کروزهای ایران؛ تیرهای آبی برای غول های آهنی در دریا

خبرگزاری فارس: چهلمین برگ از دفتر انقلاب اسلامی درحالی ورق می‌خورد که نهضت پایه گذاری شده توسط امام خمینی (ره) در طول ۴۰ سال گذشته از سوی دشمنان و بدخواهان خود با چالش‌های متعددی در حوزه‌های مختلف مواجه بوده است.

علیرغم چالش‌هایی، چون تحریم، ناامنی‌های داخلی، کودتا، جنگ تحمیلی، حمایت از گروهک‌های تروریستی در داخل و گسترش تروریسم در کشور‌های منطقه که مهمترین مصادیق خصومت با انقلاب اسلامی از سوی دشمنان و در راس آن‌ها آمریکا است؛ توانمندی‌های امنیتی و دفاعی جمهوری اسلامی ایران در طول ۴۰ سال گذشته نه تنها دچار تحدید نشد، بلکه با تکیه بر توانمندی‌های علمی، صنعتی، دانشگاهی و تکنیکی داخل کشور توانست پیشرفت‌های فنی خود در حوزه نظامی را بیش از پیش گسترش داد.

به موازات پیشرفت‌های نرم افزاری انقلاب اسلامی در عرصه دفاع و امنیت، از آنجایی که این حوزه از نخستین روز‌های پس از انقلاب دچار تحریم کشور‌های خارجی قرار گرفت، رویکرد خودکفایی در عرصه تجهیزات و تسلیحات دفاعی برای عبور از تنگنای تحریم نیز در دستور کار قرار گرفت و نیرو‌های مسلح به عنوان نخستین دستگاه در کشور نهضت جهاد خودکفایی را آغاز کردند.

صنایع دفاعی کشورمان طی ۴۰ سال گذشته توانستند در عرصه‌های گوناگون، چون زمینی، هوایی، دریایی، موشکی، فضایی، پدافندی زرهی و ... تجهیزات و دستاورد‌های قابل ملاحظه‌ای را تولید و به مرحله عملیاتی برسانند.

در آستانه چهلمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی برای آشنایی عموم مردم با دستاورد‌های دفاعی جمهوری اسلامی ایران، در سلسله گزارش‌هایی به معرفی برخی از این دستاورد‌ها می‌پردازد.

در چهارمین گزارش به بررسی دستاورد‌های نیرو‌های مسلح جمهوری اسلامی ایران در زمینه طراحی و تولید موشک‌های کروز دریایی خواهیم پرداخت.

۲۷۰۰ کیلومتر طول مرز‌های آبی جمهوری اسلامی ایران در خلیج فارس، دریای عمان و دریای خزر و همچنین منابع سرشار طبیعی در آب‌های کشور، ایران را به کشوری با سواحل و دریا‌های غنی و ارزشمند تبدیل کرده است.

خلیج فارس با بیش از ۸۰۵ میلیارد بشکه ذخایر نفتی و ۷۰ تریلیون متر مکعب ذخیره گاز طبیعی شناخته شده، بزرگترین مخزن انرژی جهان لقب گرفته است که به دلیل اتصال آن به دریای عمان و آب‌های آزاد از طریق تنگه هرمز همواره چشم طمع ابرقدرت‌ها به سمت آن بوده است.

حضور کشور‌های غربی در آب‌های خلیج فارس به بهانه مبارزه با کمونیسم و و یا تامین امنیت شرکت‌های نفتی موجب شد تا حضور آن‌ها به ویژه ناوگان پنجم نیروی دریایی آمریکا مستقر در بحرین به تهدیدی دریاپایه علیه کشورمان تبدیل شود و در سال‌های گذشته نیز فرماندهان نظامی بار‌ها تاکید کرده‌اند که تهدیدات آینده علیه کشورمان دریاپایه خواهد بود.

با این تفاسیر ایجاد قدرت دریایی پایدار، صیانت از منافع کشور در دریا‌ها و سیادت دریایی در آب‌های سرزمینی مستلزم تقویت توان دفاعی و توسعه تسلیحات مورد استفاده در رزم دریایی است.

