مروری بر اتفاقات حوزه فناوری در سال 98 از نگاه دیجی رو

سال 98 هم مانند سال‌های قبل با تمام فراز و نشیب‌هایی که داشت به پایان خود نزدیک شده است و تنها خاطره‌ها، درس‌ها و تجربیات آن برایمان باقی خواهد ماند.

رسانه دیجی رو به مناسبت پایان سال 98 نگاهی کوتاه به مهم‌ترین رویدادهای داخلی و خارجی حوزه فناوری انداخته است. از شما دعوت می‌کنیم در ادامه‌ با ما همراه باشید.

بدون شک مهم‌ترین ترند یا موضوع داغ امسال در حوزه موبایل که هم از لحاظ طراحی و هم از حیث کارایی کاملاً‌ تأثیرگذار بوده، تبدیل شدن دوربین‌های سه‌گانه به یک استاندارد جدید در این صنعت بوده است. دوربین سه‌گانه که برای اولین بار در سال گذشته توسط هواوی به کار گرفته شده بود، امسال تقریباً‌ در همه گوشی‌های پرچمدار دیده شد و هیچ محصول رده بالایی در ذهن نداریم که با دوربین دوگانه عرضه شده باشد. امروزه کار به جایی رسیده که گوشی‌های میان‌رده و حتی گاهی اوقات رده پایین هم سه لنز در پشت بدنه خود دارند.

لنز سومی که امسال به گوشی‌ها اضافه شد، لنز فوق عریض بود که البته این نوع سنسورها پیش از این هم وجود داشتند و ال جی سال‌ها قبل از آن‌ها استفاده کرده بود. اما به هر حال بعد از لنز اصلی و سنسور تشخیص عمق، این سنسور امسال به جزئی جدایی‌ناپذیر از دوربین پشتی گوشی‌های هوشمند تبدیل شده و بدون آن مطمئناً‌ گوشی شما چیزی کم خواهد داشت.

بحث استفاده از دوربین‌های سه‌گانه امسال به حدی داغ بود که حتی اپل هم که معمولاً‌ به سختی زیر بار نوآوری‌های دیگر شرکت‌ها می‌رود، مجبور شد در دو مدل از آیفون‌های جدید خود، یعنی آیفون 11 پرو و آیفون 11 پرو مکس، از دوربین سه‌گانه استفاده کند. البته این شرکت طبق معمول سعی کرد تا این ویژگی را به سبک خود مورد استفاده قرار دهد و به همین منظور به جای ردیف کردن لنزها در کنار هم، آن‌ها را در یک ماژول مربعی و با چینشی عجیب قرار داد. اما استفاده از لنزهای بزرگ و نوع چینش آن‌ها چندان به مذاق مخاطبان خوش نیامد و حتی برخی آن را باعث برانگیخته شدن ترایپوفوبیا می‌دانستند!

با اینکه شکل دوربین آیفون 11 پرو و 11 پرو مکس زیاد جالب از آب در نیامد، اما ایده استفاده از ماژول مربعی و چینش دو ردیفه لنزها را باب کرد و بسیاری از شرکت‌های تولید کننده دیگر از جمله سامسونگ نیز به این نوع طراحی دوربین پشتی روی آوردند؛ البته با لنزهایی به مراتب کوچک‌تر و مرتب‌تر. آن‌هایی هم خواستند کمی نوآوری به خرج دهند، همین چینش مربعی را در یک چارچوب دایره‌ای به کار گرفتند.

دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا، از زمان سر کار آمدن خود شمشیر را برای چین که یکی از غول‌های اقتصادی دنیاست،‌ از رو بسته بود. جنگ سرد تجاری بین این دو کشور روز به روز جدی‌تر می‌شد و هر دو طرف تعرفه‌های سنگینی را برای کالای وارداتی همدیگر وضع می‌کردند تا اینکه اواخر اردیبهشت ماه 98، وزارت بازرگانی آمریکا کمپانی چینی هواوی را به لیست سیاه خود اضافه و شرکت‌های آمریکایی را از مراوده تجاری با آن منع کرد. چند روز بعد هم گوگل اعلام کرد به تبعیت از قوانین وضع شده، هرگونه همکاری خود با شرکت هواوی را به حالت تعلیق درمی‌آورد.

