عقب‌نشینی مشتریان غربی؛ پافشاری مشتریان شرقی

روزنامه صبح نو: حدود سه ماه تا آغاز تحریم‌های نفتی ایران باقی‌مانده و آمریکا در حالی آرزوی به صفر رساندن صادرات ایران را در سر می‌پروراند که هند به‌دنبال گرفتن معافیت از تحریم‌های نفتی ایران است و چین نیز در واردات نفت از کشورمان رکورد می‌زند، در این میان نیز، همزمان با نزدیک شدن به تاریخ بازگشت تحریم‌های آمریکا علیه ایران در حوزه نفت و تأثیر آن بر فروش نفت ایران، تنش‌ها در اوپک شدید شده است.

تحریم‌های ایران تنش‌ها در اوپک را تشدید کرده است همزمان با نزدیک شدن به تاریخ بازگشت تحریم‌های آمریکا علیه ایران در حوزه نفت و تأثیر آن بر فروش نفت ایران، تنش‌ها در اوپک شدید شده است.

هرچند کاهش صادرات نفت ایران موجب نگرانی‌هایی از کمبود عرضه در بازار در اواخر سال جاری میلادی شده، تاکنون افزایش تولید سایر اعضای اوپک توانسته به‌راحتی جای خالی نفت ایران را پر کند. مجموع تولید نفت اوپک از ماه آوریل به این طرف، ۸۴۰‌هزار بشکه در روز افزایش یافته است. اگر تولید جمهوری کنگو را که در نشست ماه ژوئن به اوپک پیوست در نظر نگیریم، مجموع افزایش تولید اوپک همچنان بیش از نیم‌میلیون بشکه در روز است. هرچند تصمیم ماه ژوئن اوپک مبنی بر افزایش تولید در کاهش نگرانی‌ها از کمبود عرضه مؤثر بوده، اما در‌عین‌حال موجب ایجاد شکاف‌هایی درون اوپک شده است. بلومبرگ در ادامه با استناد به آمار‌های خود گزارش داد که ایران در ماه اوت کمی بیش از دو میلیون بشکه نفت در روز تولید کرده است که پایین‌ترین میزان از مارس ۲۰۱۶ تاکنون به‌شمار می‌آید و این روند رو به کاهش از زمانی که دونالد ترامپ رییس‌جمهوری آمریکا اعلام کرد که از توافق هسته‌ای با ایران خارج می‌شود و تحریم‌ها علیه تهران را باز‌می‌گرداند، آغاز شده است.

ایران طی دو سال گذشته توانست از این تحریم‌ها رهایی یابد، اما در ماه اوت کم‌ترین میزان فروش نفت را از مارس‌۲۰۱۶ تا به امروز تجربه کرد، چرا که برخی از خریداران نفت این کشور در آسیا و اروپا، شامل کره‌جنوبی و فرانسه از ماه ژوئن از ایران نفت خریداری نکرده‌اند.

با این حال، چین، هند و ژاپن هنوز تغییری در واردات نفت خود از ایران اعمال نکرده و همچنان تلاش می‌کنند واشنگتن را متقاعد کنند که آن‌ها را از تحریم‌ها علیه تهران مستثنا کند. این رایزنی‌ها در حال انجام است، اما احتمال کاهش بیشتر در فروش نفت ایران نیز وجود دارد.

برهمین اساس آمار‌های گلوبال پلاتس نیز نشان می‌دهد، واردات نفت چین از ایران در ماه آگوست در آستانه اعمال مجدد تحریم‌های آمریکا در ماه نوامبر، به رکورد ۸۷۴‌هزار بشکه در روز رسیده است. بر اساس آمار اداره گمرک چین، آخرین رکورد بالای واردات نفت چین از ایران به آوریل‌۲۰۱۴ با رقم روزانه ۸۰۳‌هزار بشکه باز‌می‌گردد. واردات در ماه آگوست شامل واردات مستقیم ارسال شده با کشتی به مقصد چین و یک محموله بسیار بزرگ که در میانمار تخلیه شد، است و این محموله از طریق خط لوله چین-‌میانمار به پالایشگاهی در جنوب غرب چین ارسال شده است.

بر اساس این آمار، واردات نفت چین از ایران در بازه ژانویه تا ماه آگوست ۵۷/۱۶۵ میلیون بشکه بوده است که ۷۲‌درصد کل وارداتی است که چین در تمام سال‌۲۰۱۷ از ایران داشته است. پکن در تمام سال گذشته میلادی ۹۹/۲۲۹ میلیون بشکه نفت از ایران خریده است.

خریداران چینی احتمالاً در ماه آگوست ۴۲/۱۷ میلیون بشکه نفت معادل‌۵۸۱ هزار بشکه در روز از ایران برای تحویل در ماه سپتامبر خریده‌اند که شامل یک محموله بسیار بزرگ به مقصد میانمار است.

