همتی: بازار ارز کاملا تحت مدیریت است

خبرگزاری مهر: عبدالناصر همتی، رئیس کل بانک مرکزی با حضور در برنامه گفتگوی ویژه خبری شبکه دو سیما، به تشریح سیاست‌های پولی و ارزی کشور پرداخت. وی گفت: دولت در تنظیم بازار ارز اقتدار دارد، ولی دشمن، تمامی امکانات را بسیج کرده است که نظام جمهوری اسلامی ایران را دچار مشکل کند، بنابراین ما برنامه‌ریزی کردیم تا در طول دو ماه اخیر، نشان دهیم بر این مشکلات فائق خواهیم آمد.

بازار ارز تحت مدیریت است، سودجویان قطعا ضرر می‌کنند

رئیس کل بانک مرکزی افزود: نوسانات برای اقتصاد ایران خوب نیست و بنابراین ما ثبات را به اقتصاد بازگرداندیم، ضمن اینکه تبلیغات بر علیه ملت ایران را با تلاش و تدبیر دولت و بانک مرکزی، مدیریت کردیم، اکنون خوشحالیم که بازار ارز تحت کنترل کامل است و بانک مرکزی مسیر خود را ادامه خواهد داد. ما هدفمند بازار را به سمت تعادل پیش خواهیم برد و در آینده، مردم شاهد آن خواهند بود که برنامه‌های عملیاتی را در این زمینه پیش خواهیم برد.

همتی گفت: ما در بازار مداخله می‌کنیم، اما باید بازار ارز را بازار متشکلی کنیم، چراکه باید بازار ساماندهی شود؛ به خصوص اینکه اکنون در بازار و اقتصاد، بازار آزاد و نرخ‌های آن تاثیرگذار است.

وی در خصوص بخشنامه ارزی صادر شده طی روزهای اخیر برای بازگشت ارز حاصل از صادرات نیز گفت: اکنون اختیاراتی به صادرکنندگان داده‌ایم و آنها می‌توانند بخشی از ارز را از طریق سنا به صرافی‌ها عرضه کنند، ما نیز حتما باید بازار متشکل ارزی یا شبیه بورس داشته باشیم تا معاملات آنی و نه آتی را در آن ساماندهی کنیم، پس بانک مرکزی نیز در این بازار به عنوان بازیگردان اصلی حضور خواهد داشت.

جزئیات بازار متشکل ارزی: حواله هم به این بازار وارد خواهد شد

رئیس کل بانک مرکزی اظهار داشت: کشف قیمت و ورودی و خروجی ارز همه در این بازار متشکل ارزی انجام خواهد شد، ضمن اینکه به مرور حواله نیز وارد این بازار می شود. اجازه دهید هر زمان که طرح کامل آن آماده شد، جزئیات را اعلام کنم، اما بازار نیما متحول خواهد شد و در میان مدت نیز، باید بازارها را به هم نزدیک کرده و نرخ‌ها را مدیریت کنیم؛ چراکه اکنون برخی می‌گویند چند نرخ در بازار ارز وجود دارد.

همتی گفت: دولت آمریکا به منطقه و همه کشورها فشار وارد می کند، اما نظام جمهوری اسلامی ایران مقتدر بوده و جلوی آن ایستاده است، پس تمام پیش بینی های آنها به باد رفته است. البته ما نمی توانیم اطلاعات خود را رو کنیم؛ چراکه دشمن می خواهد از آن استفاده کند، اما دولت و بانک مرکزی با اقتدار این مسیر را مدیریت خواهند کرد.

ذخایر خوب است، به سمت تعادل واقعی در نرخ ارز پیش می‌رویم

رئیس کل بانک مرکزی بار دیگر تاکید کرد: کسانی که در بازار ارز سرمایه گذاری می کنند، ممکن است ضرر کنند. من راجع به نرخ ارز صحبت نمی کنم؛ اما معتقدم که باید به سمتی برویم که بساط سودجویان جمع شود؛ ضمن اینکه با اطلاعی که از صادرات و منابع ارزی دارم، می گویم که به سمت تعادل واقعی پیش خواهیم رفت و نگرانی ندارم.

