چرا جنگ رسانه ای امروز نیازمند تهاجم ترکیبی است؟

امروزه مهمترین جهاد و جنگ با دشمن در حوزه تبیین رسانه ای است که باید به صورت یک استراتژی قاطع از دفاع و تهاجم ، روشنگرانه به خنثی سازی برنامه های دشمن اقدام‌ کنیم. از این رو برنامه امواج شبهه با حضور مهدی جهان تیغی ، مدیر مسئول پایگاه خبری جهان نیوز و پژوهشگر حوزه رسانه و دکتر متین منتظمی ، کارشناس و پژوهشگر حوزه رسانه به بررسی شاخص ها و الزامات جهاد تبیین در جنگ رسانه ای با دشمن پرداخت .

*دشمن در جنگ رسانه ای به پختگی رسیده است

***آقای جهان تیغی ، دشمن در مقابله با انقلاب اسلامی در چه عرصه هایی به شبهه افکنی ، تشکیک و اختلاف در افکار عمومی می پردازد و هدفش از این جریان سازی ها چیست و چه خساراتی به کشور وارد کرده است ؟ 

نخست باید بدانیم که ۴۳ سال از انقلاب گذشته است و در این مدت برنامه های رسانه ای دشمن متناسب با برهه های مختلف 

زمانی تدوین شده است یعنی طراحی اهداف و برنامه های دهه ۹۰ با دهه ۸۰ متفاوت بوده است‌ و می توان گفت دشمن پله به پله و دهه به دهه در عرصه جنگ رسانه ای خود تغییراتی داشته است و در طول زمان به یک پختگی در رویارویی رسانه ای با ایران رسیده و متاسفانه دستاوردهایی هم داشته است. یکی از این دستاوردهای این بوده است که امروز دشمن حتی توانسته در  برخی از اذهان عمومی نسبت به مبانی و اصول انقلاب اسلامی تشکیک ایجاد کند و این بدترین تهاجمی است که ما می توانیم دریافت کنیم.

دومین کار رسانه ای دشمن ، وارونه جلوه دادن دستاوردهای انقلاب اسلامی است یعنی همه موفقیت ها تبدیل به نقطه ضعف می شوند . همجنین دشمن در مواجهه با ما ، ضعف هایی را شناسایی کرده و بر آنها سوار شده است یعنی اگر ما در حوزه اقتصاد  ضعف هایی داریم از همان نقطه تولیدات رسانه ای و عملیات روانی خود را به جامعه تزریق کند‌ و دیگر بخش ها را هم پوشش دهد. درواقع ضعف های اقتصادی مانند یک سایه ، دستاوردهای نظامی و علمی را در بر گرفته و بخش های موفق را هم زیر سوال برده است.

از سوی دیگر دشمن فشار اقتصادی را تنها راه حل خود می داند و از این رو تحریم ها را به عنوان برگ برنده خود ادامه می دهد و در ادامه رسانه را بر این موضوع سوار می کنند یعنی همگام با برنامه های تحریمی ، نقشه رسانه ای هم توسط دشمن طراحی می شود . گرچه این روزها ما در بسیاری از بخش ها از تحریم گذر کرده ایم و توانسته ایم جایگزین بومی 

بسازیم اما هنوز دشمن نمی پذیرد که تحریم بر ملت ایران کارساز نیست و اگر هم پذیرد اعلام نمی کند چرا که عملکرد رسانه ای مکمل تحریم ها وجود دارد و کارد ویژه خود را داراست و این نگرانی جدی برای ماست که باید  برای چاره اندیشی کرد.

*مخاطب رهبری در جهان تبیین جوانان هستند 

***آقای منتظمی همان گونه که آقای جهان تیغی گفتند ، دشمنان هم نقاط ضعف ما را پیدا کرده اند و هم با دستاوردهای ما آشنایی دارند که آن را به نقطه منفی تبدیل می کنند و سعی میکنند برای آن در ذهن مخاطب ایرانی تصویرسازی کنند. از نظر شما چگونه باید در برابر این امپراطوری رسانه ای ایستاد ؟

اگر برنامه رسانه ای دشمن را واکاوی کنیم درمی یابیم که رفتار آنها در سال های ۷۸ با فتنه ۸۸ و امروز متفاوت است و دلیل آن نسل جدیدی است که پا به عرصه وجود می گذارد. علت تمرکز دشمن و امپراطوری رسانه ای آن بر نسل جدید این است که این نسل از آنچه که در انقلاب گذشته و به نام تاریخ انقلاب می شناسیم اطلاع چندانی ندارد ، از این رو اندیشمندان و تاریخ نگاران باید خوراک رسانه ای برای این نشل فراهم کنند تا نسبت به آن روزها آگاهی پیدا کنند. 