به موازات توسعه شناور‌های سطحی و زیرسطحی در نیرو‌های مسلح، موضوع تسلیح و تجهیز آن‌ها نیز در دستور کار صنایع دفاعی جمهوری اسلامی ایران قرار داشت که یکی از جلوه‌های آن موشک‌های کروز ضدکشتی مبتنی بر پرتابگر‌های زمین‌پایه، دریاپایه و هواپایه است.

کروز نوعی از موشک است که ارتفاع پروازی آن نزدیک سطح زمین و یا دریا است و سرعتی کمتر از سرعت صوت دارد. ارتفاع کم پروازی موشک‌های کروز این قابلیت را برای آن‌ها فراهم می‌کند تا کمتر در معرض شناسایی توسط رادار‌ها و تیررس سامانه‌های پدافندی قرار گیرند.

**ظفر؛ سلاح مهلک قایق‌های تندرو

«ظفر» نام موشکی کروز و کوتاه برد است که قابلیت شلیک را قایق‌های تندرو، بالگرد و لانچر‌های زمینی دارد. این موشک کروز که به منظور انهدام شناور‌های کوچک و متوسط طراحی شده است، به سرجنگی ۳۰ کیلوگرمی مجهز است و سامانه هدایتی آن نیز به صورت شلیک کن-فراموش کن است.

این موشک که کاربرد اصلی آن بر قایق‌های تندرو است، می‌تواند تا سرعت ۳۰ نات قایق محمول شلیک شود.

**نصر؛ متنوع‌ترین کروز ایرانی

«نصر» عضوی دیگر از خانواده کروز‌های ایرانی است که خود نمونه‌های متنوعی را با کاکرد‌های متفاوت در بر می‌گیرد. این موشک با برد ۳۵ کیلومتر و سرجنگی ۱۳۰ کیلوگرمی قدرت تخریب بیشتری نسبت به موشک ظفر دارد.

موشک نصر در حال شلیک از لانچر زمینی

موشک نصر از لانچر‌های زمینی، شناور‌های تندرو و نمونه هواپایه آن از انواع بالگرد‌ها و جنگنده‌ها مانند F-۴E فانتوم قابلیت شلیک دارد که تا کنون نمونه هواپایه آن بر روی جنگنده‌های فانتوم و بالگرد Bel-۲۰۶ نیروی دریایی سپاه نصب و شلیک شده است.

موشک نصر نصب شده بر روی بالگرد بل-۲۰۶،

نصر هواپایه نصب شده بر روی جنگنده فانتوم

«نصربصیر» نمونه دیگر کروز هواپایه نصر است که در زمینه سامانه هدایت نسبت به نمونه‌های قبلی خود تغییر کرده است. این موشک با داشتن سر جستجوگر بدون انتشار تشعشع به قابلیت عملیات بدون شناسایی توسط رادار‌های دشمن مجهز شده است که احتمال هدف قرار گرفتن آن توسط سامانه‌های پدافندی و دفاع نقطه‌ای مبتنی بر رادار را کاهش می‌دهد.

موشک نصر بصیر

نصر بصیر علاوه بر ویژگی‌های فوق از قابلیت‌های بیشتری برای مقابله با اخلال و جنگ الکترونیک برخوردار است.

**نور؛ بستر توسعه کروز‌های دریایی

نور معروف‌ترین کروز ایرانی و بستر توسعه و افزایش برد موشک‌های کروز دریایی در ایران است که با برد ۱۲۰ کیلومتر و سرجنگی ۱۵۵ کیلوگرمی، توان ضربه زدن و انهدام انواع شناور‌های کوچک و متوسط را دارد.

موشک نور شلیک شده از لانچر زمینی

این موشک قابلیت شلیک از شناور‌ها و ساحل را دارد و تاکنون بار‌ها در رزمایش‌های گوناگون به سمت اهداف دریایی شلیک شده است.

موشک نور نمونه‌ای هواپایه را نیز برای شلیک از جنگنده‌های F-۴E دارد که «قائم» نام گرفته است.