وی در خصوص انتشار اوراق مشارکت ارزی گفت: ما اختیاراتی را از سران سه قوه گرفته ایم که تائید مقام معظم رهبری هم در رابطه با آن اخذ شده تا سپرده ارزی از مردم بگیریم و در قبال آن، ضمانت بانک مرکزی را ارایه دهیم، این در حالی است که سابقه خوبی از سپرده ارزی وجود ندارد، ولی اکنون تضمین بانک مرکزی بر سپرده ارزی وجود دارد و سود هم به صورت ارزی و نقدی داده می شود.

همتی گفت: مبالغ قابل توجهی هم سپرده ارزی جذب شده است؛ اما هنوز هم انتظار داریم که مردم ارز خود را سپرده کنند. البته اختیار انتشار گواهی سپرده ارزی نیز در اختیار بانک مرکزی است که هر زمان بخواهیم می توانیم عرضه کنیم؛ اما در شرایطی که احساس کنیم لازم است این گواهی را در بازار عرضه کنیم، آن را هم پیش خواهیم برد.

از عملکرد صادرکنندگان راضی نیستیم

وی با بیان اینکه ما از عملکرد صادرکنندگان در بازگشت ارز به اقتصاد ایران راضی نیستیم، گفت: صادرکنندگان، از ابتدای سال تاکنون، کمتر از ۷ میلیارد دلار از ارز صادراتی خود را به بانک مرکزی عرضه کرده اند. البته صادرکنندگان نقش مهمی در اقتصاد کشور دارند، ما دست همه را به خاطر تلاشی که می کنند، می بوسیم، اما بسیاری از آنها تولیدکننده هستند و برخی دیگر نیز تجاری هستند که فقط کالا صادر می کنند، آنها باید بدانند که ارز باید به کشور وارد شود.

رئیس کل بانک مرکزی اظهار داشت: وقتی که ارز به کشور آید، باعث رونق خواهد شد؛ یعنی صادراتی که منجر به تامین ارز شده و ارز آن منجر به اشتغال شود، ارزشمند است. در مورد اینکه چه نرخی باشد و چه طور باشد، موضوع را بررسی کردیم، ضمن اینکه ما با پتروشیمی ها صحبت کردیم و آنها عملکرد خوبی در بازگشت ارز داشته اند و بالغ بر ۵ میلیارد دلار به سامانه نیما، عرضه کرده اند.

همتی گفت: صادرکنندگان خصوصی نیز باید توجه کنند که این نرخی که در بازار آزاد است، نرخ پایدار نیست و نرخی هم نیست که آنها بر مبنای آن، کالای خود را تولید کرده باشند. خیلی از صادرکنندگان تولیدکنندگانی هستند که با امکانات دولتی و نرخ پایین خدمات در کشور از جمله آب و برق یارانه ای، کالا تولید کرده اند.

وی اظهار داشت: اولا صادرات در هفت ماه گذشته انجام شده است و ما نیز گشایش هایی با توجه به تورم کنونی که بالا رفته است، برای ارز حاصل از صادرات آنها ایجاد کرده ایم، اما باید بدانند که اگر ارز را نیاورند، به منزله خروج سرمایه است.

همتی افزود: خیلی از استانداران و صادرکنندگان جلسات متعددی را با ما داشته اند، توافق خوبی داشتیم تا ارز صادراتی به کشور برگردد؛ بر این اساس در بخشنامه جدید، کسانی که زیر یک میلیون دلار صادرات دارند، معاف از ارایه به سامانه نیما هستند که به این ترتیب، شش هزار نفر از صادرکنندگان از اینکه ارز را به سنا بدهند، معاف شده اند.

رئیس کل بانک مرکزی گفت: صادرکنندگان می توانند برای خود واردات داشته باشند، اما کسانی که بین یک تا سه میلیون دلار صادرات دارند، برای یک میلیون دلار آن، معاف از ارایه ارز به نیما هستند، اما ۵۰ درصد از دو میلیون دلار دیگر را باید به سامانه نیما بدهند.

