ردپای مافیا در نابودی مزارع خشخاش؟!

روزنامه آرمان امروز- زهرا سلیمانی: رئیس کمیته مستقل مبارزه با موادمخدر با دفاع از کشت برخی گیاهان برای تولید مواد مخدر از مافیایی سخن به میان آورده است که «در سال ۵۹ به شکل هدایت شده باعث شدند ۳۵ هزار هکتار کشت خشخاش را به سرعت به دست خود نابود کنیم.» کشت خشخاش و سایر گیاهانی که می‌توان از آنها مواد مخدر به دست آورد از چالش برانگیزترین موضوعات چند سال اخیر در حوزه مواد مخدر بوده است. این در حالی است که برخی کارشناسان بنا به دلایل مختلف از این مساله حمایت می‌کنند و چنین تولیدی را همراستا با مبارزه با مواد مخدر یا حداقل سوء مصرف مواد مخدر می‌دانند. آمارهای رسمی حاکی از آن است که سالانه ۶۰۰ تن مواد مخدر سنتی در کشور مصرف می‌شود. البته آمار غیر‌رسمی این رقم را تا هزار و ۵۰۰ تن در سال با ناخالصی‌های زیاد برآورد می‌کند. همچنین در چهار سال اخیر سالانه به‌طور میانگین حدود ۶۰ تن مواد مخدر صنعتی در کشور مصرف شده است که گرایش جوانان به مصرف مواد مخدر صنعتی نشان‌دهنده تغییر الگوی مصرف مواد است. از ۱۲ سال پیش درباره تغییر الگوی مصرف و اینکه اگر افراد به سمت مصرف شیشه کشیده شوند، چقدر می‌توانند به خود و جامعه‌شان آسیب برسانند، هشدارهایی داده شده است، اما این صحبت‌ها و پیش‌بینی‌ها جدی گرفته نشد. در حال حاضر هم این تغییر الگو از مواد سنتی به صنعتی جدی گرفته نمی‌شود و هر سال میزان مصرف‌کنندگان افزایش پیدا می‌کند. متاسفانه روند افزایشی مصرف مواد صنعتی در بین زنان بیشتر از مردان است. براساس آمار سال ۹۰ بیش از هشت درصد جمعیت ۱۵ تا ۴۵ ساله در تهران حداقل یک‌بار مصرف شیشه را تجربه کرده‌اند که ۴/۱۳ درصد این مصرف‌کننده‌ها خانم بوده‌اند. با توجه به شدت و حدت مصرف مواد مخدر صنعتی در کشور برخی کارشناسان امر رجعت مصرف کننده از صنعتی به سنتی را یک راهکار برای مهار مواد مخدر در ایران می‌دانند. براساس قانون کشورهایی که می‌خواهند تریاک تولید کنند، باید از سازمان ملل مجوز داشته باشند. کشور ما در گذشته این مجوز را داشته است و بعد از معدوم کردن زمین‌ها مجوز از بین رفت. کشورهای تولید‌کننده باید زیر نظر سازمان ملل و به اندازه نیازشان تولید کنند. به نظر برخی کارشناسان حوزه مواد مخدر تولید تریاک در داخل باعث می‌شود بتوان قرص و شربت تریاک تولید کرد و مصرف معتادان را تحت کنترل قرار داد. از آن مهم‌تر می‌توان به درمان افراد کمک و از بالا رفتن دوز مصرف و قیمت مواد جلوگیری کرد. این در حالی است که در سیاست‌های کلی برنامه ششم بخشی تحت عنوان «مدیریت مصرف» به ستاد ابلاغ شده و امیدوار است حداقل طی پنج سال آتی این راهبرد عملیاتی شود و به مهار اعتیاد کمک کند. اما به‌رغم نظرات کارشناسان حوزه مواد مخدر در زمینه کشت برخی مواد مخدر و یا توزیع شربت تریاک در کشور، بر اساس بررسی‌های انجام شده بستر این گونه اقدامات در کشور ما چندان مهیا نیست. جنگ برای تصویب کشت شقایق روز گذشته رئیس کمیته مستقل مبارزه با موادمخدر دبیرخانه مجمع تشخیص مصلحت نظام با بیان آنکه از سال ۸۱ تا ۸۳ جنگیدیم تا مجمع تشخیص مصلحت نظام کشت «شقایق الی فرا» را در کشور تصویب کرد، گفت: قصد داشتیم در کشور کشت شقایق الی‌فرا را آغاز کنیم تا بتوان داروهای ارزان قیمت به دست معتادان داده و اولویت اصلی کشور را پیشگیری قرار دهیم. علی‌هاشمی اظهار کرد: طبق آمارهای ستاد مبارزه با مواد مخدر بودجه سرانه پیشگیری ایران در حوزه اعتیاد نیم دلار بوده، این درحالی است که این بودجه در دنیا و در کشورهای توسعه یافته ۲۰ دلار یعنی ۴۰ برابر است. او تصریح کرد: عدم هدایت درست