خطر قاچاق دارو در پساتحریم

وی ادامه داد: هر چند به دلیل ماهیت پنهان قاچاق و عدم گزارش این پدیده در بسیاری از موارد، آمار دقیقی از میزان قاچاق دارو وجود ندارد، اما به طور کلی و بر اساس بازارهای دارویی می‌توان برآورد کرد که نزدیک به نیمی از چرخه داروی قاچاق در کشورهای آسیایی ارائه می‌شود و این زنگ خطر جدی برای سلامت مردم این کشورها و کشور ما است.

خیری با بیان اینکه نزدیک به 70 تا 80 درصد داروهای قاچاق، تقلبی یا تاریخ مصرف گذشته هستند ، به اهمیت بسیار زیاد مقابله با قاچاق دارو در سیستم بهداشت و درمان کشورها، اشاره و اظهار کرد: مقابله با قاچاق دارو به عنوان یکی از استراتژیک‌ترین برنامه‌ها محسوب می‌شود.

مدیر روابط عمومی انجمن داروسازان ایران با اشاره به نسبت مستقیم میان قاچاق دارو و وضعیت اقتصادی کشورها، گفت: فارغ از منطقه جغرافیایی، اگر وضعیت اقتصادی کشورها را به عنوان معیار قاچاق دارو در نظر بگیریم، مطالعات نشان می‌دهد که اکثر این چرخه متوجه کشورهای در حال توسعه است. یعنی قریب به 70 درصد داروی قاچاق در کشورهای در حال توسعه صورت می‌گیرد.

خیری در تشریح انواع قاچاق، افزود: به نظر می‌رسد در یک دسته‌بندی کلی، باید قاچاق را در دو دسته علنی یا پنهان مورد مطالعه قرار داد. قاچاق علنی، قاچاق کالاها به شیوه سنتی آن و از طریق مرزهای غیرقانونی و اسکله‌های نامرئی یا فرودگاه‌های چراغ خاموش است و قاچاق پنهان، قاچاقی است که از طریق تقلب، دستکاری در اوراق و اسناد گمرکی و کارهای دیگر انجام می‌شود؛ مانند کم‌گویی، کم‌نمایی و تغییر نوع کالا.

مدیر روابط عمومی انجمن داروسازان ایران همچنین گفت: باید اذعان کنیم که قاچاق دارو با این حجم گسترده، صرفا به شکل چمدانی و مسافری صورت نمی‌گیرد و قطعا باید پشت آن یک سازماندهی قوی بوده و یک لجستیک متوازن آن را پشتیبانی کند. به این جهت باید بحث اسکله‌های نامرئی یا فرودگاه‌های چراغ خاموش را در این موضوع به دقت ردیابی کرد. این موضوع در خصوص دوره پساتحریم که کشور به دنبال جذب سرمایه‌گذاران خارجی است، از اهمیت بیشتری برخوردار است.

خیری ادامه داد: ضمن اینکه باید برخوردهای قاطع و بازدارنده در معابر ورودی کالا نیز تشدید شود، برای مهار قاچاق در هر حوزه ای باید ریسک چنین فعالیتی را به شدت بالا برد و هزینه آن را افزایش داد. در کنار این مسئله، مقوله مصرف داروهای قاچاق در بیمارستان‌ها نیز بحث دیگری است که گریبانگیر بسیاری از کشورهای دنیا است و کشور ما نیز از آن مستثنی نیست.

وی با اشاره به رتبه قاچاق دارو در ایران، گفت: با توجه به اهتمام دستگاه‌های مختلف در کشور ما، گردش داروی قاچاق نسبت به کشورهای منطقه از نرخ بسیار پایین‌تری برخوردار است. این موضوع در شرایطی که کشور ما مرزهای گسترده آبی و خاکی دارد و در برخی از مناطق مرزی به دلیل صعب العبور بودن، نظارت‌ها با دشواری‌های بسیار زیادی ترتیب داده می شود، موضوع قابل توجهی است و نشان از اهتمام مسئولین در خصوص مقابله با پدیده شوم قاچاق دارو دارد.

خیری با اشاره به ضرورت اصلاح الگوی قیمت‌گذاری دارو در دوره پساتحریم، افزود: قیمت‌گذاری واقعی داروها، هم می‌تواند مصرف دارو را کنترل کند و هم بازار قاچاق دارو را محدود سازد. تا زمانی که الگوی قیمت‌گذاری داروها به شکل صحیح آن اصلاح نشود، با قیمت‌گذاری دستوری مواجه خواهیم بود که برخی آفات خود را تا کنون در نظام دارو و درمان کشور به وضوح به نمایش گذاشته و بحث قاچاق دارو نیز متاثر از آن است.

مدیر روابط عمومی انجمن داروسازان ایران در پایان با اشاره به بحث خروج دارو از کشور، گفت: یک مقوله بسیار مهم در بحث قاچاق دارو این است که قاچاق در مرزهای کشور یک پدیده دوسویه است. بطوری که هم قاچاق داروی خارجی به داخل وجود دارد و هم قاچاق داروی تولید داخل به خارج از کشور. هر دوی این موارد آسیب فراوانی به نظام بهداشت و درمان کشور وارد می‌سازد. در دوره پساتحریم نیز قطعا شاهد رشد قاچاق دارو از داخل کشور خواهیم بود که از حالا باید برای آن چاره‌اندیشی شود.