رئیس سابق سازمان انرژی اتمی: با برجام از تولید پلوتونیوم محروم شد

خبرگزاری تسنیم: پنجاه و سومین نشست ماهانه جامعه اسلامی مدیران با موضوع "بررسی برجام و توافق پاریس" با حضور فریدون عباسی رئیس سابق سازمان انرژی اتمی و سید یاسر جبرائیلی کارشناس اقتصاد سیاسی برگزار شد.

فریدون عباسی در ابتدای این نشست با اشاره به سابقه فعالیت‌های حوزه انرژی اتمی در ایران گفت: در سال ۶۶ تلاش برای ایجاد پدافند اتمی آغاز شد. چرا که عراق برای دستیابی به بحث‌های هسته‌ای گام‌هایی را برداشته بود و این نگرانی وجود داشت که همانطور که رژیم بعث از سلاح‌های شیمیایی استفاده می‌کرد در صورت دستیابی به سلاح‌های اتمی آسیب بیشتری به ایران بزند؛ لذا در داخل کشور این نیاز پدید آمد. به همین سبب تلاش شد ابزار اندازه گیری تابش‌های هسته‌ای که برای بحث پدافند اهمیت داشت را با وجود تحریم‌ها به کشور وارد کنیم و این اتفاق افتاد و همچنان این ادوات امروز مورد استفاده قرار می‌گیرند. بعد از قطعنامه ۵۹۸ و همچنین رحلت امام خمینی (ره) تغییراتی در بحث انرژی هسته‌ای پدید آمد و یک نوع سردرگمی در کشور وجود داشت. تا اینکه تصمیم نظام بر آن شد که راکتور بوشهر تکمیل شود. تصمیمی که کشور‌های غربی برای انجام آن قدمی برنداشتند.

رئیس انجمن هسته‌ای ایران ادامه داد: پیش از انقلاب بنا بر نیازسنجی قرارداد مربوط به ۴۰۰۰ مگاوات تولید برق هسته‌ای با کشور‌های فرانسه و آلمان بسته شده بود که با بدعهدی طرف خارجی متوقف شد. پس از پیروزی انقلاب مسلما نیاز کشور به انرژی نمی‌بایست تغییر می‌کرد و بر همین نیاز طبق آخرین تصمیمات وزارت نیرو مقرر شده است تا سال ۱۴۱۰ در کشور ۱۲۳ هزار مگاوات برق نصب شده وجود داشته باشد که حدود ۱۰۰۰۰ مگاوات آن بصورت برق هسته‌ای در کشور تولید شود.

عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی گفت: لذا برای تحقق این هدف می‌بایست در تمام قسمت‌های این صنعت سرمایه‌گذاری کرد تا کمبود ۹۰۰۰ مگاواتی موجود را بتوانیم جبران بکنیم. این در حالی است که امکاناتی نیز در خارج از کشور داریم که اجازه بهره‌برداری از آن را فعلا نداریم. برای مثال ۱۰ درصد از غنی سازی شرکت فرانسوی اورلیف متعلق به ایران است، اما از پیروزی انقلاب هیچ سهم برای ایران قائل نشده‌اند.

وی با اشاره به فراز و نشیب‌های صنعت هسته‌ای رشد این صنعت را در دوره ریاست مهندس آقازاده خوب ارزیابی کرد و افزود: به جز در قسمت اکتشاف در دوره ۱۲ ساله مهندس آقازاده و به خصوص در ۴ سال پایانی ریاست وی صنعت هسته‌ای پیشرفت‌های بسیاری را تجربه کرد.

عباسی ادامه داد: سال‌ها پیش از برجام در مورد باز طراحی راکتور اراک مقالاتی در رسانه‌های خارجی نوشته شد که برای عدم تولید پلوتونیوم باید این راکتور باز طراحی شود. ما در برهه‌ای این خواست غربی‌ها را از زبان مسئولین کشور نیز می‌شنیدیم. سوال اینجاست که در حالی که پلوتونیوم سوخت راکتور‌های آینده است چرا نباید پلوتونیوم داشت. متاسفانه در برجام کشور را تقریبا الی الابد از تولید پلوتونیوم محروم کرده‌اند. متاسفانه در مذاکرات در یک اقدام غلط تمام دستاورد‌های بدست آمده، از غنی‌سازی ۲۰ درصد گرفته تا ۱۸ هزار سانتریفیوژ فعال همه و همه در گام اول به عنوان امتیاز بزرگ به غرب داده شد و در ادامه مذاکرات دست ایران خالی ماند. در برجام ایران از متهم به مجرم تبدیل شد و ادعای بسته شدن pmd فریب بود چرا که مذاکره کنندگان اتهامات را پذیرفتند و ما مجرم شدیم و در واقع مقاومتی که در طول مذاکرات ۱۲ ساله پیش از آن صورت گرفته بود و غرب موفق به اثبات آن نشده بود مورد قبول ایران واقع شد و برجام بر اساس pmd (ابعاد احتمالی نظامی) نوشته شده است.

