد بیشتری از مزایا و حمایت‌های آن برخوردار شوند. فرماندار آمل بی رغبتی افراد به بیمه اجتماعی کشاورزان، روستاییان و عشایر را ناشی از غلبه چالش‌ها بر اهداف و تلاش دست اندرکاران آن دانست و گفت: دولت در حالی بخشی از هزینه این بیمه را پرداخت می‌کند که این فرصت مورد توجه و استقبال قرار نگرفته است. احمد منفرد نبود اطلاع رسانی مناسب و لازم به افراد مورد هدف این بیمه را یکی از دلایل ایجاد چالش و مشکل پیش روی اجرای آن اعلام کرد و افزود: با وجود یک دهه فعالیت این صندوق، هنوز بسیاری از افراد زیر پوشش از وجود این صندوق و خدمات آن اطلاعی ندارند. او با این بیان اینکه آخرین بروشورهای اطلاع رسانی موجود در مورد این بیمه مربوط به آغازین سال‌های تاسیس آن یعنی ۸۵ و ۸۶ است، نوک پیکان ضعف در اطلاع رسانی را به سمت دست اندرکاران این صندوق گرفت. او ادامه داد: در حالی این بروشورها هیچ تغییری نکرده که چندین سال از تاسیس و فعالیت صندوق بیمه اجتماعی کشاورزان می‌گذرد و مطمئنا تغییرات و اصلاحاتی در نحوه و چگونگی خدمات دهی ایجاد شده است. معاون فرماندار شهرستان نور نیز جمعیت مورد هدف این صندوق در این شهرستان را ۲۰ هزار خانوار اعلام کرد و گفت: تاکنون دو هزار و ۱۱۴ خانوار زیر پوشش این طرح قرار گرفته اند. سعید یزدانی واگذاری امور بیمه صندوق اجتماعی کشاورزان، روستاییان و عشایر به دهیاران را یکی از چالش‌های پیش روی اجرای طرح برشمرد و افزود: دهیار با ۵۲ وظیفه کاری، فرصت و توان برای انجام این کار را نخواهد داشت و خود را موظف به انجام این کار و تلاش برای انجام وظیفه محوله این صندوق نمی‌کند. او بیان کرد: واسپاری امور این صندوق بیمه ای به بخش خصوصی می‌تواند در بسیاری موارد کارگشا و رفع کننده مشکلات این بخش باشد. به گزارش ایرنا، معاون فرماندار نور از اجرایی نشدن بخشنامه‌ها و قوانین به عنوان دیگر مشکلی نام برد که در پذیرش و جذب اعضای جدید به این صندوق بیمه ای تاثیر گذاشته است. لازم به ذکر است که مشکلات صندوق بیمه روستایی به اینجا ختم نمی‌شود و شهرستان‌های دیگر نیز با آن مواجهند. این در حالی است که اعمال سلیقه مسئولان اجرایی، بی برنامگی، ضعف مدیریتی و... باعث شده که جمعیت روستایی، عشایری و کشاورزی نتوانند از خدمات و مزایای بیمه‌‌های اجتماعی بهره مند شوند. از طرف دیگر روستاییان قشر محروم محسوب می‌شوند و نسبت به تعهدات صندوق‌های بیمه اطلاعی ندارند. همچنین به دلیل کمبود امکانات درمانی در روستاها اقبالی به بیمه روستاییان نیست، تا جایی که فروردین امسال وزیر بهداشت عنوان کرد که بیمه‌های روستایی یک مشکل کشوری است. در حال حاضر ارزش این بیمه نسبت به سایر بیمه‌ها کمتر بوده و یک روستایی اگر از مسیر نظام ارجاع به پزشکان متخصص مراجعه نکند متحمل هزینه‌های زیادی می‌شود. حسن قاضی زاده‌هاشمی گفت: وقتی پزشک در مرکز بهداشتی نباشد، فرد روستایی کیلومترها طی می‌کند تا پزشک عمومی دفترچه او را مهر بزند، همه این شرایط برای وی هزینه دارد. به گزارش ایسنا، او با بیان اینکه بیمه روستایی یک طرح شکست خورده است، افزود: یکی از مسائلی که در دوران مدیریت خود، نتوانسته ‌ایم به صورت کامل حل کنیم، مشکلات بیمه روستایی است. با وجود این، به علت فقدان امکانات پزشکی، روستاییان و عشایر مجبورند فرایند درمانی خود را در شهرها سپری کنند. به همین دلیل با مشکلات عدیده مالی روبه رو می‌شوند، در حالی که برخی از متولیان بر این باورند که خلایی در این زمینه وجود ندارد و تنها مشکل بیمه روستایی فقدان اطلاعات است. بیمه روستاییان مشکلی ندارد یک عضو کمیسیون اجتماعی مجلس درباره بیمه روستاییان در گفت‌وگو با «آرمان امروز» می‌گوید: بیمه روستاییان و کشاورزان در کمیسیون اجتماعی تصویب شده است و مشکلی خاصی هم ندارد. عبدالرضا عزیزی می‌افزاید: ضعف این صندوق فقط عدم اطلاع رسانی پیرامون آن است. اگر این آگاهی به روستاییان و عشایر داده شود که در دوره جوانی خود را بیمه کنند خیلی بهتر است. او اظهار می‌کند: دنبال این هستیم که روستاییان و عشایر سن بالا را با ۱۰ سال سابقه کار بازنشسته کنیم و مصوبه آن را هم به مجلس و شورای نگهبان برده ایم. فقط باید پیگیر این مساله باشیم که اتفاق بیفتد. عزیزی در مورد متحمل شدن روستاییان به پرداخت هزینه‌های درمانی با توجه به ارزش پایین این بیمه می‌گوید: این شرایط برای همه یکسان است. اصلا در این زمینه مشکلی نداریم و بیمه روستاییان جوابگوی هزینه‌های درمانی است. او درباه عدم اطلاع رسانی در مورد بیمه روستاییان و عشایر می‌افزاید: نظارت بر حسن اجرای قوانین به عهده ماست. اطلاع رسانی وظیفه ما نیست. دولت باید در این زمینه اقدام کند. ما هم در حد خود اطلاع رسانی می‌کنیم. از عزیزی در مورد درآمد کم و عدم توانایی حق بیمه توسط روستاییان می‌پرسیم که می‌گوید: روستاییان پنج کیلو گرم گردو یا ۱۰۰ کیلوگرم گندم دارند که بتوانند با فروش آن هزینه بیمه سالانه خود را بپردازند. او درباره هزینه حق پرداخت روستاییان ادامه می‌دهد: روستاییان و عشایر باید سالانه حدود ۱۲۰ تا ۳۰۰ هزار تومان حق بیمه بپردازند که بستگی به خودشان دارد، حتی اگر آنها قصد این را داشته باشند که ماهانه حق بیمه خود را پرداخت کنند، باز هم مبلغی است که از پس آن بر می‌آیند.