کاهش سرانه مصرف گوشت قرمز به دلیل افزایش قیمت

خبرگزاری فارس: بررسی‌های انجام شده نشان می‌دهد، سرانه مصرف گوشت قرمز در کشور مصرف خانوار و سایر مصارف از ۹،۶ کیلوگرم در سال ۱۳۹۵ به ۸،۵ کیلوگرم در سال ۱۳۹۷ کاهش یافته است. محاسبات انجام شده بر اساس اطلاعات طرح هزینه و درآمد خانوار نشان می‌دهد سرانه مصرف گوشت در خانوار‌های کشور از ۶،۸ کیلوگرم در سال ۱۳۹۵ به ۵،۴ کیلوگرم در سال ۱۳۹۷ کاهش یافته است.

بررسی مقدار مصرف گوشت در صنایع کشور (طرح کارگاه‌های صنعتی ۱۰ کارکن و بیشتر) مقدار واردات و صادرات (اطلاعات گمرک) و برآورد تولید گوشت کشور (آمارگیری دامداری) نشان میدهد سرانه مصرف گوشت قرمز در خارج از خانوار، از ۲٫۸ کیلوگرم در سال ۱۳۹۵ به ۳٫۱ کیلوگرم در سال ۱۳۹۷ افزایش یافته است.

برای محاسبه سرانه کل مصرف، لازم است مقدار واردات و صادرات این محصول از گمرک جمهوری اسلامی ایران دریافت شده و با توجه به سهم بالای واردات نسبت به سهم اندک صادرات، مابه التفاوت آن به تولید کشور اضافه شده و بر جمعیت کشور تقسیم شود.

با در نظر گرفتن صادرات و واردات سرانه مصرف گوشت قرمز در کشور، از بیش از ۹٫۵ کیلوگرم در سال ۱۳۹۵ به حدود ۸،۵ کیلوگرم در سال ۱۳۹۷ کاهش یافته است.

تغییرات قیمت بر اساس اطلاعات شاخص قیمت مصرف کننده

قیمت هر کیلوگرم گوشت گوسفند از ۳۶۱ هزار ریال در فروردین ۱۳۹۶ به ۹۴۶ هزار ریال در آبان ماه ۱۳۹۸ رسیده است (۱۶۲ درصد افزایش). در همین مدت، قیمت هر کیلوگرم گوشت گوساله از ۳۴۵ هزار ریال به ۸۴۶ هزار ریال افزایش یافته است (۱۴۵ درصد).

بر اساس همین اطلاعات، قیمت هر کیلوگرم بره پرواری زنده، از ۱۴۹ هزار ریال در بهار ۱۳۹۶ به ۴۲۵ هزار ریال در تابستان ۱۳۹۸ رسید (۱۸۵ درصد افزایش). قیمت گوساله پرواری زنده نیز در همین مدت از ۱۲۸ هزار ریال به ۳۱۹ هزار ریال افزایش یافت (۱۴۹ درصد). مقایسه روند افزایش قیمت گوشت گوسفند طی سال‌های ۱۳۹۶، ۱۳۹۷ و ۱۳۹۸ (تا آبان ماه) نشان می‌دهد، در حالی که قیمت هر کیلوگرم از این کالا در سال ۱۳۹۶ از ۳۶۱ هزار ریال در فروردین ماه به ۴۱۱ هزار ریال در اسفند همان سال افزایش پیدا کرد (۱۳٫۸ درصد)، اما قیمت این کالا در مدت مشابه سال ۱۳۹۷ از ۴۲۲ هزار ریال به ۹۵۶ هزار ریال رسید (۱۲۶ درصد) که عوامل مختلفی مانند کاهش تعداد دام (به علت خشکسالی سال‌های قبل)، افزایش ناگهانی قیمت ارز و شرایط خاص کشور در این جهش قیمت تاثیر داشته اند.

بررسی روند قیمت این کالا در سال ۱۳۹۸ (تا آبان) نشان میدهد قیمت آن با شیب بسیار کمی در حال کاهش است که روند آن تقریبا مشابه سال‌های ۱۳۹۵ و ۱۳۹۶ است. تغییرات قیمت گوشت گوساله نیز روندی مشابه با گوشت گوسفند داشته است با این حال شیب کاهش آن در سال جاری از گوشت گوسفند بیشتر است.

* نتیجه گیری و پیشنهادات

هر چند از ابتدای پاییز سال مقدار عرضه گوشت قرمز از کشتارگاه‌های رسمی کشور افزایش یافته است، اما هنوز نسبت به مدت مشابه سال‌های قبل، از کاهش قابل توجهی برخوردار است از طرفی، مقایسه نتایج فصل پاییز طرح‌های آمارگیری دام سبک و کشتار دام نشان می‌دهد تنها نزدیک به نیمی از دام سبک عرضه شده برای تولید گوشت، در کشتارگاه‌های رسمی کشور کشتار شده‌اند.

این موضوع نشان می‌دهد احتمالا تفاوت فراوان قیمت دام زنده با قیمت گوشت قرمز در فروشگاهها، تمایل مصرف کنندگان را به خرید دام زنده و ذبح آن در خارج از کشتارگاه افزایش داده است.

این تغییرات هر چند هزینه تهیه گوشت قرمز خانوار را کاهش میدهد و علاوه بر گوشت، سایر اجزا دام نظیر دل و جگر و کله پاچه و پوست دام را نیز نصیب خانوار میکند، ولی به دلیل کاهش یا حذف نظارت‌های بهداشتی، خطر افزایش بیماری‌های مشترک انسان و دام را در پی خواهد داشت.

در این مورد پیشنهاد می‌شود مراکز عرضه مستقیم دام زنده از طریق تشکل‌های دامپروری (نظیر اتحادیه‌ها و تعاونیها) ایجاد شده و ذبح دام در این مراکز، زیر نظر کارشناسان مورد تأیید سازمان دامپزشکی صورت پذیرد. این کار علاوه بر کاهش ریسک انتقال بیماری، موجب کاهش قیمت عرضه کالا (به دلیل کاهش واسطه‌ها و حمایت از تولیدکننده نیز خواهد شد.

به علل مختلف از جمله افزایش قیمت گوشت قرمز، سرانه مصرف این کالا در کشور ما رو به کاهش است. با توجه به اهمیت تأمین پروتئین مورد نیاز افراد جامعه به منظور دستیابی به امنیت غذایی از یک سو و کاهش قدرت خرید این کالا توسط مردم (به دلایل مختلف) از دیگر سو، پیشنهاد می‌شود تمهیدات لازم برای کنترل قیمت این کالا (نظیر حمایت از تولیدکننده و اعمال عوارض بر صادرات دام زنده) و همچنین افزایش عرضه کالا‌های جانشین (نظیر گوشت پرندگان و آبزیان) به همراه کاهش قیمت این کالاها، در دستور کار قرار گیرد.