صادرکنندگان را جریمه نمی‌کنیم

وی با تاکید بر اینکه صادرکنندگان بزرگ باید به کشور کمک کنند، گفت: ما آنها را جریمه نمی کنیم، صادرات هم خوب است؛ چراکه تولید و اشتغال ایجاد می کند، اگر قرار باشد که ارز دوازده هزار تومانی به بازار عرضه کنند، به طور قطع تورم ایجاد خواهند کرد و اقشار آسیب پذیر جامعه آسیب بیشتری می بینند؛ این در حالی است که خیلی از صادرکنندگان بزرگ که آمارشان را دارم، ارز ۷۵۰۰ تومانی از نیما گرفته و کالا تولید کرده‌اند، ولی ارز خود را به دولت نداده اند.

همتی گفت: صادرکنندگان اول ارز حاصل از صادرات ماههای گذشته خود را بیاورند، بعد تصمیم بگیریم. از اول سال تا به حال، آنها ارز خود را نیاورده اند.

وی افزود: به هر حال ما در خدمت صادرکنندگان هستیم؛ ضمن اینکه ۲۵۰ صادرکننده بزرگ داریم که آنها را می پذیریم و با آنها صحبت خواهیم کرد.

نحوه بازگشت ارز حاصل از صادرات را کمیته ۵ نفره با اختیار سرانه سه قوه تعیین کرد

همتی اظهار داشت: مصوبه سران قوا را داریم که همه صادرکنندگان باید ارز خود را به چرخه اقتصاد برگردانند و نحوه برگرداندن نیز توسط یک تیم ۵ نفره تصویب می شود که مسئولیت آن، با رئیس کل بانک مرکزی است. این مجموعه با نمایندگان اتاق تفاهم کرده اند؛ ولی من باز هم تاکید می‌کنم که صادرکننده نیز باید ارز را بیاورد؛ در حالیکه آنها چانه می زنند. ما نیز در خدمت صادرکنندگان هستیم.

وی افزود: با اختیارات بخشنامه جدید پیش بینی ما این است که تا پایان سال، ۵ میلیارد یورو باید ارز وارد چرخه اقتصاد شود که در بازار آزاد نیز تاثیر مثبت خود را خواهد گذاشت. صادرکنندگان هم به ما کمک می کنند و همه باید در این جنگ ارزی با هم باشیم.

همتی در خصوص صادرات ریالی نیز گفت: دستگاههای کارتخوان بانکی ایران به عراق و سلیمانیه رفته است؛ ولی چون با وی پی ان کار می کنند، قابل کنترل نیستند، این خروج سرمایه از کشور در پوشش صادرات است. اگر به داخل کشور ارز نیاید، حتما مشکل زا است. صادرکنندگانی که صادرات ریالی دارند، باید با ما در این رابطه صحبت کنند. ما نیز از پتانسیل آنها استفاده می کنیم. مذاکراتی نیز از سوی رئیس جمهور عراق صورت گرفته که در این مورد نیز مذاکراتی انجام شده است. ممکن است من هم به عراق بروم و این مسائل را حل کنیم.

وی اظهار داشت: ارز به جهش اقتصادی کمک می کند، اگر ارز به کشور برنگردد، خروج سرمایه از کشور به حساب می آید. ما ۴۰ میلیارد دلار صادرات غیرنفتی داریم، اگر نصف آن ریالی باشد، ما نمی توانیم ارز مناسبی داشته باشیم. از اول سال تا به حال ۳۱ میلیارد دلار تامین ارز برای واردات داشته ایم.

بزرگترین ذخایر اسکناس ارزی را در طول سالهای گذشته داریم

همتی گفت: بیشترین و بزرگترین ذخایر اسکناسی ارز را در طول سالهای گذشته داریم. چند ماه گذشته نیز که در رسانه کمتر حضور داشتیم، پیگیر این روزهای پرفشار بودیم و الان نیز مشکلی نداریم. دو گروه از بانک مرکزی برای فروش نفت و بازگشت ارز آن در کشورهای هدف حضور دارند.

وی افزود: از پرسنل و وزیر نفت که کمک خوبی به بانک مرکزی کرده اند، استفاده کردیم و موضوع فروش نفت و درآمد ارزی آن را مدیریت کرده ایم و در آینده وضعیت بهتری خواهیم داشت.

