فارغ التحصیلان، قربانی رشته‌های بیکار!

ایسنا: در حال حاضر بازار کار کشور به اندازه کافی توسعه پیدا نکرده و همین امر یکی از عواملی است که به افزایش نرخ بیکاری در کشور دامن زده است در حالی که اگر بازار کار به اندازه نرخ بیکاری توسعه یابد، قطعا ظرفیت‌های بیشتری هم به کار گرفته می‌شود. متاسفانه عدم تناسب برخی رشته‌های تحصیلی با نیاز بازار کار از جمله معضلات کارجویان و فارغ التحصیلان در ورود به بازار کار به شمار می‌رود؛ افزایش نرخ بیکاری و پایین بودن بهره‌وری موجب شده تا امروز نه تنها تحصیلات دانشگاهی منطبق با بازار کار کشور نباشد، بلکه بسیاری از افراد جویای کار نیز متناسب با فضای کسب و کار کشور تربیت نشوند. حمید حاج اسماعیلی ـ. کارشناس حوزه کار در این باره می‌گوید: بهره‌وری یکی از دلایل تناسب رشته‌های دانشگاهی با نیاز بازار کار است که البته در کشور ما چندان توجهی به بهره‌وری نیروی کار نشان داده نمی‌شود. او از نرخ بیکاری ۴۰ درصدی زنان و فارغ التحصیلان سخن می‌گوید و بیشترین بحران بیکاری را متعلق به جوانان ۲۵ تا ۳۱ ساله می‌داند. این کارشناس حوزه کار، ضعف در گردآوری آمار و اطلاعات را یکی دیگر از عوامل موثر دانسته و می‌گوید: متاسفانه بانک‌های اطلاعاتی قوی و جامعی که بتواند رشته‌های مورد نیاز بازار کار و رشته‌های مورد نیاز را شناسایی و معرفی کند وجود ندارد. حتی با وجود آنکه دانشگاه‌های علمی ـ. کاربردی را برای تربیت افراد ماهر و جذب سریع آن‌ها به بازار کار تعریف کردیم، اما مشکل بیکاری برطرف نشده و توسعه بازار کار اتفاق نیفتاده است. علیرغم آنکه در سال‌های گذشته برقراری ارتباط میان صنعت و دانشگاه به تعادل در بازار کار کمک می‌کرد، اما در حال حاضر این ارتباطات کمرنگ شده و اقداماتی که در این حوزه صورت گرفته کارساز نبوده است. کارشناسان بر این باورند که یکی از علل بیکاری جوانان جویای کار به ویژه فارغ التحصیلان، عدم آشنایی با فضای کسب و کار و فقدان مهارت‌های شغلی است به همین منظور تاکید دارند که افراد قبل از ورود به بازار کار آموزش‌های مهارتی را فراگیرند تا در سایه پیوند میان دانش و تجربه وارد بازار کار شوند. هادی ابوی - فعال کارگری - لزوم فراگیری آموزش‌های مهارتی از دوران دبیرستان را مورد تاکید قرار داده و می‌گوید: با وجود آنکه بیشتر جوانان دارای مدرک و گواهینامه‌های مختلف هستند، ولی متاسفانه اطلاع چندانی از بازار کار و مهارت‌های مورد نیاز یک شغل ندارند در صورتی که همزمان با گذراندن دروس تئوری باید کار عملی و اصطلاحا کارآموزی هم بکنند تا با فضای واقعی کسب و کار آشنا شوند. او می‌افزاید: غالب جویندگان کار و دانش آموختگان وقتی وارد بازار کار می‌شوند، دنبال میز و صندلی هستند در حالی که این شیوه جواب نمی‌دهد، چون سیستم اشتغال روز به روز در حال تغییر است و دانش‌آموختگان باید هنر مهارت‌آموزی را فرابگیرند. این فعال کارگری نبود یک مرکز جامع مطالعات بازار کار را از جمله علل عدم انطباق رشته‌های دانشگاهی با