قطع همکاری با گوگل، ضربه سنگینی به هواوی بود و این شرکت که قصد داشت تا انتهای سال به بزرگ‌ترین تولید کننده گوشی‌های هوشمند تبدیل شده و جای سامسونگ را بگیرد، به ناگاه در وضعیتی گرفتار شد که حتی زمزمه‌های ورشکستگی‌اش هم به گوش می‌رسید! البته مدیران این شرکت چینی بحران پیش آمده را به خوبی مدیریت کردند و با اینکه هنوز تا رسیدن به روزهای خوش سال گذشته فاصله دارند، اما ارائه سرویس‌های جایگزین برای خدمات گوگل، توانسته تاحدودی وضعیت این شرکت را در بازار تثبیت کرده و حتی نوید بخش روزهای خوشی در آینده باشد.

اواخر شهریور ماه سال جاری بود که خبر رسید بیش از 30 هزار گوشی تلفن همراه که عمدتاً‌ به صورت مسافری رجیستر شده بودند، غیرفعال شدند. این تصمیم باعث شد تا بسیاری از خریداران و فروشندگان شرایطی سخت را تجربه کرده و در بلاتکلیفی بمانند. از طرفی فروشندگان ادعا می‌کردند که ثبت مسافری گوشی به صورت قانونی انجام شده و زیر بار نمی‌رفتند و از طرف دیگر، گوشی‌های قطع شده در دست خریداران مانده بود. در نهایت با توجه به مشکلات عدیده‌ای که برای مردم و فعالان صنعت موبایل ایجاد شده بود، تصمیم بر این شد که گوشی‌های قطع شده مجدداً‌ به شبکه تلفن همراه کشور وصل شوند. البته این اتفاقات باعث شد تا روند خرید و فروش گوشی‌های مسافری تاحدود زیادی متوقف شده و فروشندگان و مشتریان به سمت محصولات وارداتی رسمی با گارانتی معتبر بروند.

سال گذشته خبر استفاده از نمایشگرهای انعطاف‌پذیر در گوشی‌های هوشمند، سر و صدای زیادی به پا کرده بود و همه شرکت‌های مطرح به تکاپو افتاده بودند تا اولین تولید کننده عمده چنین محصولاتی لقب بگیرند. سامسونگ در این بین توانست گوی سبقت را از رقبا ربوده و حداقل در زمینه معرفی گوشی انعطاف‌پذیر خود موسوم به گلکسی فولد، زودتر از بقیه عمل کند. البته هواوی هم تنها به فاصله چند روز گوشی میت ایکس را به عنوان اولین محصول انعطاف‌پذیر خود رونمایی کرد.

البته عجله سامسونگ و هواوی برای معرفی هر چه زودتر گوشی‌های انعطاف‌پذیر کار دست این شرکت‌ها دارد و مشکلاتی که در طراحی و تولید گلکسی فولد و تاحدودی در میت ایکس وجود داشت، باعث شد تا عرضه این محصولات با تأخیر زیادی مواجه شود. در نهایت هم گلکسی فولد نتوانست در بازار چندان موفق ظاهر شود و هواوی میت ایکس هم تنها در بازار چین عرضه شد.

البته لیست گوشی‌های انعطاف‌پذیر عرضه شده در سال 98 تنها به این دو مورد محدود نمی‌شود. موتورولا با نگرشی کاربردی‌تر به صفحات نمایش انعطاف‌پذیر، گوشی تاشو موتورولا ریزر را به یاد محصولی کلاسیک با همین نام روانه بازار کرد که از همان زمان معرفی بازخورد خوبی از سوی مخاطبان و منتقدان داشت. موفقیت ایده موتورولا در طراحی گوشی انعطاف‌پذیر، سامسونگ را هم به فکر انداخت تا سبک طراحی خود را تغییر داده و گوشی گلکسی زد فلیپ را تولید و روانه بازار کند.

