قایق‌های سپاه «رادارگریز» و «بدون سرنشین» می‌شوند

اندیشکده آمریکایی «مرکز بین المللی امنیت دریانوردی» در گزارشی حمله به صورت «هجوم دسته جمعی» به عنوان یک تاکتیک در نیروی دریایی سپاه که در آن انبوهی از قایق‌های تندرو به یک هدف حمله می‌کنند را پاشنه آشیل نظامیان آمریکایی خوانده است.

همین چالش جدی که حضور قایق‌های تندرو در خلیج فارس متوجه نیروهای آمریکایی می‌کند را می‌توان دلیل محکمی برای سرمایه‌گذاری و توسعه شناورهای تندرو بر شمرد و به همین دلیل طی سالهای اخیر جمهوری اسلامی ایران دستاوردهای مهم و تاثیرگذاری را در حوزه شناورهای تندرو معرفی کرده است.

اسفندماه سال ۱۳۹۳ نیروی دریایی سپاه در رزمایش پیامبر اعظم-۹ ، ماکت یک فروند ناو هواپیمابر کلاس نیمیتز را منهدم کرد

** سپاه به دنبال توسعه شناورهای بدون سرنشین

صبح امروز ششمین همایش ملی شناورهای تندرو در دانشگاه علوم دریایی امام خامنه‌ای در زیباکنار انزلی برگزار شد و در این مراسم سرلشکر حسین سلامی فرمانده کل سپاه پاسداران به جنبه‌ای از توان دریایی و شناورهای تندرو اشاره کرد که می‌توان گفت تاکنون سخن زیادی از آن به میان نیامده بود و آن هم ساخت شناورهای بدون سرنشین بود.

سرلشکر سلامی با تأکید بر اینکه باید به سوی تولید شناورهای بدون سرنشین حرکت کنیم، گفت: دستیابی به چنین دستاوردی با توجه به دانشی که در اختیار داریم امکان‌پذیر است.

استفاده شناورهای بدون سرنشین رزمی یا همان USV عرصه‌ای نسبتا جدید و اثرگذار در ایجاد قدرت دریایی است که طی سال‌های اخیر در سراسر دنیا مورد توجه قرار گرفته است. به طور کلی بهره برداری از تجهیزات بدون سرنشین مانند خودروها، هواپیماها و قایق‌های بدون سرنشین که قابلیت اجرای عملیات‌های تعریف شده را بدون نیاز به حضور اپراتور درون آنها داشته باشد، روز به روز در حال افزایش است که مصداق بارز آن را می‌توان در فراگیر شدن استفاده از پرنده‌های هدایت پذیر از دور یا همان پهپاد برشمرد.

شناورهای بدون سرنشین در حقیقیت شناورهایی هستند که کنترل و اجرای عملیات آنها از نقطه‌ای دیگر و از راه دور بدون حضور دریانوردان انجام می‌شود و به طور مسلم چنین فناوری برای اجرای ماموریت‌های رزمی در دریا نیز مورد توجه نیروهای نظامی قرار خواهد گرفت.

شناور رزمی بدون سرنشین JARI که توسط چین طراحی شده، یکی از نمونه‌های توسعه یافته از شناورهای رزمی بدون سرنشین در دنیا است. این شناور ۱۵ متر طول، ۲۰ تن وزن، ۴۲ نات سرعت و بردی در حدود ۵۰۰ ناتیکال مایل (بیش از ۹۰۰ کیلومتر) دارد و قادر است بر علیه اهداف سطحی و زیرسطحی اجرای عملیات کند.

شناور رزمی بدون سرنشین JARI

** یامهدی؛ گام اول ایران در حوزه USV

اما در کشورمان اولین گام سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به حوزه ساخت شناورهای بدون سرنشین را می‌توان شناور تندروی «یامهدی» برشمرد که مجهز به سه جایگاه پرتاب راکت است و همچنین می‌تواند با حمل مواد منفجره تبدیل به یک بمب متحرک در دریا شود و به بدنه ناوهای دشمن اصابت کند.

