زنگنه: امیدی به صادرات گاز به پاکستان ندارم!

خبرگزاری مهر: پاکستان در همسایگی شرقی ایران با بیش از ۲۰۰ میلیون نفر جمعیت همواره با مشکل کمبود منابع انرژی و به طور ویژه گاز طبیعی روبرو بوده است و تلاش‌های دولتمردان این کشور برای توسعه میادین جدید و تأمین نیاز گاز بی نتیجه مانده است؛ به این ترتیب تنها با واردات انرژی این کشور می‌تواند نیاز‌های خود را تأمین کند.

۴ دلیل برای الزام صادرات گاز به پاکستان / ایران از روسیه و قطر و ترکمنستان عقب ماند

ایران به عنوان دومین دارنده ذخایر گاز در جهان شناخته می‌شود، اما در حال حاضر سهمی کمتر از ۲ درصد از بازار گاز جهانی را دارا است. این درحالی است که کشور‌های دیگر همچون روسیه، قطر و ترکمنستان به ترتیب ۲۰، ۱۲ و ۴ درصد از صادرات گاز کل جهان را در انحصار خود دارند.

با توجه به نیاز گازی کشور پاکستان، صرفه اقتصادی واردات گاز از ایران، امنیت تأمین انرژی و مهم‌تر از آن درآمد صادرات گاز در دوران تحریم برای ایران، صادرات گاز به پاکستان را به اقدامی برد-برد برای دو طرف تبدیل کرده است.

سرگذشت قرارداد خط لوله صلح / جنگ گازی آمریکا علیه ایران

به گزارش خبرنگار مهر، مذاکرات صادرات گاز به پاکستان در اواخر دولت هشتم و در دور اول وزارت زنگنه در نفت آغاز شد. در ابتدای دولت نهم مذاکره ایران و پاکستان نتیجه داد و قرارداد ۲۵ ساله خط لوله صلح (IP) در سال ۸۸ به امضا رسید.

این خط لوله با هدف صادرات گاز به پاکستان کلید خورد تا در ادامه به بازار‌های هند و حتی چین نیز از این طریق ورود کند. با این وجود از همان ابتدا ایالات متحده امریکا به منظور جلوگیری از توسعه روابط این کشور‌ها با ایران با این خط لوله مخالفت و تلاش کرده مانع اجرای آن شود.

قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء؛ پای کار صادرات گاز به پاکستان

بدین طریق در همان ابتدا و پیش از انعقاد قرارداد، دولت هند از این خط لوله خارج و قرارداد نهایی بین ایران و پاکستان منعقد شد. با پیگیری‌ها و تلاش‌های دیپلماتیک در سال ۸۸ کار احداث بخش ایرانی خط لوله توسط قرارگاه سازندگی خاتم الانبیا کلید خورد.

با وجود انعقاد رسمی قرارداد بین ایران و پاکستان، اما ایالات متحده آمریکا در یک جنگ گازی تمام عیار علیه ایران تلاش کرد مانع اجرای آن شود. در همین راستا از طریق مذاکره با ترکمنستان درصدد بود تا نیاز گاز هند و پاکستان را از طریق واردات از ترکمنستان به کمک خط لوله تاپی برطرف کند.

سعودی‌ها هم آستین بالا زدند / چرا تاپی بی ثمر ماند؟

امریکا در راستای کارشکنی علیه خط لوله صلح، تلاش کرده تا نیاز مالی پروژه تاپی را به کمک متحدان خود همچون عربستان تأمین کند.

سید علی نصر، کارشناس حوزه گاز در گفتگو با خبرنگار مهر با تاکید بر اینکه برتری اقتصادی خط لوله صلح نسبت به تاپی (ترکمنستان - افغانستان - پاکستان) و همچنین مشکلات امنیتی خط لوله تاپی در افغانستان مانع از اجرای این خط لوله تاکنون شده است، تصریح کرد: بنظر نمی‌آید که این مشکلات و محدودیت‌ها برای بلندمدت بتواند اجرای خط لوله صلح را تضمین کند. اما با روی کار آمدن دولت تدبیر و امید، در آبان ماه سال ۹۲، بیژن زنگنه که خود مذاکره با پاکستانی‌ها را در دولت هشتم آغاز کرده بود در اظهار نظری تعجب آور گفت: «امیدی به صادرات گاز به پاکستان ندارد».

چرخش به سمت آمریکایی‌ها آغاز شد

نصر افزود: بعد از آن، مسئولین کشور پاکستان درخواست ملاقات با وزیر نفت ایران را دادند که این درخواست از سوی زنگنه پذیرفته نشد. در نهایت سخنگوی وزارت امورخارجه پاکستان اعلام کرد: «هنوز قرارداد صادرات گاز ایران به این کشور لغو نشده و این کشور تمام گزینه‌ها را برای تأمین انرژی خود بررسی می‌کند».