در مجموع، گوشی‌های انعطاف‌پذیر هنوز در ابتدای راه خود هستند و انتظار می‌رود در سال 99 شاهد پخته‌تر شدن ایده و سبک طراحی چنین محصولاتی باشیم.

شبکه‌های فایو جی (5G) یا نسل پنجم، امسال بالاخره هر چند به صورت محدود، اما راه‌اندازی شدند و کاربران تعدادی از کشورها و شهرهای جهان به این شبکه دسترسی پیدا کردند. به طبع، تولید گوشی‌های پشتیبانی کننده از فایو جی هم در سال جاری با رشد قابل ملاحظه‌ای مواجه شدند و تقریباً همه شرکت‌های بزرگ تولید کننده گوشی سعی کردند تا حداقل یک مدل از پرچمدارهای خود را با پشتیبانی از فایو جی روانه بازار کنند. البته هر چه زمان جلوتر می‌رود، پردازنده‌های جدیدتر و مقرون به صرفه‌تری هم تولید می‌شوند که امکان پشتیبانی از شبکه‌های نسل پنجم را به گوشی‌های میان‌رده هم می‌آورند.

در این بین، شرکت اپل هنوز هیچ مدل فایو جی از گوشی‌های آیفون را عرضه نکرده و بسیاری انتظار دارند در سال 99 حداقل شاهد معرفی یک مدل از این نوع باشند. هر چند که هنوز اطلاع دقیق و موثقی در این خصوص ارائه نشده است. به هر حال، هر چه که هست، فناوری فایو جی مطمئناً‌ آینده صنعت موبایل را شکل خواهد داد و دیر یا زود جای شبکه‌های فعلی را خواهد گرفت.

در یکی دو سال گذشته،‌ بحث استریم و اجرای بازی‌ها از راه دور، بسیار مورد توجه قرار گرفته است. یکی از دلایل این مسئله، افزایش سرعت و کیفیت اینترنت خانگی در اغلب کشورهای جهان است. شروع به کار شبکه‌های فایو جی هم که گفته می‌شود سرعت دانلود و آپلود بسیار بالایی دارد، باعث داغ شدن هر چه بیش‌تر موضوع و جدی‌تر گرفته شدن آن توسط شرکت‌ها شده است.

با اینکه تا پیش از این شایعات زیادی در خصوص ابری بودن پلی استیشن 5 به گوش می‌رسید، اما در نهایت این شرکت‌های موبایلی بودند که ارائه سرویس استریم بازی را آغاز کردند. ابتدا اپل با سرویس اشتراک بازی "اپل آرکید" پا به میدان گذاشت که البته نمی‌توان آن را یک پلتفرم ابری محض دانست. اما در ادامه گوگل با راه‌اندازی سرویس "استادیا" عملاً یک پلتفرم بازی تمام عیار بر مبنای فضای ابری را پیش روی مخاطبان قرار داد که برای اجرای بازی‌ها تنها به خرید اشتراک ماهانه و اتصال پرسرعت اینترنت نیاز دارد. البته هنوز این سرویس‌ها بر بستر 4G و وای-فای کار می‌کنند و مطمئناً با گسترش شبکه‌های فایو جی سرنوشت آن‌ها هم دچار تغییر خواهد شد.

بازی‌ساز افسانه‌ای و خالق سری متال گیر سالید، در سال 2015 و بعد از 29 سال فعالیت در کونامی، از این شرکت ژاپنی جدا و به تیتر اول رسانه‌های مرتبط با بازی تبدیل شد. خروج کوجیما از کونامی برای بسیاری از گیمرها به معنای خاتمه سری متال گیر بود و از همین رو مایه ناامیدی آن‌ها شد. اما از طرف دیگر، همه مشتاق بودند تا ببینند این بازی‌ساز خلاق در ادامه قصد دارد بر روی چه عنوانی کار کند. کوجیما هم طرفداران خود را زیاد منتظر نگذاشت و در E3 2016‌ بازی جدید خود تحت عنوان "دث استرندینگ" را معرفی کرد.

