کم شنوایی و وزوز گوش چگونه اتفاق می افتد؟

کم شنوایی یکی از مشکلات شایع در بین مردم می باشد که علت های مختلفی می تواند در ایجاد آن دخیل باشد. کم شنوایی می تواند در دوران اولیه زندگی در نوزادان یا در سنین سالمندی به دلایلی که در زیر به آن اشاره می شود ایجاد شود. سیستم شنوایی در انسان با ایجاد تعامل و ارتباط با محیط اطراف نقش مهمی در بلوغ سیستم شنوایی و شناخت دارد.

کم شنوایی در نوزادان می تواند به دلایلی نظیر: زردی خون، تعویض خون، عفونت های قبل، حین و بعد از بارداری مادر، نگهداری در بخش مراقبت های ویژه نوزادان، ضربه به سر، استفاده از داروی آسیب رسان به گوش و… می باشد.

اثرات کم شنوایی چیست؟

طبق مطالعات صورت گرفته ۷۰% بازشناسی گفتار در ۵۰۰- ۲کیلوهرتز، ۲۵% در بالای ۲ کیلوهرتز و ۵% زیر ۵۰۰ هرتز می‌باشد حال اگر کودک دچار کم شنوایی فرکانس بالا شود درصد بالایی از محتوای گفتار را از دست می‌دهد(شکل ۱).

همچنین نسبت سیگنال به نویز در کودکان برای آنکه مشکل گفتاری برایشان پیش نیاید نسبت به بزرگ‌سالان بیشتر است و حدود ۳۰ دسی بل می‌باشد.

درجه کم شنوایی چیست؟

درجه کم شنوایی در کودکان چگونه است ؟

همچون بزرگ‌سالان کم شنوایی در کودکان شامل چندین درجه است که هر کدام منجر به مشکلات خاصی برای کودک می‌شود.

دقت داشته باشید که گاهی در متن از اصطلاح Hard of hearing استفاده می‌شود که به کم شنوایی از شدت ملایم تا شدید گفته می‌شود.

کم شنوایی ملایم(DB30 - 15)

کم شنوایی ملایم بر ارتباطات و یادگیری زبان و تحصیل تأثیر قابل‌توجهی می‌گذارد.

صداهای واکه‌ها به آسانی شنیده می‌شوند و همخوان‌های بی‌صدا ممکن است از دست بروند.

کم شنوایی متوسط(DB 45 - 31)

این نوع کم شنوایی بیشتر در کودکان با اوتیت دوطرفه دیده می‌شود و از کم شنوایی‌های بسیار شایع در کودکان است.

این دسته از کودکان بیشتر صداهای گفتاری در حین مکالمه را از دست می‌دهند (واکه‌ها بهتر از همخوان‌ها شنیده می‌شوند)،

اما به فعالیت های آموزشی و زبانی با کمک سمعک به خوبی پاسخ می‌دهند.

کم شنوایی شدید (DB70 - 50)

در این نوع افت، زبان و گفتار به‌صورت خودبه‌خودی رشد نمی‌کند و با دخالت به‌موقع، استفاده از سمعک مناسب و آموزش ویژه، این دسته از کودکان می‌توانند عملکرد مناسبی داشته باشند.

راه های تشخیص کم شنوایی به ۴ نوع تقسیم میشوند عبارتند از :

۱) کم شنوایی انتقالی

۲) کم شنوایی حسی عصبی

۳) کم شنوایی آمیخته

۴) کم شنوایی مرکزی

کم شنوایی انتقالی

هر گونه ممانعت در انتقال صدا از مجرای گوش خارجی به گوش داخلی باعث ایجاد کم شنوایی انتقالی می‌شود.

در این موارد عملکرد گوش داخلی طبیعی است.

اما ارتعاش صدا نمی‌تواند حلزون را به‌واسطه‌ی اختلال در راه هوایی تحریک کند.

شایع‌ترین عامل کم شنوایی در کودکان اوتیت مدیا است، از این‌رو بیشترین شیوع نوع کم شنوایی در کودکان کم شنوایی انتقالی است و گفته می‌شود تقریباً تمام انسان‌ها در دوران کودکی خود دچار عفونت گوش می‌شوند.

اما باید توجه نمود که در مطالعات دیده شده است که ۵۰درصد کودکان با اوتیت سروز افت کمتر از ۱۵ دسی بل دارند.

این نوع کم شنوایی گاهی اوقات به‌صورت خودبه‌خودی رفع می‌شود اما بیشتر اوقات نیاز به درمان جراحی یا دارویی برای بازگشت به حالت طبیعی دارد.