بیشتر نفت ایران که به چین ارسال می‌شود توسط پالایشگاه‌های چینی مصرف می‌شود و باقی در مخازنی که توسط شرکت ملی نفت ایران اجاره شده است، ذخیره می‌شود.

انتظار می‌رود به‌رغم تحریم‌ها، پکن همچنان بزرگ‌ترین خریدار نفت ایران باقی بماند، زیرا پکن اعلام کرده که تجارت میان کشور به‌رغم تحریم‌ها حالت عادی خود را حفظ می‌کند.

از سویی دیگر «مایک پمپئو» که در روز‌های اخیر به هند رفته بود به طرف‌های هندی خود وعده داده است «در زمان‌هایی که نیاز ببینیم، برای خریداران نفت ایران برخی استثناء‌ها را قائل می‌شویم.»

این عقب‌نشینی آمریکا درحالی است که این روز‌ها نمایندگان خود را به مشتریان نفتی ایران می‌فرستد، آن‌ها را تهدید می‌کند که واردات خود را به صفر برسانند در غیر این‌صورت تحریم‌شان می‌کند. اما این سناریوی آن‌ها شکست خورد و بسیاری از کشور‌ها پرچم اعتراض خود را نسبت به این تصمیم بالا بردند. حال وزیر خارجه این کشور در هند گفته است: «کشور‌هایی هستند که توقف کامل خرید نفت از ایران برای آن‌ها مدتی زمانبر است، به‌همین دلیل ما نیز معافیت‌هایی را برای آن‌ها در نظر می‌گیریم.» وزیر خارجه آمریکا همچنین افزود: «در زمان‌هایی هم که نیاز ببینیم، برای خریداران نفت ایران برخی استثناء‌ها را قائل می‌شویم.»

پمپئو پیش‌تر به خبرنگاران گفته بود که مذاکرات مفصلی را با مقامات هندی برای مجاب کردن آن‌ها به‌قطع خرید نفت از ایران انجام داده و ابراز امیدواری کرد که دهلی‌نو به این درخواست واشنگتن پاسخ مثبت دهد.

با وجود تلاش‌های دولت آمریکا، هند که سومین وارد کننده نفت جهان و دومین وارد‌کننده نفت ایران بعد از چین است، درخواست ادامه روابط تجاری به‌ویژه در زمینه نفت با ایران را داشته است.

از سویی دیگر، اروپا به همراه ترکیه، درخواست خود از ایران را افزایش داده‌اند و به جای ۴۶۵/۴۵۰هزار بشکه‌ای که روزانه در ماه جولای تحویل می‌گرفتند، ۶۳۱/۸۱۴هزار بشکه در ۱۶ روز نخست خریداری کردند که بالاترین تقاضا برای نفت ایران را ایتالیا ثبت کرد و در کار آن ترکیه، فرانسه، اسپانیا، یونان و به‌تازگی کرواسی نیز دیده می‌شوند.

از سوی دیگر کارشناسان معتقدند تولید نفت ایران به این زودی‌ها کاهش نخواهد یافت و این مسأله دو دلیل اساسی دارد؛ نخست اینکه تهران قادر است نفت زیادی را در مخازن خود ذخیره کند. طی دور قبلی تحریم‌ها در سال‌های‌۲۰۱۱ و ۲۰۱۲، ایران حداقل ۵۰میلیون بشکه نفت خام را روی تانکر‌های شناور و خشکی خود ذخیره کرد که پس از برداشته‌شدن تحریم‌ها و با امضای برجام، این نفت‌ها فروخته شد.

دومین دلیل این است که تقاضا برای بنزین و سوخت‌های دیگر در این کشور به‌شدت بالارفته و همزمان با آغاز به تولید پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس، توان پالایشی کشور نیز افزایش یافته است پس ایران می‌تواند بخش زیادی از نفت و کندانسه را به سیستم مصرف داخلی و تولید بنزین خود تزریق کند.

به‌هر‌حال تصمیمات ترامپ ممکن است بخشی از صادرات نفت ایران را کاهش دهد، اما این امر کمبود نفت در بازار‌های جهانی و افزایش قیمت طلای سیاه را به‌دنبال خواهد داشت، و امروز نیز نگرانی سرمایه‌گذاران درباره پیامد‌های منفی تحریم‌های آمریکا ضد ایران، افزایش یافته است. معامله‌گران اعلام کردند، تحریم‌های آمریکا ضد ایران به رشد قیمت‌ها کمک می‌کند و کارشناسان بر این باورند که تحریم‌های ضد ایرانی به احتمال زیاد همچنان نیروی اصلی افزایشی بازار در حدود یک ماه آینده باقی می‌ماند تا زمانی که تصویر دقیق‌تری از پیامد‌ها (تحریم‌ها) بر صادرات نفت این کشور ارائه شود.