بودجه حوزه پیشگیری در دستگاه‌های مربوطه نشان دهنده کمبود بودجه نیست، بلکه علت آن عدم شفافیت و همچنین بی اثر و یا کم اثر بودن تلاش‌های پیشگیرانه است که با نظارت درست توسط ستاد مبارزه با مواد مخدر می‌تواند اهداف را پوشش دهد. بازار موادمخدر در دستان مافیا رئیس کمیته مستقل مبارزه با موادمخدر دبیرخانه مجمع تشخیص مصلحت نظام اظهارکرد: همان مافیایی که در سال ۵۹ به شکل هدایت شده باعث شدند ۳۵ هزار هکتار کشت خشخاش را به سرعت به دست خود نابود کنیم، در حال حاضر نیز تلاش می‌کنند مدیریت مصرف در کشور محقق نشود.‌هاشمی تصریح کرد: در سال ۵۹ افغانستان تنها ۲۰۰ تن تولید خشخاش داشت و بازار ما کاملا دست خودمان بود؛ این در حالی است که افغانستان در حال حاضر شش هزار تن به صورت رسمی و ۱۰ هزار تن به صورت غیر رسمی تولید سالیانه دارد؛ کاملا بازار خود را به مافیای بین‌المللی واگذار کردیم. به گزارش ایسنا، او در پایان تاکید کرد: اگر همه کشور بسیج شوند شاید بتوان برای مبارزه با اعتیاد تا حدودی موفق عمل کرد؛ زیرا جهان روز به روز پیچیده‌تر شده و این پیچیدگی به فرایند قاچاق، توزیع، عرضه و تقاضا کمک می‌کند و از فناوری‌های نوین که با سرعت و کیفیت بیشتری مسیر تکامل را طی می‌کنند نیز متاسفانه بهره می‌گیرند. تولید شقایق برعهده وزارتخانه‌های بهداشت‌و جهاد کشاورزی رئیس کارگروه کاهش تقاضای اعتیاد کمیته مستقل مبارزه با مواد مخدر مجمع تشخیص مصلحت نظام درباره کشت گیاه شقایق در کشور به «آرمان امروز» می‌گوید: کشت این نوع گیاه سال ۱۳۸۲در کشور مطرح شد. میزان مورفین موجود در این نوع شقایق اندک است. با کاشت گیاه شقایق از آن چندین ماده اولیه استخراج می‌شود که مهم‌ترین آن مورفین است. در این گیاه نوسکاپین و تبائین وجود دارد. سعید صفاتیان می‌افزاید: شقایق اولی فرا (مورفین دار) در نقاط مختلف اندک کشت می‌شود. در این گیاه میزان مورفین اندک و میزان تبائین موجود در آن برای تولید دارو مناسب است. به گفته او داروهای تولید شده از این گیاه به عنوان نگهدارنده در ایران و دیگر نقاط دنیا مورد استفاده قرار گرفته می‌شود. اقدامات ناشی از کشت و بهره برداری این گیاه در کشورهای ترکیه، استرالیا، فرانسه و... انجام شده است. در سال‌های گذشته نیز گروهی از کارشناسان از کشورمان برای دانستن کم و کیف این گیاه به کشور اسپانیا رفته و با بررسی‌های انجام شده کشت و استفاده این محصول را مناسب شرایط کنونی کشور دانستند. به این ترتیب با کاشت نوع شقایق خاص در برخی از اراضی می‌توان به جای مورفین از تبائین موجود در گیاه بهره‌برداری کرد. رئیس کارگروه کاهش تقاضای اعتیاد کمیته مستقل مبارزه با مواد مخدر مجمع تشخیص مصلحت نظام با بیان اینکه می‌توان از تبائین موجود در این گیاه برای معتادان دارو تولید کرد، می‌افزاید: تبائین با قیمت‌های گزاف از دیگر کشورها خریداری می‌شود. با این اقدام می‌توان از خروج ارز کشور جلوگیری کرد و در نتیجه دارو نیز با قیمت مناسب تولید شود. به گفته او در قانون مبارزه با مواد مخدر مسئولیت هر گونه اقدام در زمینه کشت این گیاه برعهده وزارت بهداشت و هماهنگی آن نیز به عهده وزارت جهاد کشاورزی و سایر دستگاه‌هاست. بر این اساس، مصوبه این قانون سال ۱۳۸۹ تصویب شد، اما تاکنون اجرایی نشده است. هر گونه اقدام در این زمینه به عملکرد وزارت بهداشت و وزارت جهاد کشاورزی مربوط می‌شود. صفاتیان یادآور شد: همگان باید بدانند که این نوع گیاه شقایق فقط تبائین تولید می‌کند. این گیاه ۱۰ سال پیش مورد بررسی قرار گرفته است و فقط با همکاری وزارتخانه‌های مربوطه می‌توان در زمینه کشت این گیاه در کشور امیدوار بود.