رئیس سابق سازمان انرژی اتمی خاطرنشان کرد: تمام محدودیت پذیرفته در برجام به این خاطر است که ایران در آن مجرم شناخته شده و در واقع برجام تاوان مجرم است.

عباسی ادامه داد: ایران به سرعت فاصله خود را با کشور‌های پیشرفته در حوزه‌های مختلف کاهش داده است. ارسال موشک به فضا و مواردی نظیر آن باعث افزایش عزت ملی ایران شده است. کشور‌های غربی تمام تلاش خود را برای متوقف کردن ایران به کار می‌گیرند و هر چه پیشرفت ایران بیشتر شود آن‌ها مجبور به عقب نشینی خواهند شد. متاسفانه در طول مذاکرات از تجربیات دوره‌های پیشین استفاده نشد و در حالی که خود من شاهد بودم که در دوره مذاکرات آقای جلیلی ایشان برای هر کدام از بند‌های مورد مذاکره سه راهکار تعبیه کرده بود، اما استعلامی که از ایشان انجام دادم هیچ یک از مواردی که انجام شده بود را تیم جدید از ایشان مطالبه نکرده بود.

وی افزود: منع کردن ایران برای استفاده از سانتریفیوژ‌های p ۱ در برجام به این دلیل است که trl (سطح آمادگی تکنولوژی) این محصول در کشور در بالاترین سطح یعنی ۹ است، در حالی که trl سانتریفیوژ‌های ir ۸ حتی یک هم نیست و هنوز جای کار بسیار دارد.

وی با اشاره به اینکه پیش از برجام مواجهه با مدیرانی که از لحاظ ذهنی با تفکرات انقلاب همسویی نداشتند باعث آسیب بود ادامه داد: بعد از شهادت شهید احمدی روشن کارخانه‌ای که ایشان در آن کار می‌کرد تعطیل شد چرا که دو فرزند مدیر آن کارخانه در خارج از کشور بودند و معاون وی را در حال مهاجرت به آمریکا قرار داشت!

در ادامه سیدیاسر جبرائیلی با اشاره به توافق پاریس و تعهد ایران برای کاهش گاز‌های گلخانه‌ای گفت: در ۲۶ آبان ۹۴ برنامه‌ای موسوم به "برنامه ملی برای کاهش گاز‌های گلخانه‌ای" در هیئت دولت تصویب شده و برای اجرا به دستگاه‌های اجرایی ابلاغ می‌شود. در فروردین ۹۵ تعهدات ایران در این توافق نامه توسط وزیر خارجه امضا می‌شود و تیرماه همان سال این توافق به مجلس می‌رود. مجلس شورای اسلامی خواهان پیوست توافق که همان تعهدات ایران است می‌شود. خانم ابتکار وجود چنین تعهدی را انکار می‌کند.

جبرائیلی ادامه داد: بسیاری از صنایع ایران از جمله تولید آهن، سیمان، آلومینیوم و ... با تولید گاز‌های گلخانه‌ای همراه است. تعهدی که صورت گرفته بدین صورت بوده که ایران می‌بایست به شرط دریافت کمک از اتحادیه اروپا ۱۲ درصد از تولید گاز‌های گلخانه‌ای را تا سال ۲۰۳۰ کاهش دهد که این کاهش یعنی رشد منفی در صنعت و اقتصاد.

کارشناس ارشد اقتصاد سیاسی خاطرنشان کرد: متاسفانه باید اعلام کنیم که خاموشی‌های سال گذشته و خاموشی برق صنعت در سال جاری نه تنها به علت کم آب و استخراج بیت کوین نیست بلکه تا حدود زیادی به توافق نامه پاریس باز می‌گردد. وی افزود: کشور‌های غربی که از زمان ماشین بخار در حال تولید گاز‌های گلخانه‌ای هستند حداقل ۲۰۰ سال در این زمینه در صدمه زدن به محیط زیست پیش قدم بوده اند فلذا نمی‌توان نسبت به نیت آنان برای انجام چنین اموری خوشبین بود.