رئیس کل بانک مرکزی گفت: دستگاههای کارتخوان از سوی همکاران بانک مرکزی طی سالهای گذشته مورد غفلت واقع شده بود. یعنی به راحتی یک فرد می توانست در خارج از کشور، دستگاه کارتخوان ایرانی را در یک صرافی خارجی در ترکیه یا کانادا، استفاده کرده، کارت بکشد و پول جابجا کند. ۵۰ بار قابلیت این وجود داشت که کارت کشیده شود و محدودیتی هم در این رابطه وجود نداشت؛ در حالیکه در یک روز، ده میلیارد تومان جابجایی پول هم داشتیم، اما اکنون بالای ۵۰ میلیون تومان امکان پذیر نیست. آنها زرنگ بودند ولی ما نیز زرنگی های خود را داریم و بر اساس شماره ملی در هر کارت بانکی، محدودیت انتقال پول را خواهیم داشت.

وی اظهار داشت: این شیوه‌های استفاده از کارتخوان ها در خارج از کشور، مصداق اصلی پولشویی است که یک فرد راحت چند میلیارد تومان از جامعه جابجا کند. این را نظام از ما می خواهد که کنترل کنیم و البته ما هم محکم هستیم و یکی یکی اینها را اجرایی خواهیم کرد.

برنامه بانک مرکزی برای کنترل تورم و حفظ ارزش پول ملی

همتی در خصوص تورم و حفظ ارزش پول ملی گفت: از بابت فشار تورمی متاسفم. این دغدغه دولت است، شوک ارزی ایجاد شده شوک منفی طرف عرضه است که اثر خود را بر روی سطح عمومی قیمتی نشان می دهد و تقریبا خرداد تا شهریور، تورم نقطه به نقطه صعودی بود اما خوشبختانه کمتر شده است که امیدواریم در ماههای آینده نیز کاهش یابد. سیاست قطعی بانک مرکزی و دولت این است که تورم را کنترل کرده و بعد کاهش دهد. این جزو سیاستهای جدی ما است و ظرف یک ماه گذشته نیز اگر ارزش پول ملی را در نظر بگیریم، ۲۰ درصد تقویت ارزش پول ملی را داشتیم.

وی افزود: با اعلام ترامپ برای اجرای مرحله دوم تحریم ها ۲۰ درصد ارزش پول ملی را تقویت کرده ایم و این نشانگر تدبیر بانک مرکزی و احتیاط آن در بازار است که بر اساس آنچه که خود برنامه داریم، پیش رویم نه بر اساس آنچه دیگران می گویند.

همتی گفت: نقدینگی که اکنون داریم نسبت به میانگین ۵ سال اخیر، فرقی نکرده و رشد ۲۰ درصدی داشته است. از اول سال تا شهریورماه نقدینگی رشد داشته و با این فرمان، نقدینگی بیست درصد رشد خواهد داشت و اصلا سرعت نقدینگی بالا نیست؛ داریم کنترل می کنیم و بانکها را نیز کنترل کردیم و تسلط کامل داریم.

هیچ کار بدون سیاستی در بازار پول انجام نمی‌شود

رئیس بانک مرکزی گفت: هیچ کاری بدون سیاست در بازار پول انجام نمی شود. اما باید این نکته را گفت که تا دهه ۷۰ و ۸۰ کنترل نقدینگی و تورم از طریق پایه پولی و حجم پول یا نقدینگی بود، دولتها و بانک های مرکزی وقتی که به هدف کنترل تورم و انحراف تولید از مقدار بهینه می رسیدند، این سیاست را کنترل می کردند یعنی حجم نقدینگی را از طریق سپرده قانونی، عملیات بازار باز و نرخ تنزیل کنترل می کردند، اما در دنیا این کنار گذاشته شده است؛ بنابراین ما هم باید به این سمت برویم که با ابزار ایجاد کانال نرخ سود، این کنترل را صورت دهیم.

وی اظهار داشت: با دستور مقام معظم رهبری در مورد اصلاح نظام بانکی و سیاستهای پولی و کنترل نقدینگی، کمیته ای تشکیل داده ایم که به روز هستند و از طریق نرخ سود و عملیات بازار باز، کار را پیش بریم. اختیاراتی از سران سه قوه گرفته ایم که بانک مرکزی عملیات بازار باز داشته باشد و ما از طریق اوراقی که دولت دارد و پیش بینی هم شده که سازمان برنامه و بودجه در بودجه سال ۹۸ هم تدبیر خواهد کرد، ما وارد خرید و فروش اوراق خواهیم شد و نقدینگی و نرخ سود را کنترل خواهیم کرد.