سه جایگاه پرتاب راکت در قسمت جلوی قایق یامهدی که با توجه به ابعاد آنها، احتمالا این قایق پرتابگر راکت‌های فلق است

از سویی بدنه کامپوزیتی و حجم کوچک این قایق که طولی کمتر از ۱۲ متر و ارتفاعی ۱.۵ متری دارد باعث شده تا سطح مقطع راداری آن در دریا پایین باشد و احتمال اصابت آن توسط سامانه‌های دفاع سطحی دشمن پایین بیاید.

طول آبخور شناور بدون سرنشین یامهدی ۶۵ سانتی‌متر است و سرعت آن نیز در بیشترین میزان خود به ۵۰ نات (بیش از ۹۰ کیلومتر بر ساعت) می‌رسد.

شلیک راکت از شناور بدون سرنشین یامهدی در رزمایش پیامبر اعظم ۵

سامانه هدایت قایق بدون سرنشین «یامهدی» نیز به گونه‌ای است که قابلیت هدایت از ساحل و یا از شناورهای دیگر را دارد و همین موضوع باعث می‌شود تا این قایق تندرو بدون ایجاد خطر برای هدایت کننده آن، به نزدیک ترین فاصله با ناوهای دشمن برسد.

** قایق‌های تندرو سپاه رادارگریز می‌شوند

اما دومین محور مهمی که در خصوص آینده شناورهای تندرو ایرانی توسط فرمانده کل سپاه و فرمانده نیروی دریایی سپاه مطرح شد، موضوع رادارگریزی شناورهای تندرو بود که سرلشکر سلامی با تاکید بر اهمیت این موضوع، گفت: شناورهای ما باید قدرت اختفا از دید رادارها و چشم‌های مسلح و غیرمسلح را داشته باشند.

دریادار تنگسیری فرمانده نیروی دریایی سپاه هم این محور را مورد تاکید قرار داد که رادارگریزی و قدرت اختفا، گام بعدی در زمینه ساخت شناور است و گفت: باید از مرحله ساخت بدنه شناورها فراتر برویم و در گام دوم، اختفای شناور و هوشمندسازی آن را مورد توجه قرار دهیم.

** مثلث مرگ ناوهای آمریکایی تکمیل می‌شود

با در نظر گرفتن سخنان فرمانده کل سپاه و فرمانده نیروی دریایی سپاه، گام بعدی ندسا در طراحی و تولید شناورها و قایق‌های تندرو را می‌توان مبتنی بر دو ویژگی « رادارگریزی» و «بی‌سرنشینی» عنوان کرد. موضوعی که گام‌های اولیه آن با ساخت شناور یا مهدی در کشور برداشته شده و اکنون باید منتظر گام‌های بلندتر در این عرصه بود.

از سویی ترکیب این دو ویژگی با اصلی ترین مولفه قایق‌های تندرو سپاه یعنی سرعت ، مثلث تهدید و مرگ بالقوه‌ای را برای هر نیروی بیگانه‌ای که به دنبال رویارویی با شناورهای نیروی دریایی سپاه باشد رقم خواهد زد، چراکه به گفته دریادار تنگسیری، شناورهای سپاه در حال حاضر به سرعت ۹۰ نات (۱۶۶ کیلومتر بر ساعت) رسیده‌اند و در آینده‌ای نزدیک هم شناورهایی با سرعت ۱۰۰ نات (۱۸۵ کیلومتر بر ساعت) توسط نیروی دریایی سپاه ساخته خواهد شد.

سامانه راکت‌های هدایت شونده ایران؛ کابوسی برای صهیونیست‌ها و سعودی‌ها یک نشریه تخصصی آمریکایی در مقاله‌ای با اشاره به رونمایی ایران از طرح تبدیل راکت‌های زمین به زمین عادی به جنگ‌افزارهای هدایت‌شونده پیشرفته، این طرح را باعث نگرانی صهیونیست‌ها و سعودی‌ها دانست.

