آزادسازی بلیت هواپیما؛ رقابتی که عقیم ماند

خبرگزاری فارس: آزادسازی قیمت پرواز‌های داخلی در برخی مسیر‌ها بدون در نظر گرفتن آمادگی زیرساخت‌های هوایی کشور برای اجرای این طرح از دستاورد‌های دولت یازدهم است؛ به عقیده اکثر کارشناسان آزادسازی نرخ بلیت در شرایطی که میان طرف عرضه و تقاضا در این صنعت توازن برقرار نیست، برای هر دو طرف شرکت‌های هواپیمایی و مشتریان مزیتی را در برندارد، چراکه محدودیت یا افزایش عرضه و تعداد کم هواپیما‌ها و پرواز‌ها در مقایسه با تعداد تقاضا و مسافران در بازه‌های زمانی مختلف و کاهش یا افزایش قیمت‌ها به نفع هیچ‌کدام از طرفین نیست.

یکی از مهم‌ترین اهداف آزادسازی نرخ بلیت هواپیما، ایجاد رقابت بین ایرلاین‌ها است و همواره عنوان می‌شد که «آزادسازی قیمت‌ها لزوما به معنای افزایش قیمت نیست بلکه بلیت در ایام کم تقاضا و غیرپیک با نرخ‌های پایین عرضه می‌شود»، اما با وجود گذشت حدود ۳ سال از اجرای دستورالعمل آزادسازی نرخ بلیت هواپیما نه تنها تنوعی در ارائه خدمات ایرلاین‌ها مشاهده نمی‌شود بلکه همانطور که پیش‌بینی می‌شد با اجرای این قانون، قیمت‌ها در جهت افزایش سوق پیدا کرده و اثری از رقابت قیمتی در ایام پیک تقاضا دیده نمی‌شود و قیمت‌ها همچنان در اوج هستند.

کیفیت حلقه مفقوده اجرای این طرح

یک مسافر در فرودگاه هاشمی‌نژاد مشهد در این خصوص به خبرنگار فارس گفت: کاهش قیمت در زمان‌های کم سفر و برای مسیر‌های کم‌تردد از فواید آزادسازی قیمت‌ها است که باعث می‌شود افراد از طریق خطوط هوایی بسیار ارزان سفر خود را انجام دهند.

علیرضا حسینی افزود: مزایا و معایب این طرح به نوع مسافر بستگی دارد، برای مسافری که به طور مستمر و پیوسته در یک مسیر در حال تردد و استفاده از هواپیما است، این طرح هم سود و هم زیان دارد، چراکه برخلاف گذشته که در همه ایام سال، با یک نرخ مسافرت می‌کرد و شرکت هواپیمایی مجبور بود بلیتش را هم در پیک مسافر و هم در موقعی که تقاضا پایین بود به یک قیمت بفروشد، اما با شناور شدن قیمت‌ها ممکن است در یک برهه زمانی با قیمت بسیار ارزانی مسافرت کند و در یک برهه دیگر گرانی بلیط‌ها گلوی او را نیز فشار دهد.

مسافر دیگری در گفتگو با خبرنگار فارس بیان می‌کند: این طرح سبب شده تا صرفاً شرکت‌های هواپیمایی در قیمت بلیت‌هایشان تنوع داشته باشند و از کیفیت غفلت کنند، این امر برخلاف آنچه عنوان می‌شود رضایت خاطر مسافران را فراهم نمی‌کند.

جواد محمودی می‌افزاید: به نظر می‌رسد تلقی شرکت‌های هواپیمایی این است که کیفیت دیگر اهمیتی ندارد، چراکه به طور کلی مشتری به دلیل کیفیت شرکت هواپیمایی را انتخاب نمی‌کند، بلکه در حال حاضر براساس نرخ شرکت‌ها مقصد سفر خود را انتخاب می‌کند.

وی ادامه می‌دهد: این طرح فقط برای مسافرینی مفید است که در انتخاب تاریخ سفر خود انعطاف داشته باشند، چراکه از طریق این طرح خیلی ارزان و گاهی ارزان‌تر از قیمت بلیط اتوبوس یا قطار می‌توانند با هواپیما سفر کنند، به عنوان نمونه قیمت سفر به تهران در روز‌های پنجشنبه بسیار ارزان است، اما در شامگاه جمعه و صبح شنبه بسیار بالا است.

زیرساخت‌های هوایی کشور برای اجرای این طرح آمادگی ندارند

کارشناس حوزه حمل‌ونقل نیز در گفتگو با خبرنگار فارس در مورد این طرح مطرح می‌کند: اجرای این طرح گامی مثبت در جهت ارتقای ارائه خدمات هوایی کشور است، به شرطی که زیرساخت‌های هوایی کشور برای اجرای این طرح مهیا باشد و بخش خصوصی امکان اجرای کامل این طرح را داشته باشد.

محمد صیانتی متذکر می‌شود: آزادسازی قیمت‌ها و باز گذاشتن دست شرکت‌های هوایی، این فرصت را فراهم می‌کند که برای کسب رضایت مشتریان و فروش هرچه بیشتر خدماتشان، با یکدیگر رقابت کنند و در مقابل برای متقاضیان سفر، انتخاب‌های متنوع‌تری در دسترس قرار می‌گیرد، به شرطی که ایرلاین‌ها در این حوزه سرمایه‎گذاری کنند و پاسخگوی مسافران باشند.

وی یادآور می‌شود: متأسفانه با وجود آنکه نزدیک به سه سال از اجرای این طرح می‌گذرد، اما هنوز در زمان‌های اوج سفر که مسافران نیاز به سفر ارزان دارند، هزینه سفر با هواپیما بسیار بالا است، از طرفی برخی نارضایتی‌های مسافران در طی اجرای این طرح به این دلیل است که وقتی مسافر یک بلیط ارزان را خریداری کرده است با یک هواپیمای فرسوده، بی‌کیفیت و خدمات ناقص مواجه شده و تجربه سفر تلخی را داشته است.

اجرا نکردن یک قانون بهتر از اجرای ناقص آن است

اجرای یک قانون با الگوگیری از کشور‌های دیگر زمانی می‌تواند نتایج مثبت و مفیدی را در پی داشته باشد که ابتدا زیرساخت‌های آن فراهم شده باشد در غیر این صورت اجرا نکردن یک قانون بهتر از اجرای ناقص آن است، از طرفی قیمت پایین یک سفر نباید به‌منزله ارائه خدمات ضعیف باشد؛ بنابراین مسافران انتظار دارند سازمان هواپیمایی کشوری هرچه سریع‌تر با ارزیابی وضعیت خدمات‌دهی شرکت‌های هواپیمایی، به درجه‌بندی ایرلاین‌ها و سپس تعیین سقف نرخ بلیت برای هر رده اقدام کند تا با ایجاد رقابت بین ایرلاین‌ها، سطح خدمات پروازی نیز ارتقا یابد.