به گفته این کارشناس حوزه گاز، بعد از این موضوع گیری، پاکستانی‌ها مذاکره با آمریکا را به منظور استثنا کردن این پروژه از تحریم‌های ایران آغاز کردند که البته نتیجه‌ای در بر نداشت. پاکستانی‌ها که می‌دیدند به پایان زمان مهلت قانونی خود در خصوص واردات گاز از ایران نزدیک می‌شوند و باید جریمه چندین میلیون دلاری به ایران پرداخت کنند، دوباره سفر‌های خود را به تهران آغاز کردند تا ضمن یادآوری مذاکرات گذشته خود با مسئولین وقت وزارت نفت ایران، زمان احداث خط لوله را نیز به تعویق بیاندازند.

وقتی زمین بازی تغییر می‌کند / کت تن چه کسی است؟

نصر با بیان اینکه به همین دلیل در بازگشت از یکی از همین سفر‌ها اعلام کردند با ایران در خصوص احداث این خط لوله در شرایط جدید به توافق رسیده اند، اظهار داشت: البته پس از تکذیب اولیه از سوی مسئولین صنعت نفت ایران مشخص شد برخی از پیشنهاد‌های پاکستان از جمله تعویق زمان ساخت و نحوه صادرات گاز به این کشور مورد توافق دو طرف قرار گرفته است.

وی ادامه داد: پس از این مذاکرات، پاکستانی‌ها که می‌دیدند مسئولین سیاسی ایران به دنبال مذاکره با کشور‌های تحریم کننده و به خصوص آمریکا هستند و همچنین مسئولین جدید صنعت نفت ایران توافقات قبلی را نادیده گرفته اند، احداث خط لوله آی پی را به تعویق انداخته و از موضع بالا برخورد کردند. از همین جهت وزیر نفت پاکستان که در سال‌های قبل به دنبال احداث خط لوله آی پی با پیشنهادات ایران بود در اظهارات جدیدی اعلام کرد: «واردات گاز از ایران روی میز این کشور قرار ندارد و تا تحریم‌های ایران برطرف نشود پاکستان نمی‌تواند از ایران گاز وارد کند.»

تغییر موضع ژنرال!

این کارشناس حوزه گاز گفت: این اظهار وزیر نفت پاکستان موجب شد تا وزیر نفت ایران اعلام کند ایران هنوز به صادرات گاز به این همسایه شرقی می‌اندیشد و به محض برداشته شدن تحریم‌ها گاز ایران به پاکستان می‌رسد. هرچه به سال ۹۳ نزدیک می‌شد انتظار بر این بود که ایران از حربه شکایت گازی و دریافت جریمه استفاده کند تا پاکستان مجبور شود که این خط لوله را احداث کند، اما مسئولین صنعت نفت اعلام کردند ما مشکلی با همسایه شرقی خود نداریم و به دنبال دعوا و درگیری با این کشور نیستیم.

وی توضیح داد: با تغییر ۱۸۰ درجه‌ای مواضع وزارت نفت ایران در قبال صادرات گاز به پاکستان، بیژن زنگنه وزیر نفت در اظهار نظری عجیب اعلام کرد صادرات گاز ایران به هند و چین نیز توجیه اقتصادی ندارد!

چرا صادرات گاز؟ / امید واهی به برجام

نصر تصریح کرد: تجربه عدم تحریم صادرات گاز ایران به ترکیه و عراق در دو دوره تحریم‌های قبلی و فعلی نشان داد که صادرات گاز می‌تواند درآمد اقتصادی قابل توجه و بلندمدت و تحریم ناپذیری برای کشور فراهم کند. علاوه بر آن به دلیل ایجاد وابستگی متقابل عملاً قدرت سیاسی کشور را در مجامع بین المللی نیز افزایش خواهد داد.

طبق اظهارات این کارشناس حوزه گاز، ایران می‌تواند با تأمین کل نیاز گازی همسایگان، به ویژه پاکستان و هند و عراق و ترکیه درآمدی سالانه بیش از ۲۰ میلیارد دلار بیش از کل درآمد صنعت پتروشیمی کشور برای کشور بدست بیاورد. متأسفانه رویکرد بیژن زنگنه وزیر نفت و تیم همراهش در طی سال‌های گذشته، بی توجهی به صادرات گاز و چشم دوختن به برجامی است که بتواند تحریم‌ها را بردارد و مشکلات کشور را حل کند. نگاهی که موجب شده پرونده صادرات گاز ایران به پاکستان همچنان باز بماند.

احتمال حذف ایران از بازار‌های گازی قوت می‌گیرد

به گزارش خبرنگار مهر، باید توجه داشت که ادامه این روند در مواجه با بازار‌های صادرات گاز ایران موجب حذف ایران از این بازار‌ها و از دست رفتن فرصت‌های کشور در کسب منافع اقتصادی و سیاسی از این بازار‌ها است.

در صورت تعلل ایران در رفع نیاز گازی پاکستان، این کشور به دنبال رفع این نیاز از طریق واردات از ترکمنستان یا ال ان جی خواهد رفت و عملاً ایران از بازار گاز پاکستان حذف می‌شود. این بدان معنی است که در مسئله خط لوله صلح زمان مهم‌ترین فاکتور برای کشور است و مسئولین باید با اولویت قراردادن صادرات گاز فرصت را از دست ندهند.