امسال بعد از نزدیک چهار سال، بالاخره "دث استرندینگ" عرضه شد و البته با داستان عجیب و گیم‌پلی عجیب‌تر خود چندان در جلب نظر عموم گیمرها موفق نبود. درست است که بازی‌های کوجیما همواره به داشتن حالتی سینمایی معروف بوده‌اند و استاد نیز همواره نشان داده ارادت و علاقه خاصی به هنر هفتم دارد، اما "دث استرندینگ" آنقدر خاص و دارای مضامین عمیق بود که مخاطبان عادی در ارتباط برقرار کردن با آن دچار مشکل شدند. در مجموع این بازی امتیازی بهتر از 82 در متاکریتیک کسب نکرد و به این ترتیب عنوانی که همه ما منتظر بودیم به عنوان یک شاهکار تمام عیار معرفی شود، تنها در حد یک بازی خوب باقی ماند.

آبان ماه امسال و بعد از اتفاقاتی که در پی افزایش قیمت بنزین رخ داد، اینترنت ثابت و همراه کشور قطع شد و بار دیگر به همه ما نشان داد که تا چه حد به این شبکه وابسته شده‌ایم. واقعاً‌ امروزه انجام بسیاری از کارها بدون دسترسی به اینترنت و وب‌سایت‌هایی مانند گوگل، ناممکن به نظر می‌رسد و عمق این مسئله را در دوره هفته‌ی قطع اینترنت تجربه کردیم. البته دسترسی به شبکه داخلی تاحدود زیادی باعث جلوگیری از برخی خسارات شد و نشان داد که وجود چنین شبکه‌ای در شرایط بحرانی تا چه حد می‌تواند ضروری باشد.

آذر ماه سال 98 بود که مایکروسافت در مراسم اهدای جوایز سالانه بازی‌های ویدیویی (TGA 2019) از جدیدترین کنسول خود با نام «ایکس باکس سری ایکس» رونمایی کرد. اولین نکته‌ای که در مورد این کنسول نسل جدید جلب توجه می‌کند، شکل ظاهری متفاوت و تاحدودی عجیب آن است. ایکس باکس سری ایکس کاملاً‌ به شکل یک مکعب مستطیل عمودی طراحی شده که البته ظاهراً‌ به صورت افقی هم می‌توان آن را قرار داد. در این بین، کنترلر بازی تغییر زیادی نسبت به قبل ندارد و تنها چند بهبود جزئی و اضافه شدن دکمه ویژه Share (اشتراک‌گذاری) را شاهد هستیم. مشخصات سخت افزاری این کنسول هم چند روز پیش به صورت رسمی اعلام و مشخص شد که ایکس باکس سری ایکس دارای قدرت پردازشی 12 ترافلاپس خواهد بود؛ عددی که تحسین بازیسازان و هیجان گیمرها را به دنبال داشته است. علاوه بر این، کارت‌های مخصوصی هم برای ارتقاء فضای ذخیره سازی دستگاه در نظر گرفته شده که به راحتی وارد شیار تعبیه شده بر روی کنسول می‌شود.

در سمت دیگر، کمپانی ژاپنی سونی هم که قرار است پلی استیشن 5 را به مانند ایکس باکس سری ایکس، در تعطیلات آخر سال 2020 روانه بازار کند، هنوز کنسول خود را به صورت رسمی رونمایی نکرده است. البته برخی مشخصات این کنسول مورد تأیید قرار گرفته که از جمله مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به فضای ذخیره سازی SSD و پشتیبانی از وضوح تصویری 8K اشاره کرد. به گفته مدیران سونی، استفاده از حافظه SSD باعث کاهش چشمگیر زمان لود بازی‌ها خواهد شد و صفحات لودینگ دیگر مانند قبل آزار دهنده نخواهند بود.

