صف «معذوران» تحریم ایران طولانی‌تر شد

روزنامه جوان: ۱۰ روز مانـــده به‌اعمــــال تحریم‌های امریکا علیه ایران، کشور‌های بیشتری در حال اعلام معذوریت از اعمال این تحریم‌ها هستند. وزیر خارجه ترکیه با لحنی تند گفته که تحریم‌های امریکا، تصمیم شورای امنیت سازمان ملل نیست که ترکیه بخواهد آن‌ها را اعمال کند و وزارت خارجه عراق هم که حالا با سیل ۲ میلیون زائر ایرانی اربعین روبه‌رو است، با آگاهی از اینکه اعمال تحریم‌های امریکا برای عراق ممکن نیست، خواستار این شده که امریکا، عراق را از تحریم‌های ایران معاف کند.

همین یک ماه قبل بود که کسری نوری، مدیرکل روابط عمومی وزارت نفت ایران، به ایرنا گفت که با قطع سه ماهه واردات نفت، کره‌جنوبی نخستین کشوری است که به طور کامل واردات نفت از ایران را قطع کرده است، اما هفته قبل، «یو جونگ هیون» سفیر کره‌جنوبی در ایران گفت که به‌رغم تحریم‌های امریکا علیه تهران، شرکت‌های کره‌جنوبی در ایران فعال خواهند ماند. شواهد و قرائن می‌گویند به رغم اینکه امریکا مصمم است از روز ۱۳ آبان (۴ نوامبر)، اعمال تحریم‌ها علیه ایران را عملی کند، صف نه چندان کوتاهی از کشور‌ها در همسایگی ایران، اروپا و آسیا مصرانه به ادامه تبادلات خود با ایران تأکید می‌کنند. مولود چاووش اوغلو، وزیر امور خارجه ترکیه روز چهار شنبه در گفتگو با خبرگزاری آناتولی گفت که تحریم‌های امریکا علیه ایران که قرار است از چهارم نوامبر اعمال شود یکجانبه است و تأکید کرد: «واشنگتن تصمیمی گرفته است که بر همه تأثیر می‌گذارد. شما می‌توانید تصمیم بگیرید، اما چرا دیگر کشور‌ها و سایر شرکت‌ها را تنبیه کنید. این تصمیم شورای امنیت سازمان ملل نیست.»‌چاووش اوغلو گفته که ترکیه خواسته‌های ضروری خود را برای مستثنی شدن از این تحریم‌ها به امریکا منتقل کرده و به این هم اشاره کرده که ترکیه در مخالفت با تحریم‌های امریکا علیه ایران تنها نیست: «امریکا در حال اجرای یکجانبه این تحریم‌ها علیه ایران است و ژاپن، آسیا، کشور‌های اتحادیه اروپا و ترکیه با آن مخالف هستند.» و‌زیر خارجه ترکیه گفته که کشورش تاکنون به امریکا اعلام کرده است که تصمیماتش یکجانبه هستند و وقتی کشور‌ها با آن همکاری نمی‌کنند اعتبار امریکا لطمه خواهد خورد. به گفته چاووش اوغلو، رجب طیب اردوغان رئیس‌جمهور ترکیه پیش از این تأکید کرده است که آنکارا از روسیه و ایران گاز خریداری می‌کند و اگر جایگزینی نداشته باشد باید به خرید گاز از این دو کشور ادامه دهد.

همزمان با موضع‌گیری آنکارا، عراقی‌ها هم که دست‌کم یک چهارم برق خود را از ایران وارد می‌کنند، به دنبال یافتن راهی برای مستثنی شدن از تحریم‌های امریکا هستند. بر اساس گزارش اسپوتنیک، محجوب، سخنگوی وزارت خارجه گفته که عراق احتمالاً از واشنگتن خواهد خواست که به طور کامل از تحریم‌ها معاف شود، درست مانند آنچه اردن در اوایل دهه ۱۹۹۰، زمانی که عراق تحت محاصره اقتصادی قرار گرفت صورت داد و به طور کامل از تحریم‌های احتمالی امریکا به علت همکاری با عراق معاف شد.

محجوب سخنگوی وزارت خارجه عراق می‌گوید: «عراق تاکنون اقداماتی را نیز در این زمینه صورت داده است. بغداد تعهدات زیادی در تجارت و مناسبات اقتصادی با ایران دارد و بنابراین امیدوار است واشنگتن در این زمینه شرایط عراق را درک کند.»

این دیپلمات عراقی، می‌گوید بغداد به طور کلی مخالف ایده منزوی کردن کشور‌ها است: «دولت عراق بر این باور است که اعمال تحریم‌ها ضد یک کشور غیرمؤثر است. در گذشته تلاش‌هایی برای منزوی کردن عراق صورت گرفت با این حال در نهایت رژیم صدام تحت تأثیر قرار نگرفت بلکه این مردم عراق بودند که آسیب دیدند.»‌

پیش از این، مقام‌های هندی نیز اعلام کرده بودند که به تحریم‌های امریکا علیه ایران پایبند نخواهند ماند. اواسط مهرماه بود که روزنامه هندی هندوستان‌تایمز در گزارشی نوشت دولت این کشور به واشنگتن اعلام کرده است که بر اساس مفاد قانون کاتسا می‌تواند از تحریم‌های امریکا علیه روسیه و ایران معاف شود. همان موقع، مؤسسه مودی نوشت که تحریم‌های نفتی ایران تنها برای سه پالایشگاه بزرگ هند ۱۰ میلیارد دلار خسارت در بر خواهد داشت ضمن اینکه رتبه‌بندی این پالایشگاه‌ها در جهان به شدت نزول خواهد کرد. چند روز قبل هم اعلام شد که آرجونا راناتونگا، وزیر نفت سریلانکا در ملاقات با سوشما سوآرج همتای هندی خود به دنبال دریافت اطلاعاتی درباره نحوه عملکرد دهلی‌نو در مورد تحریم‌های امریکا علیه ایران است. گفته می‌شود سوآرج، نیز استراتژی هند را در مورد ایران توضیح داده و به طرف سریلانکایی گفته که کلمبو هم می‌تواند این فرآیند را دنبال کند و قول اطلاعات بیشتر را داده است.

انتشار گزارش‌هایی از این دست، ظاهراً مقام‌های امریکایی را به شدت نگران کرده است. «ماکسیم اورشکین»، وزیر توسعه اقتصادی روسیه معتقد است که حذف ایران از بازار جهانی نفت عملاً امکانپذیر نیست و سه روز قبل هم فایننشال‌تایمز گزارش کرد که روس‌ها دور زدن تحریم‌های امریکا را به شیوه‌ای مخفیانه دنبال کرده‌اند. روزنامه «تایمز اسرائیل» هم نوشت که تهران و مسکو برای دور زدن تحریم‌های امریکا توافق کرده‌اند تا نفت ایران در روسیه پالایش و از آنجا به تمام نقاط دنیا صادر شود. فایننشال‌تایمز با اشاره به این تحولات نوشته که دولت ترامپ نگران است که روسیه با خرید نفت ایران و فروش آن به عنوان نفت خودش به تهران برای پرهیز از تحریم‌های امریکا کمک کند. یک مقام بلندپایه دولت امریکا به روزنامه فایننشال‌تایمز گفته است که امریکا به روسیه هشدار داده است حتی به فکر کمک به ایران برای دورزدن تحریم‌های نفتی امریکا نباشد.