نیاز بازار کار دانسته و می‌گوید: متاسفانه در بحث مطالعه بازار کار ضعیف هستیم و همین مساله موجب شده تا جوانی که از پشت میز دانشگاه فارغ التحصیل می‌شود، در ورود به بازار کار با یأس و ناکامی مواجه شود. اما رئیس کانون عالی انجمن‌های صنفی کارگران در گفتگو با ایسنا، معتقد است عدم تعادل عرضه و تقاضا در بازار کار موجب شده بسیاری از دانش آموختگان از دستیابی به شغل مناسب خود باز بمانند. در بعضی از رشته‌های دانشگاهی تعداد فارغ التحصیلان بیش از اعلام نیاز بازار کار است مثلا فارغ التحصیلان رشته‌های کشاورزی اکثرا بیکارند و دلایلی نظیر نبود زیرساخت‌های لازم، آب و شرایط آب و هوایی در کار آن‌ها تاثیر گذار است؛ در مقابل در بعضی رشته‌ها به نیروی متخصص نیاز داریم مثلا تکنسین فنی و ماهر کم داریم. فتح‌الهی با اشاره به هدفگذاری برنامه ششم توسعه در ایجاد سالانه یک میلیون شغل در کشور، می‌گوید: در برنامه ششم دولت مکلف شده با هدف رفع بیکاری و فراهم کردن فرصت‌های شغلی، سالانه ۹۷۰ هزار شغل ایجاد کند و این امر مستلزم تربیت نیرو‌های ماهر و متخصص است. او با بیان اینکه بخش اعظمی از فارغ التحصیلان دانشگاهی فاقد مهارت هستند، می‌افزاید: بررسی وضعیت اشتغال دانش آموختگان نشان می‌دهد که در طول سال‌های گذشته رشته‌هایی را برای دانشجویان تعریف کردیم که هیچ سنخیت و تناسبی با بازار کار کشور نداشته و تا سال‌ها در این رشته‌ها دانشجو پذیرش کردیم به همین دلیل امروز با جمعیت بالای فارغ التحصیلان بیکار روبه رو هستیم که بازار کاری برای خود متصور نیستند. این مقام مسئول کارگری هم ایجاد بانک اطلاعات مشاغل را در پیوند بین کارجویان و کارفرمایان موثر خوانده و می‌گوید: وجود این بانک اطلاعاتی موجب می‌شود تا هم کارفرمایان نیرو‌های کار ماهر و مورد نیاز خود را پیدا کنند و هم کارجویان با نیاز‌های شغلی بازار کار آشنا شوند. به گزارش ایسنا، یکی از مسایل مهمی که در بحث بیکاران جامعه به ویژه فارغ‌التحصیلان مطرح می‌شود، موضوع فقدان مهارت است. شاید در گذشته به دلیل کم بودن جمعیت، مولفه‌هایی مثل نرخ جمعیت و افزایش جویندگان کار چندان مطرح نبود، ولی امروز با افزایش رشد جمعیت به ویژه تعداد فارغ‌التحصیلان توجه به مهارت‌آموزی قبل از ورود به بازار کار امری مهم و حیاتی به شمار می‌رود. در سال‌های اخیر عدم تعادل عرضه و تقاضا در بازار کار و نامتناسب بودن رشته‌های شغلی با نیاز‌های بازار کار موجب شده تا دستگاه‌های متولی آموزش از جمله وزارت آموزش و پرورش، وزارت علوم، وزارت کار و سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای، آموزش دانشجویان، ساماندهی کارجویان و تسهیل ورود به بازار کار را در اولویت برنامه‌ریزی‌های خود قرار دهند. تاسیس یک بانک اطلاعاتی جامع برگرفته از نیاز‌های شغلی و ضرورت‌های بازار کار نیز می‌تواند رشته‌هایی که بیشترین متقاضی و بازار کار را دارد، تعریف و گسترش دهد و به پیوند هرچه بهتر کارفرمایان و نیرو‌های جویای کار در شرایط امروز کمک کند.