**قادر؛ خطر بالقوه ناو‌های جنگی

موشک کروز «قادر» در شهریورماه سال ۱۳۹۰ به صورت رسمی رونمایی شد. این کروز دریایی که نمونه پیشرفته‌تر موشک نور است، با برد ۲۰۰ کیلومتر و برخورداری از سرجنگی ۲۰۰ کیلوگرمی از قابلیت تخریب بالایی برخوردار است که می‌تواند علیه اهداف دریایی مانند ناو‌های جنگی و اهداف ساحلی دشمن استفاده شود.

موشک قادر در حال شلیک از لانچر زمینی

برخورداری از سامانه خلبان خودکار دیجیتال، برنامه ریزی برای موشک قبل از شلیک، شناسایی اهداف با سطح مقطع راداری کم، مقاومت در برابر جنگ الکترونیک و آماده سازی سریع موشک برای شلیک از جمله ویژگی‌های موشک قادر است.

نمونه هواپایه قادر نیز می‌تواند از جنگنده‌های F-۴E و بالگرد Mi-۱۷ به سمت اهداف شلیک شود.

قادر هواپایه نصب شده بر روی جنگنده فانتوم

قدیر؛ شعاع خطر ۳۰۰ کیلومتر!

قدیر جدیدترین موشک کروز ایرانی است که نخستین بار در بهمن ماه سال گذشته و در جریان رزمایش مشترک محمدرسول الله (ص) ارتش جمهوری اسلامی ایران شلیک شد.

موشک قدیر شلیک شده در رزمایش نیروی دریای ارتش

این موشک نیز مانند «قادر» توسعه یافته از بستر موشک نور است که با افزایش بازدهی موتور و کاهش سوخت مصرفی، نسبت به افزایش برد آن اقدام شده است.

موشک قدیر

در قسمت زیرین بدنه موشک قدیر یک ورودی هوا دیده می‌شود که مربوط به موتور جت آن برای تامین نیروی پیشران در فاز پروازی کروز است و همچنین در انتهای آن نیز یک بوستر برای فراهم کردن سرعت اولیه شلیک تعبیه شده است.

موشک قدیر که دوربردترین کروز دریایی ایران نیز محسوب می‌شود، با برد ۳۰۰کیلومتر شعاع عملیاتی مناسبی را برای دفاع از سواحل کشور و حتی تهدید سواحل دشمن فراهم می‌آورد.

قدیر همانند دیگر موشک‌های هم خانواده خود مانند نور و قادر امکان شلیک از ساحل و شناور را دارد.

**نصیر؛ ناشناخته‌ترین کروز ایرانی

موشک کروز نصیر در اردیبهشت ماه سال گذشته توسط وزیر دفاع رونمایی و به نیروی دریایی سپاه تحویل داده شد. وزیر دفاع در تشریح قابلیت‌های این موشک قابلیت شلیک از ساحل و دریا علیه اهداف دریایی از جمله کشتی‌های جنگی و اسکله ها، آماده سازی و واکنش سریع، ارتفاع پروازی پایین، دقت بالای ناوبری و اصابت به هدف، قدرت تخریب زیاد، قابلیت ضد جمینگ جنگ الکترونیک بالا به واسطه رادار پیشرفته و شلیک از روی شناور‌های تندرو را از ویژگی‌های آن برشمرد.

بررسی شکل فیزیکی موشک نصیر نشان می‌دهد که قسمت انتهایی موشک مشابه موشک «نصر» با تفاوت کوچکی در بالک‌های انتهایی است که در قسمت انتهای موشک یک موتور جت برای تامین نیروی پیشران در فاز کروز پرواز تعبیه شده است.

همچنین به منظور شلیک موشک و تامین سرعت اولیه نیز یک بوستر سوخت جامد در انتهایی‌ترین قسمت موشک در نظر گرفته شده.

آنچه در این گزارش گفته شد، مهمترین موشک‌های کروز دریایی ساخته شده به دست متخصصان صنعت دفاعی بود که با بررسی سیر توسعه و تکامل موشک‌های کروز دریایی می‌توان به هماهنگی در برد، دقت اصابت و شدت تخریب در آن‌ها پی برد.

تجهیز شناور‌های مختلف رزمی به موشک‌های کروز و همچنین پوشش سامانه‌های ساحل به دریا می‌تواند با ایجاد قدرت بازدارندگی، امنیت پایداری را برای سواحل کشورمان در جنوب و شمال به ارمغان بیاورد.