آزاد کردن سهام عدالت چه معضلی برای بورس و دولت دارد؟

خبرگزاری تسنیم: آن زمان که دولت پخش سهام عدالت به اقشار مختلف را نوید داد شاید به این نکته مهم فکر نکرده بود که خریدوفروش آن توسط مردم چه حجم از کار را به دوش بورس خواهد انداخت. اکنون حدود ده میلیون نفر می‌توانند با فروش سهام عدالت خود، به پول نقد برسند، اما حمیدرضا مهرآور، از کارشناسان بازار سرمایه اعتقاد دارد کاش دولت چنین شیوه‌ای را اتخاذ نمی‌کرد و بورس و سهام کارخانه‌ها را وارد این چالش نمی‌کرد. گفت‌وگوی تسنیم با این کارشناس بازار سرمایه را در ادامه می‌خوانید:

*دولت خبر داده که قرار است سهام عدالتی که به دو دهک جامعه یعنی افرادی که عضو کمیته امداد و یا بهزیستی هستند و تعداد آن‌ها حدود ۱۰ میلیون نفر است را آزاد کند تا آن‌ها بتوانند سهام خود را بفروشند. با توجه به اینکه خریدوفروش سهام نیاز به تخصص و مکانیسم خاصی دارد، فکر می‌کنید آزاد کردن سهام عدالت چه معضلی برای بورس و دولت ایجاد کند؟

به نظر می‌رسد دولت در این مقطع نتوانسته، روش دیگری را اتخاذ کند. اما به‌هرحال تعدادی از مردم این سهام را خواهند فروخت و برخی نیز از این موضوع سو استفاده خواهند کرد، مانند دلالان که در همه فعالیت‌های اقتصادی حضور دارند و بورس را هم از آفت خود بی‌نصیب نگذاشته‌اند. آن‌ها به‌یقین در این عرصه‌های حساس وارد خواهند شد تا سهام عدالت افراد را خریداری کنند و همین باعث خواهد شد تا قیمت آن سهام در تابلو بورس پایین بیاید. باید آن دسته از مردم که قرار است سهام عدالت خود را به فروش برسانند متوجه این موضوع باشند و قبل از اقدام از افراد خبره مشاوره بگیرند و تحت تأثیر فضا و حتی شایعات تصمیم به خریدوفروش سهام عدالت نگیرند.

*اگر بخواهیم واقع‌بینانه به موضوع نگاه کنیم، قشری که سهام عدالت را در اختیار دارد از طبقه پایین جامعه است و لزوماً به سازوکار خریدوفروش در بورس آشنایی ندارد. آن‌ها اکنون‌که سهام یک‌میلیون تومانی در اختیار دارند ترجیح می‌دهند آن را سریع به پول نقد تبدیل کنند. نفس خریدوفروش این مقدار از سهام در بورس چقدر می‌تواند روند کار را مختل کند؟

قطعاً عرضه زیاد خواهد شد و طبیعتاً قیمت‌ها پایین می‌آید که همین باعث خواهد شد روند طبیعی بورس به هم بریزد. برای کم کردن این بحران شاید بتوان مکانیسمی اندیشید تا قبل از آنکه عرضه‌ها زیاد شود منابع آن آماده باشد. یا اینکه به‌صورت مقطعی این عرضه را در بورس انجام داد تا بتوان بازار را کنترل کرد.

*اصولاً بورس چنین ضابطه و راهکاری دارد که این مقدار سهام در آن معامله شود؟ به‌هرحال برای فعالیت در بورس نیاز به کد هم هست.

قطعاً برای گرفتن کد معاملاتی دچار ترافیک خواهند شد. این‌گونه آزادسازی سهام با نظام بورس که در همه جای دنیا وجود دارد تعارض دارد و دولت شیوه خوبی را انتخاب نکرده است و مشخص است که دولت در این زمینه بورس را در موقعیت انجام‌شده قرار داده است. اما فعلاً و برای کم شدن مشکل بهتر است این آزادسازی به‌صورت مرحله‌به‌مرحله باشد. مثلاً می‌توان برای این دهک‌ها که احتمال آن می‌رود فروشنده سهام خود باشند سیستمی را تعبیه کرد که اصلاً وارد سازوکار بورس نشوند، اما مدیریت‌شده سهم خود را بفروشند و پول خود را بگیرند.

*دولت قرار بود سهام برخی شرکت‌ها مثل فولاد و ذوب‌آهن و پتروشیمی را به‌عنوان سهام عدالت عرضه کند، اصولاً اینکه چقدر این شرکت‌ها سود و زیان دارند مشخص نیست و فردی که این سهام را دارد نمی‌داند سهام کدام‌یک از این شرکت‌ها را دارد و چه چیزی را قرار است خریدوفروش کند. خود این موضوع باعث نمی‌شود که در روند کار و بورس خلل ایجاد شود؟

بله درست است، کاش این کار در مورد سهام صورت نمی‌گرفت. هرچقدر سهام شرکت‌ها بیشتر و مدیریت‌ها آن‌ها منسجم‌تر باشد، بهتر می‌توانند فعالیت کنند تا اینکه سهامشان پخش و گسترده باشد. این اتفاق هم برای بورس، هم کارخانه‌ها و هم برای سهام‌دار خرد مخصوصاً قشری که نمی‌خواهد سهام خود را نگه دارد ایجاد مشکل می‌کند. البته افرادی هستند که سهم خود را برای مدت طولانی نگه می‌دارند، اما این قشر که سهام عدالت دارند جزو سهامداران حرفه‌ای محسوب نمی‌شوند، کاش دولت به‌جای سهام عدالت به آن‌ها پول نقد پرداخت می‌کرد.

*شاید دولت بخواهد برخی شرکت‌ها را مکلف به خرید این سهام کند، این اتفاق بورس را به هم نمی‌ریزد؟

ان شاالله که این‌گونه نشود. امیدوارم سهام عدالت جزو سهام‌های خوب باشد و افراد حقیقی و حقوقی با خیال راحت آن را خریداری کند، اما اگر دولت بخواهد بحث تکلیفی بودن خرید سهام عدالت را اجرا کند، اصلاً خوب نیست و بازار را با مشکل مواجه خواهد کرد. چون این سهام به قشری داده شده که به پول آن بیشتر نیاز دارند و سهام برای آنان خیلی معنا ندارد، کاش دولت به شیوه دیگری به آن‌ها کمک می‌کرد تا برای بورس هم مشکلی پیش نمی‌آمد. دولت باید قبل از اینکه بورس را با بحران مواجه کند با کمک کارشناسان مجرب به راه‌حلی درست دراین‌باره برسد. اگر این اتفاق نیفتد، بورس وارد یک بازی پیشاپیش باخت شده و اعتبار آن نیز مخدوش خواهد شد. دولت باید این سهام را به قیمتی منصفانه می‌فروخت و پول آن را به حساب مردم واریز می‌کرد تا مشکلی هم برای سیستم بورس پیش نیاید.