همچنین دشمن دستاوردهایی که در طول ۴۳سال گذشته ایجاد شده را به خوبی می شناسد و تلاش می کند شبهه و تشکیک را در نسل جدید متمرکز کند . درواقع دشمن با ابزار رسانه ای خود مستندهایی از روزهای انقلاب می سازد که با تحریف همراه است و به عنوان خوراک خبری به نسل جدید می دهد‌. بنابراین اگر سیستم رسانه ای داخل نتواند محتوای خوب متناسب با ذهن و زبان جوانان در اختیار آنها قرار بدهد ضربه سختی خواهیم خورد. توجه داشته باشید که مخاطب مورد نظر مقام معظم رهبری در جهاد تبیین همین جوانان و نسل نو هستند ، به همین دلیل باید شاکله و ساختاری را داشته باشیم تا بتواند با زبان نسل جدید ، محتوای انقلاب اسلامی و آنچه که رخ داده و تاثیراتی که بر دستاوردهای امروز ما داشته است را تبیین کند. به معنای دیگر برای مقابله با جنگ رسانه ای دشمن ، در گام اول نخست باید کنشگر باشیم و در گام دوم نقاط عطف را شناسایی کنیم و آنها را به زبان نسل جدید ترجمه کنیم.

*سواد رسانه ای به اندازه سیاسی بودن ملت نیست 

***آقای جهان تیغی ، نسل جدید یا تصویری از انقلاب ندارند و یا تصویر کاملی از آنچه در آن روزگار گذشته ندارند . دشمن با تلاش هایی که در این چهار دهه انجام داده است ،تصویر مخدوش و نادرستی ارائه کرده است ، چگونه می توان این تصویر را درست کرد ؟

طرف مقابل به خصوص غرب یک جنگ شناختی به خصوص 

در زمینه سبک زندگی به ایرانیان تحمیل کرده است . این سبک بر نسل گذشته بی تاثیر بوده است چرا که آنها از سن تغییر گذر کرده اند اما طی فرآیندی آرام هنجارها و ارزش هایی را برای نسل جدید وارد کرده است که محصول آن را در این نسل برداشت می کند ، چون این هنجارها با ارزش های دهه اول متفاوت است ، محاسبات نسلی را دچار مشکل می کند . به همین دلیل نسلی که باید تجربیات گذشته را منتقل کند دچار غفلت می شود. ما در انتقال رخدادهای گذشته به امروز با غفلت ۲۰ ساله روبرو هستیم و زمانی که دیدیم از این ناحیه ضربه خوردیم شروع به ساخت فیلم ، مستند و محتوا کردیم‌ تا تصویری برای نسل جدید ایجاد کنیم. اگر امروز می بینیم که دفاع مقدس مانند دیگر بخش ها آسیب جدی ندیده است به این دلیل است که حوادث و تاریخ شهدا دوران سینه به سینه منتقل شده است و از تحریف در امان بوده است. 

از نظر من اولین چالش راهبردی متوجه مجموعه رسانه ای و متولیان و نخبگان این عرصه است چرا که تصویر درستی از تاریخ معاصر به مردم ارائه نشده است . تا زمانی که گذشته به درستی ترسیم نشود ، قدر شرایط فعلی را نخواهیم دانست و زمانی که نسل جدید شرایط گذشته را درک نکرده باشد ، آینده را هم از دست خواهد داد.

از سوی دیگر ، دنیای غرب تلاش کرد که تکنولوژی را وارد رسانه کند و رسانه های نوین نماید اما آرایش رسانه ای ما به روز نشد یعنی در برخورد با این فناوری راه درستی در پیش نگرفتیم ، مثلا در مواجهه با شبکه های اجتماعی ، اقدام سلبی 

را در پیش گرفتیم و پس از گذشت مدتی به این نتیجه رسیدیم که در محتوا راه زیادی داریم. 