طبق گزارش‌ها ،کم شنوایی انتقالی اغلب مربوط به مشکلات جمجمه‌ای-صورتی است.

کم شنوایی حسی عصبی

این نوع کم شنوایی ناشی از آسیب به ارگان انتهایی حسی یا سلول‌های مویی قرارگرفته در حلزون یا به دلیل اختلالات ناشی از عصب باشد.

افتراق نوع حسی از نوع عصبی بسیار دشوار است اما می‌توان به‌وسیله‌ی آزمون‌هایی نظیر: EcoG، OAE و AEP برای تشخیص کاهش شنوایی حسی و حرکتی کمک گرفت.

در کم شنوایی‌های حسی عصبی هم راه استخوانی و هم هوایی هر دو متأثر می‌شوند.

این نوع کم شنوایی در بیشتر موارد دائمی و غیرقابل‌بازگشت هستند.

کم شنوایی آمیخته

زمانی که هر دو کاهش انتقالی و حسی عصبی وجود داشته باشد کم شنوایی از نوع آمیخته است.

در ادیوگرام آستانه‌های BC نسبت به AC بهتر است، میزان این نوع کم شنوایی به‌اندازه ABG بستگی دارد و با درمان، آستانه‌های شنوایی بهبود می‌یابد اما به سطح شنوایی نرمال برنمی‌گردد.

کم شنوایی مرکزی

اختلالات سیستم مرکزی دوران کودکی را می‌توان به دو دسته تقسیم کرد:

افراد با نوروپاتولوژی مشخص و افراد با علت‌های نامشخص که به‌صورت اختلالات ارتباطی مشخص می‌شوند.

بخش وسیعی از کودکان که به‌عنوان اختلالات مرکزی شناخته می‌شوند مبتلا به اختلالات ارتباطی باوجود شنوایی نرمال و عدم مشاهده نوروپاتولوژی تشخیص داده می‌شوند.

در کم شنوایی مرکزی آستانه‌های شنوایی نرمال است ولی فرد در درک دچار مشکل است.

تقریباً ۳۰ درصد از همه دانش‌آموزان که با اختلالات یادگیری تشخیص داده می‌شوند تاریخچه‌ای از عفونت مزمن گوش میانی و افت انتقالی دارند.

وزوز گوش چيست؟

وزوز گوش يک صدا با منشا داخلي است که از درون گوش يا سر شنيده مي شود درحالي که اين صدا منشا خارجي ندارد. وزوز گوش به دو صورت شنيده مي شود:

• يا فقط بيمار صداي آن را مي شنود که اين وزوز را وزوز ذهني مي نامند زيرا فقط بيمار خودش آن را مي شنود.
• يا علاوه بر بيمار ، ديگران هم صداي آن را مي شنود که اين وزوز را وزوز عيني مي نامند زيرا فقط بيمار خودش آن را نمي شنود.

معمولا بيش از ۹۷ درصد وزوز ها را وزوز ذهني تشکيل مي دهد و ميزان شيوع وزوز عيني بسيار پايين است.

طبق بررسي هاي بعمل امده در سازمان جهاني بهداشت (WHO) وزوز در چند سال اينده جز يکي از ۱ بيماري پرشيوع دنيا خواهد شد. ازاين رو بايد با حساسيت بالايي به اين بيماري توجه کرد.

راه های تشخیص وزوز گوش

اگر وزوز گوش شما دائمی است و یا اگر شنوایی خود را بر اثر این وزوز گوش از دست داده اید و یا تعادل خود را از دست داده اید، حتما به شنوایی شناس، پزشک متخصص گوش و حلق و بینی و متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید.

توجه داشته باشید که تمام افراد مبتلا به وزوز گوش باید تست شنوایی بدهند.

دیگر آزمایش های لازم عبارتند از :

- پاسخ های شنوایی ساقه مغز (ABR)

- آزمایش کامپیوتری عصب شنوایی و مسیرهای شنوایی مغز

- سی تی اسکن و ام آر آی برای رد کردن تومور عصب شنوایی

درمان وزوز گوش

بسیاری موارد برای وزوز گوش هیچ درمانی وجود ندارد.

برخی پزشکان مصرف نیاسین (ویتامین ب۳) را برای کاهش وزوز توصیه می کنند.

اما با وجود این، هیچ شواهد علمی نشان نمی دهد که نیاسین باعث کاهش وزوز گوش می شود و در عین حال ممکن است باعث گرگرفتگی گردد.

به نظر می رسد داروهای ضد افسردگی در کاهش وزوز گوش موثرند، اما با وجود این بهتر است از پزشک خود کمک بگیرید.

برخی مواقع تجمع جرم در گوش باعث وزوز گوش می شود.

