چرا دلار گران نشد؟

روزنامه دنیای اقتصاد: با ثبت سومین افت پیاپی در هفته جاری، دلار به زیر مرز ۱۲ هزار تومانی رفت. در چهارمین روز هفته، شاخص بازار ارز ۳۵۰ تومان از ارزش خود را از دست داد و به بهای ۱۱ هزار و ۹۵۰ تومان رسید. به گفته فعالان، روز سه‌شنبه فروشندگان همچنان دست بالا را در بازار داشتند و حتی در مقطعی برخی از دلالان حاضر شدند ارز خود را زیر مرز ۱۲ هزار تومانی به فروش برسانند. به گفته شماری از فعالان، رفتار بازارساز نیز در روز سه‌شنبه برای برخی معامله‌گران تداعی‌کننده آن بود که تمایلی ندارد قیمت با هیجان در مسیر نزولی قرار بگیرد، بلکه به‌دنبال افت آرام و با پشتوانه است. این دسته از معامله‌گران به افت آرام قیمت دلار بر تابلوی یکی از صرافی‌های بزرگ دولتی اتکا می‌کردند و عنوان کردند در مقطعی از روز قیمت این صرافی با نرخ بازار یکسان شده بود. حال آنکه در روز‌های پیشین، قیمت این صرافی معمولا از نرخ بازار کمتر بود.

با این حال، به گفته برخی فعالان، آنچه در روز‌های اخیر در بازار بیش از هر زمانی به چشم می‌آید، ناتوانی دلالان از ایجاد نوسان در قیمت‌های بازار است. به باور این دسته، کمبود تقاضا مهم‌ترین عاملی است که دلالان را به گوشه‌ای از بازار رانده است؛ دلالان نیز در روز‌های اخیر از اصطلاحاتی مانند «ریال نیست»، «بزرگان نقدینگی ندارند» و... به کرات استفاده می‌کنند و دلیل رویه نزولی بازار را نیز افت تقاضا می‌دانند. از نظر آنها، معامله‌گران بزرگ پیش‌تر ارز مورد نیاز خود را تهیه کرده‌اند و برخی دیگر نیز دلار‌های بالاخرید روی دستشان مانده است؛ در نتیجه آن‌ها در شرایط کنونی نقدینگی ندارند که بار دیگر در موقعیت خرید قرار بگیرند.

از آن سو در روز‌هایی که تقاضا در بازار کاهش پیدا کرده است، بازارساز نیز با اقدامات خود شرایط را برای نوسان‌گیری دلالان سخت‌تر کرده است. عده‌ای باور دارند عرضه ارز به شکل‌های مختلف موجب شده است که دلالان نتوانند با اهرم‌هایی مانند معاملات صوری و فردایی برای افزایش قیمت استفاده کنند. از سوی دیگر، شرایط معامله برای دلالان نیز در بازار سخت‌تر شده است و آن‌ها به‌دلیل برخورد‌های امنیتی ترجیح می‌دهند در روند بازار کمتر مداخله کنند. البته برخی از فعالان باور دارند، چنین رویه‌ای که دلالان در پیش گرفته‌اند مربوط به این روز‌های کم تقاضاست. از نظر آنها، اگر تقاضایی در بازار وجود داشت، دلالان خطر مسائل امنیتی را به جان می‌خریدند تا کسب سود کنند؛ ولی در شرایط فعلی نه تنها امکان کسب سود از بازار را ندارند، بلکه با دستگیری ممکن است سود‌های ارزی گذشته خود را نیز از دست بدهند.

برخی فعالان، یکی از نشانه‌های مدیریت بازار توسط سیاست‌گذار را به نوع قیمت‌گذاری یکی از صرافی‌های دولتی نسبت می‌دادند. به گفته آنها، این صرافی تا حدود ساعت ۲ بعدازظهر قیمت فروش دلار بر تابلوی خود را در کانال ۱۲ هزار تومان نگه داشته بود و تنها در اواخر روز بود که قیمت را به کانال ۱۱ هزار تومانی برد و عدد ۱۱ هزار و ۹۵۰ تومان بر تابلوی این صرافی نقش بست. روز سه‌شنبه سکه تمام بهار آزادی نیز تحت‌فشار فروش قرار داشت. ساعت ۴ بعدازظهر روز چهارم هفته سکه بر روی عدد ۳ میلیون و ۸۵۰ هزار تومان ایستاد که ۱۰۰ هزار تومان پایین‌تر از روز دوشنبه بود. در شرایطی که قیمت سکه سیر نزولی دارد، روز گذشته «ایرنا» نیز خبر داد که بیش از ۹۸ درصد از سکه‌های پیش‌فروش تحویل خریداران داده شده است؛ ولی همچنان خریداران حدود یکصد هزار سکه سراغ بانک ملی برای تحویل سکه خود نرفته‌اند. برخی خریداران که اغلب در تعداد بالا سکه خریده‌اند به‌دلیل آنکه مکان امنی برای نگهداری سکه خود ندارند، ترجیح می‌دهند که سکه در بانک باقی بماند؛ زیرا حتی اگر بخواهند در صندوق‌های امانت بانک‌ها نگهداری کنند، باید نزد آن بانک افتتاح حساب کنند و اجاره یکساله آن را بپردازند.

از مجموع بیش از هفت میلیون و ۶۱۷ هزار سکه پیش‌فروش شده، سررسید بیش از چهار میلیون و ۲۷۵ هزار سکه در پایان آبان‌ماه امسال به سر آمده و با توجه به توزیع بیش از ۹۸ درصد سکه‌ها بین خریداران، حدود ۴ میلیون و ۱۷۵ هزار سکه به دست صاحبانشان رسیده است. با این حال نگاهی به تاریخ سررسید سکه‌ها نشان می‌دهد تعداد سکه‌های سررسید یک ماهه ۷۹۸ هزار و ۹۸۰ قطعه بوده که خریداران تا اواخر آبان ماه مهلت دریافت آن را داشتند و براساس آخرین اطلاعات بیش از ۷۹۷ هزار سکه تحویل داده شده یعنی ۸/ ۹۹ درصد سکه‌های سررسید یک ماهه با موفقیت توزیع شده‌اند.