سالی حداقل 100 نفر به‌خاطر الکل می‌میرند

محمدرضا قدیرزاده، مدیرکل حوزه ریاست سازمان پزشکی قانونی به‌تازگی در سومین سمینار علمی «سوءمصرف و اعتیاد به الکل از دیدگاه طب بالینی و قانونی» با اعلام اینکه هیچ آمار رسمی در خصوص شیوع و میزان مصرف الکل در کشور وجود ندارد، بلکه همگی آمارها بر اساس حدس و گمان‌های احتمالی مسئولان است، تاکید کرد که آمارهای پزشکی قانونی نیز تنها به آمار مسمومیت‌ها و مرگ‌ومیر ناشی از مصرف الکل ارتباط دارد. وی با ابراز تاسف از اینکه در جامعه در خصوص مصرف مشروبات الکلی آنچه دیده می‌شود با آنچه آمارهای رسمی است تفاوت فاحشی دارد، می‌افزاید: «در پژوهشی که دو سال پیش در دانشگاه شهید بهشتی انجام شد، مشخص شد که حدود 6 درصد مردم ایران تجربه مصرف الکل دارند. شیوع مصرف و اختلال الکل در کشور حدود 1 درصد است که 7/0 درصد این افراد دچار وابستگی به مشروبات الکلی و 3/0 درصد نیز دچار سوءمصرف الکل هستند.» وی بابیان اینکه شاخص مصرف سنگین دوره‌ای در دنیا 3/6 درصد است، اما بنا بر آمارهای غیررسمی این شاخص در کشور ما 19 درصد است، یادآوری می‌کند: «این بدین معنا است فردی که در کشور ایران مشروب‌خواری می‌کند، نسبت به افراد دائم‌الخمر در کشورهای اروپایی سه برابر بیشتر الکل مصرف می‌کند. »

«آمارها حاکی از آن است که مجموع چرخش مالی و خریدوفروش مشروبات الکلی در کشور 658 میلیارد تومان است و 23 کارخانه تولید الکل در کشور وجود دارد. درباره آمار مرگ‌ومیر ناشی از مصرف الکل ارجاعی به پزشکی قانونی نیز آمارها نشان داده است که در سال 89، 145 مورد، سال 90، 93 مورد، سال 91، 136 مورد، سال 92، 135 مورد و سال 93 نیز 81 مورد مرگ‌ومیر ناشی از مصرف الکل ارجاعی به پزشکی قانونی در کشور داشته‌ایم. این آمار در سال 94 نیز حدود 90 مورد بوده است.» این مهم را قدیرزاده در حالی عنوان می‌کند که معتقد است: «متاسفانه به علت آنکه افراد مصرف‌کننده مشروبات الکلی در ایران میزان وابستگی‌شان به این مواد افزایش می‌یابد، افراد ارائه‌کننده این مشروبات در بیش از 60 تا 70 درصد آن‌ها متادون، ترامادول و دیازپام اضافه می‌کنند به همین دلیل فردی که مشروب مصرف می‌کند همزمان متادون، ترامادول و دیازپام را نیز دریافت می‌کند.»

بنا بر آمار ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ستاد مبارزه با مواد مخدر، سالانه حدود 80 میلیون لیتر مشروبات الکلی به ارزش 730 میلیون دلار وارد ایران می‌شود. این در حالی است که بر اساس اعلام پلیس، تنها 25 درصد از این قاچاق کشف می‌شود. ضمن اینکه علاوه بر مشروبات قاچاق، افرادی در ایران مشروبات الکلی دست‌ساز و زیر پله‌ای هم تولید می‌کنند که هیچ آماری از آن‌ها در دست نیست. در مورد تعداد الکلی‌ها و کسانی که به‌صورت مداوم الکل مصرف می‌کنند نیز آمار رسمی در دست نیست. تنها آماری که درباره این معضل اعلام‌شده، باز برمی‌گردد به دوره فرماندهی انتظامی اسماعیل احمدی مقدم که آن‌هم جاروجنجال‌های زیادی را در زمان خودش به همراه داشت. به‌طوری‌که بر اساس آن آمارها تعداد معتادان به الکل یک‌دهم معتادان به مواد مخدر است و با توجه به تعداد یک‌میلیون و 300 هزار معتاد مواد مخدری در کشور، تعداد الکلی‌ها در ایران 130 هزار نفر است. البته علی هاشمی دبیر کل اسبق ستاد مبارزه با مواد مخدر در مصاحبه‌ای تعداد معتادان را حدود چهار میلیون نفر اعلام کرد که با این آمار، تعداد دائم‌الخمرها به 400 هزار نفر می‌رسد.

در کنار تمام آمارها و ارقام مصرف مشروبات الکلی، رئیس انجمن مددکاری اجتماعی ایران یکی از دلایل افزایش تمایل جوانان در مصرف مشروبات الکلی را نبود تفریح می‌داند و به سپید می‌گوید: «یک مصوبه در خصوص شرب نوشیدنی‌های الکلی در اوایل انقلاب داشتیم و از آن زمان به بعد قانون کمتر به این پدیده مضر پرداخته است. ضمن آنکه در آن زمان نیز مصرف الکل در میان جوانان موضوع جدی نبود، اما به‌مرورزمان با توجه به فشار و استرس و تغییر سبک زندگی و استفاده از ماهواره و ورود رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی به میان جوانان تا حدی گرایش به سمت استفاده از مشروبات الکلی بیشتر شده است.» سید حسن موسوی چلک، با اشاره به اینکه امروز مصرف مشروبات الکلی به یکی از معضلات زیرشاخه اعتیاد جامعه بدل شده است، می‌افزاید: «باوجود گرایش روزافزون به استفاده از مشروبات الکلی در میان جوانان، اما مراکز ترک الکل محدودی در سطح کشور و کلان‌شهرها فعالیت می‌کنند و هنوز این مراکز شناخته‌شده نیستند. درحالی‌که مصرف مشروبات الکلی خود یکی از عوامل اعتیادآور است.» این کارشناس با اشاره به آمارهای وزارت بهداشت مبنی بر اینکه ۲۳ درصد مردم دارای اختلال روانی هستند، می‌گوید: «تا زمانی که شرایط خوبی در حوزه سلامت روان اجتماعی در کشور نداشته باشیم، به تصور عده‌ای یکی از راه‌های خروج از این شرایط که البته غلط هم هست، گرایش به سمت مشروبات الکلی است؛ اما واقعیت این است که باید قبول کنیم امروز در شرایطی زندگی می‌کنیم که جلوگیری از مصرف مشروبات دغدغه جامعه است و آمار کشفیات الکل و پرونده‌های قضایی نشان‌دهنده این موضوع است.»