همتی گفت: بانکها همه مجوز بانک مرکزی دارند و مردم خیالشان راحت باشد، همه سپرده گذاران مورد حمایت خواهند بود. اصلاحات نظام بانکی را بر مبنای کنترل بانک مرکزی صورت خواهد بود.

بانکهای خوب و بد را کنترل می کنیم

وی اظهار داشت: بانک خوب و بد از طریق اضافه برداشت کنترل می شود، وقتی که برخورد کردیم باقی بانکها کار دستشان می آید. بانکها برخی هایشان خوب کار می کنند و برخی هایشان بد کار می کنند. به تدریج این مشکلات را برطرف می کنیم؛ اما نود درصد بازار مالی ما در اختیار بازار پول است و بانکها نقش اصلی دارند ولی این به معنای آن نیست که هر کاری بانکها خواستند بکنند. بنگاهها باید اموال خود را بفروشند و بنگاهداری نکنند. ما روی اینها ایستاده ایم.

رئیس بانک مرکزی گفت: در تمام سه ماه گذشته تمرکزم روی بازار ارز بوده است، اما واجب آن بوده است چراکه دشمن روی بازار ارز تمرکز کرده بود، اما اکنون آرامش در بازار ارز استقرار یافته و ما نیز وارد بازار پول خواهیم شد. برنامه داریم بانکهای خوب را تشویق کنیم و بانکهای بد را تنبیه خواهیم کرد. از مقام معظم رهبری گرفته تا سطوح پایین همه اعتقاد دارند که باید با بانکهای بد برخورد شود.

وی اظهار داشت: در ماههای اخیر بانکها صد هزار میلیارد تومان به بخش صنعت و معدن اختصاص داده اند که ۶۰ درصد آنها سرمایه در گردش بوده است و البته شامل استمهال هم می باشد؛ استمهال نیز دست تولیدکنندگان است و شرایط اقتصادی کشور آنها را مجبور به تمدید کرده است. اطمینان می دهم که به سمتی رویم که سیستم بانکی را اصلاح کنیم و وزارت اقتصاد و سازمان برنامه و بودجه نیز در این راستا کمک خواهند کرد.

حدود اختیارات سران سه قوه به بانک مرکزی چقدر است؟

همتی گفت: اختیارات بانک مرکزی در چارچوب ضوابط و اختیارات خواهد بود، اما این اختیارات سرعت عمل ما را در بازار پول و ارز بیشتر خواهد کرد؛ ما اختیارات بی حد و حصر شخصی نداریم، اختیاراتی است که کار ما را تسهیل خواهد کرد.

وی در مورد استقلال بانک مرکزی افزود: اگر سیاستهای مالی بتواند خوب تنظیم شود، اتوماتیک بانک مرکزی مستقل خواهد بود و تورم و نقدینگی را کنترل خواهد کرد.

همتی در خصوص اصلاح نظام بانکی نیز گفت: اولین گام برای اصلاح نظام بانکی، اصلاح ناترازی نظام بانکی است. بخشی از آن بدهی دولت به بانکها است، اما اکنون ممکن است بخشی از آنها انجام شود، یا در مورد فروش اموال مازاد بانکها بخشی از کار انجام شود، اما اولویت اول ما ناترازی برخی از بانکها است که منجر به اضافه برداشت می شود؛ آنها را در اولویت قرار خواهیم داد که اصلاح کنیم.

وی اظهار داشت: اینکه برخی می گویند که اکنون شرایط برای اصلاح نظام بانکی مساعد نیست، من با این موافق نیستم. شرایط خوب است. اصلاح را در نظام بانکی شروع خواهیم کرد.

پایه پولی به ۵۰ هزار میلیارد تومان رسید

همتی گفت: آنچه که ما را اذیت می کند و پایه پولی را زیاد می کند، اضافه برداشت بانکها است که حدود ۵۰ هزار میلیارد تومان است. اولین مساله این است که اضافه برداشت را کنترل کنیم؛ دومین بحث این است که سیاست های پولی را اجرا کنیم؛ پس نرخ سود باید اصلاح شود. مردم به نرخ سود حساسیت دارند؛ پس آنچه که روی مردم و عامل های اقتصادی اثرگذار است، نرخ سود است اگر آنرا رها کنیم، سیاستی است که جواب نمی دهد.

