ابهام بزرگ در بانکهای قرض الحسنه / آقای خاندوزی! چرا پاسخگو نیستید؟

یک خلاء بزرگ در بانکداری قرض الحسنه!

آقای فرزین! مصوبه بانک مرکزی خلاف منویات رهبری است!

رهبر معظم انقلاب اسلامی، همواره توجه ویژه ای نسبت به ارتقای جایگاه اجتماعی و اقتصادی جوانان و اتخاذ سیاستگذاری های موثر در حوزه جمعیتی از جمله  جوانی جمعیت و اشتغال و فرزند آوری در کشور داشته اند. ایشان در یکی از سخنان خود در این خصوص می فرمایند:

" کشور ظرفیت های زیادی دارد، و انشاءالله مسئولین کمک کنند که این تکثیر جمعیت جوان که امروز خوش بختانه وجود دارد از بین نرود؛ نسل را متوقف نکنند؛ جمعیت کشور را به تدریج در طول سال ها به پیری منتهی نکنند. (1)

تاکنون بارها از نقش جوانان به عنوان نیروی محرکه اجتماعی و اقتصادی جوامع گوناگون سخن به میان آمده است. این قاعده در خصوص کشور عزیزمان ایران نیز صادق است. با توجه به حضورچشمگیر جمعیت جوان کشور و توان بالقوه بسیاری از این جوانان جهت تصدی گری امور به نحو مطلوب، تمرکز ویژه ای در خصوص توانمندسازی جوانان کشور و ارتقای کارآمدی اجتماعی و مالی از سوی بزرگان نظام و انقلاب اسلامی صورت گفته است. رهبر معظم انقلاب اسلامی همواره تامین نیازهای اساسی جوانان را به مثابه اولویتهای غیر قابل انکار کشور بر شمرده اند و بر نقش آفرینی خاص نهادها و وزارتخانه های گوناگون در این خصوص تاکید فرموده اند.

بدیهی است که زمینه سازی برای ازدواج جوانان از طریق تامین دغدغه های معیشتی آنها و همچنین حمایت مستمر از آنها در مسیر دستیابی به شغل و حرفه ای پایدار، شاخصه های اصلی سنجش موفقیت یا عدم موفقیت دولت و وزارتخانه های مربوطه در رسیدن به این هدف بزرگ محسوب می شود. در دو عرصه "ازدواج"و "اشتغال" نمی توان نقش بانکهای قرض الحسنه را به عنوان مطمئن ترین تکیه گاه ممکن برای جوانان نادیده انگاشت. قطعا رویکرد کلان دولت سیزدهم در بارورسازی ظرفیت بانکها و موسسات قرض الحسنه و استفاده از توانایی و ظرفیت آنها در حل این دو نیاز اساسی جوانان قابل تقدیر است اما در اینجا سوالات و ابهاماتی نیز وجود دارد که لازم است نهادهای مربوطه در دولت نسبت به آنها پاسخگو باشند:

متاسفانه اخیرا بانک مرکزی در مصوبه ای خطاب به بانکهای قرض الحسه مهر ایران و رسالت، این دو بانک را از پرداخت تسهیلات مربوط به ازدواج جوانان و فرزندآوری مستثنی ساخته است! آیا بانک مرکزی متوجه آثار اجتماعی و روانی این مصوبه و تناقض آن با منویات رهبری و ماهیت مسئولیت و عملکرد بانکهای ذکر شده می باشد؟ آنچه "قرض الحسنه"را به "ازدواج و فرزند آوری" پیوند می دهد، الهی بودن این دو سنت حسنه است. این تناقض چگونه قابل توجیه است؟ آیا بانک مرکزی پاسخی در این خصوص برای افکار عمومی و مردمی که به این بانکها اعتماد کرده اند، دارد؟! به نظر می رسد بانک مرکزی به جای تشدید و تقویت مسئولیت پذیری این دو بانک قرض الحسنه در عرصه ازدواج و جوانی جمعیت و فرزندآوری، این دو را از ارائه تسهیلات مذکور مستثنی ساخته است!

