اقدامات امیرمومنان در تنظیم بازار؛ از فرهنگ سازی تا سوزاندن اموال محتکران

سرویس اقتصادی فردا: دکتر فرزاد جهان بین استاد دانشگاه شاهد در یکی از شبکه های اجتماعی نوشت: الف) فرهنگ سازی در مردم ب) نظارت مستقیم در بازار. ابی الصهباء نیز می‌گوید: علی ابن ابی طالب (ع) را در شط کلاء دیدم که از قیمت‌ها پرس و جو می‌کرد. از مجموعه این روایات استفاده می‌شود که امیرالمؤمنین (ع) به جهت اهمیت ویژه‌ای که بازار در اقتصاد جامعه اسلامی دارد، نظارت بر آن را وظیفه ضروری خود می‌دانست و این کار را مستمرا انجام می‌داد و اگر به دلایلی قادر نبود هر روز بازار‌ها را بگردد و تذکر دهد و نصیحت کند، هر چند روز یک بار این کار را تکرار می‌نمود. 1) گماردن بازرسان از میان افراد متقی، مؤمن، با تقوی و اهل امانت و صداقت 2) تامین مالی بازرسان برای رفع زمینه‌های احتمالی اخذ رشوه و فساد 3)گماردن لایه‌ای دیگر از بازرسان که بر عملکرد بازرسان قبلی نظارت کنند. 4)شدیدترین برخورد با خاطیان و محتکران 5)ممانعت از احتکار حضرت درنامه‌ای به رفاعة بن شداد بیان داشت: «از احتکار نهی کن و پس هرکس مرتکب آن شد تنبیه بدنی کن و با آشکار ساختن آنچه احتکار کرده او را مجازات کن.» علاوه بر این تأکیدات مطابق برخی روایات حضرت نیز شخصا با احتکار برخورد می‌نمودند. حضرت غله‌ای را که صد هزار درهم قیمت داشت و احتکار شد، سوزاند. با مراجعه به تاریخ حکومت حضرت در می‌یابیم که مواردی که نقل شد کالا‌های احتکار شده سوزانده شد، بسیار محدود است و تنها اختصاص به چند مورد دارد؛ و این خود بیانگر آن است که حضرت با این اقدام قاطع ریشه احتکار را خشکاند و دیگران با پیش بینی چنین اقدامی از سوی حاکمیت، کمتر اندیشه احتکار را در سر می‌پروراندند. برخورد با گران فروشی در صورتی که قیمت بالا ناشی از کیفیت بهتر کالا نباشد و یا طبیعی نباشد امام صادق (ع) در روایتی می‌فرماید: امیرالمؤمنین (ع) بر کالای احدی قیمت نگذاشت ولکن کسی که از قیمت متعارف روز بیشتر بفروشد گفته می‌شود، نظیر مردم بفروش والاّ از بازار برخیز. غیر از اینکه کالایی که او می‌فروشد مرغوب‌تر از کالای سایر فروشندگان باشد