وی افزود: بانک مرکزی یک عدد تورمی تعیین می کند و بر اساس آن نرخ سود را تعیین خواهد کرد و نرخ سود را در کانالی در اختیار بانکها می گذارد، اما اینکه در عمل چکار کنیم، اجازه دهید که عملیاتی شود، ابلاغ خواهیم کرد.

همتی در خصوص افزایش سرمایه بانکها نیز گفت: بانکها الزام خواهند داشت که از محل تسعیر یا محل های دیگر، افزایش سرمایه بدهند، این تسعیر قابل توزیع نیست بلکه باید برای افزایش سرمایه استفاده کنند. برای بانکهای دولتی نیز برنامه این است که بانکهای دولتی در بودجه سال آینده افزایش سرمایه داشته باشند.

وی در خصوص تامین ارز لاستیک نیز گفت: تامین ارز خوبی خواهیم کرد، لاستیک را با ارز ۴۲۰۰ تومانی تامین خواهیم کرد و اصرار داریم که این کالای اساسی است.

وام‌های مسکن متناسب با شرایط کنونی نیست

همتی در خصوص وام خرید مسکن نیز گفت: ما مطالعه اولیه داشته ایم ولی چون هنوز جمع بندی نداریم نمی توانم بگویم. بخش ساختمان مهم است و وقتی رونق بگیرد، صنایع قبلی آن رونق می گیرند. این نکته مهمی است ولی باید آثار تورمی افزایش تقاضا را هم دید، باید به سمت ایجاد رونق در مسکن پیش رویم ولی مراقب تورم آن نیز باشیم. این تمهیدات خاصی می خواهد و در آینده نزدیک تصمیم خواهیم گرفت. این میزان وام مسکن باید اصلاح شود؛ این وام دیگر در بازار مسکن جواب نمی دهد، ولی من قول نمی دهم که عمل نکنم، باید در مورد بازار مسکن اجازه بدهید که دقیق عمل کرده و تصمیم بگیریم، بعد اعلام کنیم.

وی اظهار داشت: فشار دشمن خیلی زیاد است، ولی کار را پیش خواهیم برد. این دوران هم می گذرد و کشور دوباره یکی از افتخارات خود را به ثبت می رساند.

۱۵۰ هزار نفر در صف وام ازدواج

همتی در خصوص وام قرض الحسنه ازدواج نیز گفت: صف ازدواج خیلی کم است، نزدیک به ۱۵۰ هزار نفر در صف هستند و به تدریج هم وام های خود را دریافت می کنند. باز هم تاکید می کنم که این صف ها را جمع کنیم. این جزو ضرورت ها است که باید انجام دهیم.

وی افزود: وقتی نرخ ارز بالا رفت، نیاز نقدینگی بنگاههای تولیدی زیاد شد، الان اولویت ما بنگاههای تولیدی است. چراکه اکنون نیاز آنها بالا رفته است؛ پس نیاز داریم به آنها کمک کنیم. بخشنامه ای نیز آماده کرده ام که اولویت به سرمایه در گردش بنگاهها داده شود، باید اجازه دهند مردم که این مرحله را طی کنیم، بعد به سمت وام های خرد پیش بریم. البته تولیدکنندگان نباید قیمتها را به این شکل بالا می بردند، وزارت صمت هم از سوی رئیس جمهور مکلف شده تا قیمتها را کنترل کند و نظارت کافی داشته باشد.

همتی گفت: سامانه نیما قیمت ثابت ندارد، آنها دو ماه دیگر التماس خواهند کرد که ما ارز خود را به سامانه نیما بیاوریم. آنها باید به دولت کمک کنند. الان فعلا ارزهای قبلی خود را بیاورند در مورد آینده صادرکنندگان و ارزهای حاصل از صادرات، می توانیم دوباره صحبت کنیم.

گفتنی است، این دومین باری بود که رئیس کل بانک مرکزی از زمان روی کار آمدنش، با حضور در گفتگوی ویژه خبری، رو در رو با مردم سخن می‌گوید.