نشریه آمریکایی «نشنال اینترست» که یک نشریه تخصصی در حوزه روابط بین‌الملل است، در مقاله‌ای به قلم مایکل پِک (Micheal Peck) به بررسی دستاورد نظامی جدید ایران و تأثیرات آن بر معادلات نظامی منطقه پرداخته است.

مایکل پک در مقاله‌ای که امروز چهارشنبه نهم اکتبر (17 مهر) در پایگاه اینترنتی نشریه نشنال اینترست منتشر شده، نوشته است:

ایران از طرح تازه‌ای رونمایی کرده که به نظر می‌رسد قابلیت تبدیل راکت‌های زمین به زمین غیرقابل هدایت را به جنگ‌افزارهای هدایت شونده دارد. به گزارش هفته‌نامه جینز دیفنس ویکلی (Jane's Defense Weekly)، سامانه "لبیک "1 شبیه واحدهای هدایتگری است که برای خانواده موشک های سوخت جامد "فاتح-110" استفاده می شود. همانند خانواده موشک های فاتح-110، این سامانه ها نیز بین موتور راکت و کلاهک نصب می شوند تا راکت را هدایت کنند. این سامانه جدید با راکت توپخانه ای زلزال کالیبر 610 میلیمتری قابل مقایسه است.

این دستاورد نگرانی کارشناسان اسرائیلی را برانگیخته چرا که آنها می گویند حزب الله- ارتش نیابتی ایران در لبنان- زرادخانه ای با 150 هزار راکت در اختیار دارد که می تواند با آنها اسرائیل را هدف قرار دهد. به گزارش تایمز آو ایزرائیل آنچه تازه و باعث نگرانی است، ایرودینامیک بالک‌ها (winglets) است که بسیار منحصر‌به‌فرد بوده و تا کنون نه در ایران و نه در هیچ کشور دیگری مشاهده نشده است. در این سامانه به جای کپی‌برداری از سایر نمونه‌های خارجی از طراحی بومی استفاده شده که بیانگر اعتمادبه‌نفس ایرانیان است. احتمالا هدف از این ایرودینامیک تازه و منحصربه‌فرد، افزایش قابلیت مانور راکت های دگرش‌یافته است.

راکت های توپخانه ای، جنگ افزارهایی با دقت کم هستند که ایجاد هراس و ویرانی گسترده، مستلزم شلیک گروهی آنها است. با این حال، اگر ایران بتواند یک راکت غیرقابل هدایت را به جنگ‌افزاری هدایت شونده تبدیل کند، این روند در کارآیی راکت ها، دگرش اساسی ایجاد خواهد کرد.

نگرانی اسرائیلی ها عجیب و غیرعادی نیست. تل آویو درحالی که از گذشته همواره نگران شلیک گروهی راکت ها از گستره مرزهای لبنان به خاک اسرائیل بوده، اکنون باید به احتمال شلیک گروهی جنگ‌افزارهای هدایت شونده ای بیاندیشد که اهداف راهبردی این کشور مانند نفتکش ها، پالایشگاه های شیمیایی و فرودگاه های نظامی را نشانه خواهند گرفت. اگر این راکت ها قابلیت مانور داشته باشند چه بسا بتوانند از سپرهای دفاع موشکی اسرائیل مانند گنبد آهنین عبور کنند.

عربستان سعودی نیز می تواند از بابت سامانه تازه ایران نگران باشد. برغم این که ریاض برای به دست آوردن سامانه دفاع موشکی پاتریوت ساخت آمریکا میلیاردها دلار هزینه کرده اما در یورش های اخیر به تاسیسات نفتی آرامکو، سامانه های دفاعی سعودی نتوانست پهپادها و موشک های شلیک شده را ردیابی یا سرنگون کند. حال این سامانه های ناکارآمد در برابر رگباری از راکت‌های هدایت شونده چگونه قابلیت دفاعی خواهند داشت؟