موضوع دیگری که اهمیت زیادی دارد این است که ملت ما سیاسی بوده و هست اما به اندازه ای که لازم است سواد رسانه ای وجود ندارد یعنی با وجود آن که ملت ایران نسبت به بسیاری از ملت ها سیاسی تر است اما رسانه ای تر از آنها نیست. بسیاری از آموزش های رسانه ای که کشورهای دیگر به کودکان و نوجوانان ارائه می دهند در کشور ما وجود ندارد . درواقع آموزش رسانه ای به نسل جدید دچار نقص جدی هستیم . ما جز معدود کشورهایی هستیم که در مباحث مربوط به رسانه به شدت سیاست زده هستیم  و اینجا نقد جدی به سیاستمداران ما وارد است که رسانه را ابزاری برای قدرت خود استفاده کرده اند‌.

*ما به یک خودسانسوری مبتلا شده ایم

***آقای منتظمی وضعیت رسانه ای کشور به چه مرحله ای رسیده است که رهبری حکم به جهاد تبیین داده اند ؟ درواقع اکنون در مقطع حساسی از تاریخ قرار داریم که حضرت آقا تاکید دارند که به جای دفاع به تهاجم هم بپردازیم؟

اگر رویدادهای انقلاب اسلامی را یک نمودار در نظر بگیریم ، این نمودار از نوع سینوسی خواهد بود . در ابتدای انقلاب موضوع احزاب و درگیری های ایجاد شده موجب ناامنی مرزهای کشور شد اما جمهوری اسلامی توانست با اقتدار بر 

این مشکلات فائق آید‌ و امروز می بینیم که این مسائل با تحریف به مخاطبان ارائه می شود . 

به چند دلیل ما باید در حوزه جهاد تبیین کنشگر باشیم ، نخست موضوع پهلوی هاست . در حال حاضر می بینیم رسانه های معاند ، پهلوی را یک حکومت مقتدر معرفی می کنند که پیش از انقلاب کشورهای منطقه را تحت سیطره خود داشته است و بسیار قدرتمند بوده است‌ ، در حالی که بر اساس مستندات تاریخی که در اختیار ماست این گونه نبوده است‌ و ما باید در اقدام واکنشی ثابت کنیم که چنین نبوده است‌ و این رژیم به حکومت های غربی و امریکا وابستگی کامل داشته است.

دلیل  دیگر ، مناقشه قره باغ است که میان کشورهای آذربایجان و ارمنستان رخ داد . میان مردم آذربایجان که شیعیان آن به ایرانیان اعتقاد زیادی دارند و آذری های ایران به دلیل نزدیکی فرهنگی و زبانی ، ارتباط و همدلی بسیار زیادی وحود دارد و جمهوری اسلامی ایران ، ۳۰سال پیش در جنگ اول قره باغ کمک بسیار زیادی به مردم این منطقه کرد و مرزهای خود را باز گذاشت تا در صورت حمله ارمنستان ، مردم جنگ زده بتوانند وارد ایران شوند. متاسفانه به دلیل این که اسناد مربوطه در آرشیو قرار دارد و در اختیار عموم نیست ، این شایعه در ایران و آذربایجان به وجود آمد که ایران هیچ گرایش و تعهدی به این منطقه ندارد و به شیعیان آذربایجان اهمیتی نمی دهد. در چنین شرایطی ما باید اسناد را بیرون بیاوریم و ثابت کنیم که چنین شایعاتی بی اساس است.

