کالای با گارانتی بخریم یا بدون گارانتی؟

هفت صبح: خرید کردن برخی اوقات می‌تواند به فرآیند طاقت فرسایی تبدیل شود. برای مثال برای خرید چاپگر (پرینتر) باید بین مدل ها، قیمت‌ها و نشان‌های تجاری مختلف یکی را برگزینید. اما آخرین پرسشی که هنگام خرید چاپگر (و بسیاری از دیگر وسایل الکترونیکی) باید به آن پاسخ داد، این است که آیا باید برای گارانتی هم پول اضافه پرداخت و یا اینکه از آن صرف نظر کرد؟ قاعدتا هر فردی ترجیح می‌دهد که پول کمتری بپردازد، اما از طرف دیگر نخریدن گارانتی، این حس ناامنی را به همراه می‌آورد که اگر ناگهان چاپگر از کار افتاد، چاره‌ای جز پرداخت هزینه تعمیر یا خرید چاپگر تازه باقی نخواهد ماند. مشکل اینجاست که در این مورد هیچ قطعیتی وجود ندارد. اگر قرار باشد چاپگر خراب شود، بهتر است گارانتی داشته باشید، اما اگر قرار است که چاپگر سال‌های سال بدون هیچ ایرادی کار کند، پولی که برای گارانتی پرداخت می‌کنید در عمل به هدر می‌رود. متاسفانه مشخص نیست که چه اتفاقی برای چاپگر خواهد افتاد و در نتیجه تصمیم گیری شما هم با عدم قطعیت همراه است. اما آیا راهی وجود دارد که بتوان فهمید خرید گارانتی به صرفه است یا خیر؟

برای یافتن پاسخ شما باید از احتمال خراب شدن چاپگر و میانگین هزینه ناشی از خرابی‌های چاپگر اطلاع داشته باشید، که متاسفانه ندارید. در واقع یافتن مدل مناسب چاپگر به اندازه کافی وقت گیر است و بررسی بازار چاپگر‌ها و تخمین احتمال خرابی آن‌ها هم احتمالا هفته‌ها زمان می‌برد (اگر اصلا چنین کاری برای یک مصرف کننده عادی امکان پذیر باشد). پس در این مورد، بهتر است به محاسبات شرکت ارائه دهنده گارانتی اطمینان کنید، آن هم با این فرض که این شرکت مانند هرشرکت دیگری به دنبال سود است. شرکت ارائه دهنده گارانتی می‌داند که با چه احتمالی.

چاپگر‌ها خراب خواهند شد و هزینه تعمیر یا تعویض آن‌ها به طور متوسط چقدر خواهد بود. برای مثال اگر از هر ۱۰ پرینتر، یکی خراب شود و هزینه تعمیر آن پرینتر ۱۰۰ هزار تومان باشد، اگر شرکت از هر مشتری ۱۰هزار تومان بابت گارانتی بگیرد، پولی که بابت گارانتی دریافت کرده دقیقا برابر هزینه‌ای است که باید بابت تعمیر پرینتر خراب بپردازد. در آن سوی معامله، ۱۰ مشتری هرکدام ۱۰ هزار تومان برای گارانتی پرداخته اند، اما فقط پرینتر یکی از آن‌ها خراب خواهد شد. در نتیجه ونفر هیچ استفاده‌ای از گارانتی نخواهند برد و ۱۰هزار تومان ضرر خواهند کرد، اما یکی از آن‌ها که پرینترش خراب می‌شود، ۹۰ هزار تومان سود می‌کند چرا که بدون گارانتی باید ۱۰۰ هزار تومان بابت تعمیر می‌پرداخت، اما حالا فقط ۱۰ هزار تومان بابت گارانتی پرداخته است). تعیین قیمت ۱۰ هزار تومان برای شرکت نقطه سربه سر خواهد بود، جایی که درآمد و هزینه یکسان خواهد بود. اما شرکت برای اینکه سود کند، قیمتی بیشتر از ۱۰ هزار تومان را تعیین خواهد کرد.

پس می‌توانید حدس بزنید، میانگین پولی که برای گارانتی‌های مختلف در طول عمر می‌پردازید، احتمالا به طور متوسط بیشتر از پولی است که در صورت خرابی آن‌ها باید می‌پرداختید. مثلا اگر در طول عمرتان، ۱۰ پرینتر می‌خرید، بهتر است پولی برای گارانتی آن‌ها نپردازید، هر چند که ممکن است مثلا یکی از این پرینتر‌ها خیلی زود خراب شود، اما به طور میانگین سود خواهید کرد. اما این قانون قابل تعمیم به همه موارد نیست، همانطور که چارلز ویلان در کتاب «آمار بدون روتوش» شرح می‌دهد، خراب شدن یکی از آن ۱۰ پرینتری که شما در طول عمرتان می‌خرید صرفا کمی هزینه دارد، اما اگر برای مثلا بیمه سلامت یا بیمه آتش سوزی هزینه نکنید و (خدایی نکرده به بیماری صعب العلاجی مبتلا شوید و یا خانه تان آتش بگیرد، در آن صورت شاید همه اندوخته مالی خود را از دست بدهید. پس شاید قانون کلی مربوط به خرید گارانتی را بتوان به این صورت نوشت که اگر وقوع بدترین حالت ممکن در مورد کالایی (مانند از کار افتادن پرینتر) شما را ورشکست نمی‌کند، نیازی نیست که برای گارانتی آن پول بدهید، اما اگر بدترین حالت ممکن در مورد کالایی (مانند آتش س. وزی منزل) خسارت مالی هنفتی به شما می‌زند، در خرید بیمه با گارانتی برای آن کالا تردید نکنید.