سریال "بازی تاج و تخت" (Game of Thrones) که اولین قسمت از آن در سال 2011 منتشر شد، در طی هشت سال گذشته به یکی از محبوب‌ترین سریال‌های تلویزیونی دنیا تبدیل شد. دنیای جذاب سریال و کاراکترهای دوست داشتنی آن، طرفداران فیلم و سریال را به حدی مجذوب خود کرده بود که وقتی سال گذشته گفته شد، فصل آخر آن اردیبهشت ماه 98 شروع خواهد شد، بسیاری برای دیدن پایان آن لحظه‌شماری می‌کردند. اما پایان‌بندی این سریال اصلاً‌ آن چیزی نبود که طرفداران انتظار داشتند و امتیازات پایین این فصل هم کاملاً‌ بیانگر این موضوع بود.

اما به هر حال، وداع با دنیای "بازی تاج و تخت" و کاراکترهای آن برای دوست‌داران سریال بسیار سخت بوده و از طرف دیگر سازندگان هم به هیچ وجه نمی‌خواستند، این سری پرمخاطب را رها کنند. از همین رو با فاصله کمی از پایان سریال اصلی، اعلام شد که چند نسخه فرعی یا در اصطلاح اسپین آف از آن در حال ساخت است که فیلمنامه آن‌ها باز هم بر اساس کتاب‌های جورج آر.آر. مارتین نوشته شده است. ظاهراً ماجرای این نسخه‌های فرعی به سال‌ها قبل از اتفاقات هشت فصل اصلی مربوط خواهد بود و البته هنوز زمان دقیقی برای نمایش آن‌ها اعلام نشده است.

بدون هیچ شک و تردیدی باید گفت، مهمترین اتفاق سال 98 نه تنها در حوزه فناوری بلکه در تمامی جنبه‌های زندگی و در سراسر جهان، شیوع ویروس کرونا بوده است. این ویروس که شیوع آن از اوایل دی ماه و از شهر ووهان چین آغاز شد، به سرعت در پرجمعیت‌ترین کشور جهان گسترش یافت و سپس راه خود را به سایر کشورها نیز باز کرد. گسترش ویروس کرونای جدید که هنوز هیچ درمان و واکسنی برای آن ارائه نشده، حوزه فناوری را نیز به شدت تحت تأثیر قرار داد و در اولین گام باعث لغو کنگره جهانی موبایل بارسلون شد که یکی از بزرگ‌ترین گردهمایی‌های صنعت موبایل محسوب می‌شود.

لغو رویداد‌ها و کنفرانس‌ها از یک سو و تعطیلی کارخانجاتی که اغلب آن‌ها در چین بوده و بخش عمده‌ای از زنجیره تأمین شرکت‌های بزرگی مانند اپل را شکل می‌دهند، باعث شده تا عرضه گوشی‌ها و محصولات الکترونیکی جدید نیز با دشواری‌های فراوانی روبرو باشد. شیوع ویروس کرونا در هفته‌های اخیر به حدی بوده که حتی رویدادهای دو سه ماه آینده نیز از هم اکنون تعطیل اعلام شده‌اند که از جمله آن‌ها می‌توان به بزرگ‌ترین نمایشگاه بازی‌های ویدیویی یعنی E3 2020 اشاره کرد.

یکی دیگر از اتفاقات مهم حوزه آی تی در کشورمان، اختصاص 100 گیگابایت اینترنت هدیه به تمام مشترکان اینترنت ثابت بود. این تصمیم که توسط وزارت ارتباطات اتخاذ و به شرکت‌های خدمات دهنده ابلاغ شد، در راستای تشویق مردم به ماندن در خانه بود تا روند شیوع ویروس کرونا در کشور هر چه سریع‌تر کنترل شود. این بسته هدیه که از روز 18 اسفند تا آخر سال 98 در نظر گرفته شده بود، در کنار تمام مزایایی که داشت، در برخی موارد باعث افت سرعت و کیفیت خدمات شد که این مسئله تاحدود زیادی قابل پیش‌بینی بود. اما به هر حال، اختصاص 100 گیگابایت اینترنت هدیه به صورت عمومی اتفاقی کم نظیر بود که در سال 98 رخ داد.