امواج موبایل خطرناکتر است یا وای فای؟

سرویس اجتماعی فردا: یاسر رحیمی؛ نزديک به 12 سال است که با امواج راديويى توان بالا سر و کار دارم و در اين مدت بارها و بارها مقالات مختلف درباره مضرات امواج خوانده ام و همچنان پيگير هستم که آيا مضراتى دارد يا نه. اما در بسیاری از مقالات منتشر شده ارتباط منطقی بین ادعاها و اثر امواج الکترومغناطیس مشاهده نمی شود.

تقریباً تمام کسانى که درباره مضرات امواج الکترومغناطيسى صحبت کرده اند خبر از آزمايشهاى انجام شده مى‌دهند که به صورت تجربى انجام شده است. نکته اى که بايد در اين آزمايش ها توجه داشت اين است که آيا توانسته اند ارتباط منطقى بين نتايج آزمايش و اثر امواج به دست آورند يا نه؟ اگر در اين نتايج دقت کنيد متوجه مى شويد که با فرض صحت نتايج و آزمايش ها، دلايل ديگرى نظير اثرات روانى اينترنت يا تلفن همراه بر نتايج آزمايش اثر دارند و نويسندگان نتوانسته اند ثابت کنند که دلايل ديگر اثرى بر نتيجه نداشته است.

امواج الکترومغناطيسى از فرکانس‌هاى پايين تا فرکانس‌هاى نورى جزء امواج غيريونيزه اند که خطراتشان به مراتب از امواج يونيزه کمتر است. (امواج یونیزه‌کننده نظیر پرتوهای ایکس و گاما موجب یونیزه شدن مولکولها و اتمها می‌شوند که می‌تواند بسیار خطرناک باشد) در ايران سازمان انرژى اتمى متولى اندازه گيرى‌هاى پرتوگيرى در مکان‌هایی است که با امواج الکترومغناطیسی سر و کار دارند. براى امواج غيريونيزه تنها اثر گرمايي آن اثبات شده است و تا کنون استانداردهاى داخلى و خارجى همين اثر را مدنظر قرار داده و حد توان مجاز پرتوگيرى در فرکانسهاى مختلف را استخراج نموده اند.

تشعشعات WiFi چه خطراتی به دنبال دارد؟

کسانی که WiFi را به عنوان مثالى براى مضرات امواج مطرح نموده اند شايد متوجه نباشند توان فرستنده هاى WiFi در برابر فرستنده‌هاى تلفن همراه بسيار کمتر است.

تمامى سيستم هاى WiFi از باند فرکانسى بدون نیاز به مجوز استفاده مى‌کنند که مقررات راديويى مى‌گويد که توان تشعشعى فرستنده‌ها در باند آزاد نبايد از 100 ميلى وات بيشتر باشد. شرکتهاى سازنده براى حفظ فروش و رعايت استانداردها و نيز به دلايل اقتصادى اين قانون را رعايت مى کنند. اين محدوديت توان موجب مى شود تا حداکثر برد سيستمهاى WiFi به ندرت از 60 متر تجاوز کند. حتى برخى شرکتها توان ارسالى کمترى دارند و شما مى‌توانيد توان تشعشعى آن را بر روى جعبه بروشور يا کاتالوگ دستگاه بخوانيد.

در مقام مقایسه، فرستنده تلفن همراه براى آن که بتواند از حداکثر فاصله 37 کيلومترى تا ایستگاه BTS ارتباط خود را حفظ کند قادر به ارسال توان پيک تا حد 5 وات است. البته موبايل هاى قديمى نسل اول و دوم قادر به ارسال تا 20 وات توان بر اساس استاندارد بودند ولى موبايلهاى امروزى چنين نيستند.

اثرات حرارتى امواج الکترومغناطيسى

تنها اثر اثبات شده قطعی امواج بر بدن اثرات حرارتی آن است. امواج الکترومغناطيسى همانند ساير امواج در برخورد با مواد مختلف به طور کلى با سه حالت مواجه اند:

1- عبور از ماده

2- انعکاس از سطح ماده

3- جذب انرژى موج توسط ماده

آب و همه مواد غذايى آبدار و بدن انسان که نزديک به 70% آن آب است انرژى امواج را جذب نموده و اين انرژى باعث گرم شدن آن مى‌شود (اساس کار اجاق مايکروويو نيز همين است). اگر اين امواج به بدن انسان بتابد موجب گرم شدن بافت بدن مى‌شود. بسته به متوسط توان دريافتى (و نه فرکانس آن) دماى بافت افزايش مى‌يابد. اگر تابش در مدت کوتاهى باشد يا شدت توان به قدرى کم باشد که جريان خون و رسانايى گرمايى بافت آن گرما را پخش کند مشکلى پيش نمى‌آيد.

اما اگر آهنگ افزايش دماى بافت بر آهنگ انتقال گرما غلبه کند در اين صورت افزايش دما بر بافت اثر مى گذارد و از تجزيه برخى آنزيمها و اختلال در تعادل الکتروليتى خون گرفته تا تجزيه کامل سلول و سوختن کامل بافت (در توان‌هاى بسيار زياد مثلا چند صد کيلووات) مى‌تواند از اثرات آن باشد. به همین دلیل برخی افراد هنگام مکالمه طولانی با تلفن همراه در گوش و سر خود احساس گرما می کنند و یا آن که برخی دچار سردرد می‌شوند. البته ممکن است در آینده علم بتواند اثرات دیگری از امواج الکترومغناطیسی بر بدن را کشف نماید.

کدام مدل تلفن همراه تشعشعات کمتری دارد؟

يکى از پارامترهايى که دغدغه اصلى شرکتهاى طراح موبايل است پارامترى به نام SAR يا نرخ جذب ويژه (Specific Absorption Rate) است که ميزان توان دريافتى از تلفن همراه توسط بدن در واحد وزن را نشان مى دهد. مقدار SAR بر اساس استاندارد آمریکایی بايد عددى کمتر از 1.6 و بر اساس استاندارد اروپایی کمتر از 2 باشد. هر چه عدد SAR يک موبايل کمتر باشد بدان معناست که ميزان جذب امواج راديويى توسط بدن از آن موبايل کمتر است. شرکت‌های معروف سازنده عدد SAR محصولات خود را در دفترچه تلفن همراه یا سایت اینترنتی خود درج می‌کنند. اما شرکت‌هایی که غیرمعروف که تنها به فکر سود محصول و نه کیفیت آن هستند هرگز تست SAR را بر روی محصولات خود انجام نمی‌دهند. لذا اگر در این خصوص دغدغه دارید هنگام خرید تلفن همراه عدد SAR را نیز در ملاکهای انتخاب خود در نظر بگیرید.