لذا با مراجعه به پزشک متخصص، جرم گوش خود را خارج کنید تا صداها قطع شوند.

علائم وزوز گوش:

وزوز گوش حس شنیدن صدا زمانی که هیچ صدایی در محیط خارجی وجود ندارد تعریف می شود.

وزوز گوش شامل صداهای مختلفی می باشد که ممکن است برای هر فرد متفاوت باشد:

*صدای زنگ

*صدای غرش

*صدای کلیک

*صدای وزوز

*صدای خش خش

سوالی که برای اکثر بیماران مطرح می شود این است که آیا وزوز گوش با دارو درمان می شود؟

بر اساس جستجوهای انجام شده، تاکنون داروهای مختلفی از جمله داروهای ضدافسردگی، Zinc، ویتامین ها، داروهای فعال کننده GABA برای درمان وزوز استفاده شده است اما به دلیل تفاوت در مکانیسم ایجاد وزوز و تنوع در آن هر کدام از درمان ها اثرات متفاوتی بر وزوز بیمار داشته اند.

آیا درمان دیگری برای وزوز وجود دارد؟ راهکاری برای وزوز در سایر کشورها مطرح شده است؟

برای پاسخ به این سوال می توان به نقش سمعک اشاره کرد که به عنوان یکی از درمان های وزوز در مقالات و کتب مرجع بیان شده است. حال نقش سمعک و وزوز گوش چیست؟

وزوز چگونه با سمعک برطرف می شود؟ آیا سمعک سبب بدترشدن وزوز می شود؟

همانطور که در بالا اشاره شد از علت های اصلی وزوز، کم شنوایی می باشد.

به دلیل اینکه مغز انسان از بدو تولد براساس شنیدن تمامی صداها شامل صدای محیط، نویز زمینه، صدای بلند، آرام و صدای گفتاری برنامه ریزی و سازماندهی شده است هر گونه تغییر در این سیستم می تواند عوارضی نظیر وزوز داشته باشد.

همچنین در بالا اشاره شد که هرچه سن بالاتر باشد احتمال کم شنوایی و وزوز گوش نیز افزایش می یابد.

حال چگونه سمعک و وزوز گوش چگونه سبب بهبود می شود؟

امروزه با ‍پیشرفت تکنولوژی در سمعک ها و افزایش شیوع وزوز، کارخانجات تولید کننده سمعک به سمت تولید سمعک هایی با برنامه های متنوع نظیر برنامه وزوز سوق پیدا کردند.

سمعک هایی با اندازه بسیار کوچک و تکنولوژی هوشمند که علاوه بر تولید صدایی شفاف برای جبران کم شنوایی می توانند صداهایی تولید کنند که سبب پوشش وزوز و رهایی از آن شود.

این برنامه به نام Tinnitus Manager در بعضی از سمعک ها وجود دارد.

وزوز چگونه با سمعک برطرف می شود؟

به دلیل اینکه وزوز به مرور ایجاد شده است بنابراین باید به مرور نیز از بین برود.

همچنین دیده شده است که در بعضی افراد در همان لحظه استفاده وزوز به طورکلی از بین می رود، در عده ای شدت وزوز کمتر می شود و در عده معدودی هیچ تغییری نمی کند.

اما به طور کلی استفاده و خرید سمعک سبب بهبود و رهایی از وزوز می شود.

سمعک با جبران کم شنوایی فرد و در نتیجه شنیدن تمامی صداهای اطراف سبب سازمندهی مجدد مغز می شود.

پیشنهاد می شود که درصورت شروع وزوز سریعا انجام ارزیابی وزوز( تعیین شدت و فرکانس وزوز) صورت گیرد زیرا زمانی که زمان زیادی از شروع وزوز فرد گذشته باشد این صدا به حافظه سپرده می شود و مغز آن را به عنوان صدایی که در محیط است شناسایی می کند و درنتیجه رهایی و از بین بردن آن به زمان بیشتری نیاز دارد.

نقش سمعک در افراد بدون کم شنوایی چگونه است؟

سمعک با داشتن برنامه وزوز و تولید صداهایی مناسب با فرکانس و شدت وزوز سبب پوشش آن می شود که این صدا به مرور بر وزوز بیمار غلبه می کند.

آیا سمعک سبب بدترشدن وزوز می شود؟

پاسخ سوال خیر می باشد.

برای بیماران با کم شنوایی و وزوز استفاده از سمعک بهترین گزینه می باشد.

زیرا سمعک هم سبب جبران کم شنوایی و هم بهبود وزوز بیمار می شود.

استفاده از سمعک هیچ گونه اثرات سویی بر وزوز و شنوایی بیمار ندارد.