با توجه به تاکیدات ویژه رئیس جمهور محترم در خصوص اعمال سیاستهای حمایتی ازجوانان، جای بسی تامل دارد که چنین مصوبه بازدارنده ای در دولت سیزدهم و خطاب به دو بانک قرض الحسنه مهر ایران و رسالت صادرشود! حتی این شائبه وجود دارد که شاید رئیس جمهور و مجلس انقلابی ( با توجه به مشی ایجابی و تحسین برانگیز آنها در حمایت از جوانان ) نسبت به این مصوبه و ابعاد و تبعات آن بی اطلاع بوده اند!

موضوع دیگر،  به میزان سوددهی و در آمد سازی بانکهای قرض الحسنه باز می گردد. به عنوان مثال، اخیرا بانک قرض الحسنه مهر ایران در  مجمع عمومی  سالیانه خود از سود آوری 4000 میلیارد تومانی خود در سال گذشته خبر داده است. ورود 10 درصد از منابع بانک قرض الحسنه مهر به بازار بین بانکی جهت "درآمد سازی"، معنایی جز انحراف احتمالی این بانک از اهداف خاص بانکداری قرض الحسنه ندارد! ورود 10 درصد از منابع بانک به بازارهای بین بانکی ، معنایی جز کاهش قدرت مانور آن در اعطای وام( به گونه ای که انتظار می رود) به جوانان ندارد. فراتر از آن، باید مشخص شود که اهداف دو بانک قرض الحسنه اصلی کشور یعنی رسالت و مهر ایران، "در آمدسازی برای بانک "است یا "مشکل گشایی و کارآفرینی برای  جوانان "؟! در صورتی که گزینه دوم صحیح باشد، ورود حتی بخشی از منابع  قرض الحسنه به بازارهای بین بانکی چه توجیهی دارد؟!

معطوف به آنجه مورد اشاره ، سوال مهم تری از جناب دکتر خاندوزی وزیر محترم اقتصاد وجود دارد.اینکه اخیرا کارگروهی با ماموریت اصلاح اساسنامه بانکهای قرض الحسنه در وزارت اقتصادی تشکیل شده است .آیا چنین مصوبه ای خروجی این کارگروه می باشد؟! اگر پاسخ این سوال منفی است، چرا میان بانک مرکزی و وزارت اقتصادی در توجه به منویات کلان رهبری در قبال جوانان هماهنگی ستادی و عملیاتی وجود ندارد؟ اما اگر پاسخ این سوال مثبت است، چه توجیهی در خصصصدور چنین مصوبه ای چیست؟!

به تبع موارد و ابهامات ذکر شده، سوالات دیگری نیز به ذهن خطور می کند که قطعا باید از سوی نهادهای مربوطه ، خصوصا بانک مرکزی و وزارت اقتصاد به آن پاسخ داده شود: اینکه نقش مدیران بانکی که بسیاری از آنها از زمان دولت سابق دست نخورده باقی مانده اند در هدایت دولت محترم به سوی تقابل با جوانان از طریق عدم مرتفع سازی نیازهای آنها چیست؟

در مجموع کارکرد موفقیت آمیز بانکهای قرض الحسنه در بسیاری از ابعاد، اعتماد خوب و مضاعفی را در بین شهروندان و جوانان نسبت به سرمایه گذاری و استفاده از ظرفیتهای اعتباری این بانکها ایجاد کرده که این مسئله، حکم یک سرمایه اجتماعی ارزشمند و انکار ناپذیر را دارد.قطعا نباید با چنین تصمیماتی که در تعارض با ماهیت و مسئولیت ذاتی این بانکهاست، به این اعتماد عمومی ضربه زد! بهتر است رئیس محترمبانک مرکزی نسبت به این مصوبه و وزیر محترم اقتصاد نسبت به مصوبات کارگروه ذکر شده، شفاف سازی کنند

...........................

پاورقی

(بیانات  رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار اقشار مختلف مردم، 11/ 5/ 1395)