ما در روایت گری بسیار ضعیف عمل کرده ایم و در زمان مناسب بیان درستی از رخدادها نداشته ایم . پس اکنون زمان آن رسیده که کنشگر باشیم و به جای آن که دیگران به نسل جدید ما خوراک فکری دهند و اتفاقات امنیتی و سیاسی در کشور را رقم بزنند ما خود وارد میدان شویم. باید توجه داشته باشیم مسائل رده بندی شده اند یعنی اگر نتوانیم مسائل ساده اجتماعی را مدیریت کنیم ، تبدیل به مسئله سیاسی می شود و در صورت ادامه وضعیت به چالش امنیتی تبدیل خواهد شد. شبهه افکنی مراحل مختلفی دارد ، زمانی که آنها یک شبهه کلی مانند عدم ساخت واکسن ایرانی را  گسترش می دهند ، اگر در قامت دفاع برآییم و از خط تولید مستند تهیه کنیم ، آنها شبهه های دیگری را در ارتباط با مراحل تولید واکسن مطرح می کنند . در واقع ما باید در جهاد تبیین کنشگر باشیم یعنی به جای آن که منتظر روایت گری دشمن باشیم تا به آن پاسخ دهیم ، پیش دستی کنیم و روایت گر باشیم تا اجازه شبهه افکنی به دشمن داده نشود .

*تهاجم ترکیبی مدنظر مقام معظم رهبری 

***آقای جهان تیغی ، تعریف شما از تهاجم چیست ؟ یعنی در فضای فعلی ، صرفا روایت گری می تواند معنای تهاجم ترکیبی مد نظر مقام معظم رهبری باشد ؟ به عنوان مثال در خصوص واکسن ، ساخت یک مستند از مراحل و اعلام میزان تولید کافی است ؟ یا زمانی که در مورد یمن سخن می گوییم باید بقایای موشک هایی که به خانه های مردم اصابت شده است و 

تسلیحات مورد استفاده را به تصویر بکشیم تا مردم بدانند این تجهیزات ساخت کدام کشور است ؟

روایت شرح یک واقعه است یعنی رویدادی مانند ساخت واکسن رخ می دهد و داستانی درباره آن بیان می شود. رسانه های معاند واقعه موجود را وارونه مطرح می کنند . آنچه رخ داده این است که تمام جهان با ویروس کرونا درگیر است و جمهوری اسلامی ایران با وجود این که سال ها تحت تحریم های مختلف قرار دارد ، واکسن تولید کرده است و اگر این موفقیت حاصل نمی شد ، کشورهای غربی از دادن واکسن خودداری می کردند و از آن به عنوان اهرم فشار در مذاکرات استفاده می کردند و عده ای هم در داخل با سیاسی کاری این موضوع را ادامه دادند. تهاجم زمانی رخ داد که پس از ساخت واکسن توسط ایران ،کشورهای غربی اعلام کردند که به شما واکسن می دهیم . این یعنی آنها حاضر شدند یک قتل عمومی در کشور رخ دهد تا به اهداف سیاسی خود برسند و این نقض واقعی حقوق بشر است و ما در روایت این ماجرا خیلی کوتاهی کردیم.

در مورد موضوع یمن در تمام قطع نامه های صادر شده و بیانیه هایی که کشورهای غربی به ویژه امریکا صادر کرده است ، یمن متهم شده است که چرا موشک پرتاب می کند و به هیچ وجه عملکرد کشورهایی که در یمن موشک شلیک می کنند نقد نمی شود. هیچ گاه این روایت مطرح نمی شود که چه کسی جنگ را شروع کرد .

مهمترین دلیل برای این که چرا ما در تهاجم موفق عمل نکردیم این است که باید بپذیریم در عرصه بین المللی ، رسانه هایی که بتوانند در دنیا کنش داشته باشند ، به صورت قدرتمند نداریم ، البته رسانه ها همواره در حصار تحریم بوده اند اما در حالت کلی روایت گری ضعیف عمل کرده اند‌

برنامه امواج شبهه که گفتگوی تخصصی پیرامون ماهیت شناسی رسانه های معاند فارسی زبان است، روزهای یکشنبه و سه شنبه ساعت 16 به مدت 60 دقیقه به روی آنتن این شبکه به نشانی موج اف ام ردیف 103. مگاهرتز می رود. و در این قسمت به شاخص های مهم برای جهاد تبیین با دشمن پرداخت.

این برنامه به تهیه کنندگی سیده فاطمه شعار، هماهنگی گیسو جعفرزاده، آیتم سازی بی بی الهه مصطفوی ، گویندگی فاطمه عباسی و با کارشناسی و اجرای مصطفی صادقی تقدیم مخاطبان می شود.